Marqūm şeşem “senıŋ tılıŋ orysşa şyqqan” deitın. Zaman sondai boldy ǧoi. Äke-şeşem sol kezdegı astana - Almatyda tūrdy. Men balabaqşada boldym, üige orysşa şüldırlep kelem degen siiaqty. Anam keiın menı orys mektebıne berdı. Qazırgı Abai oblysyna qarasty Ürjarda orys, nemıs, grek siiaqty orystıldı ūlttyŋ ökılderı tym köp bolatyn. Men solardyŋ arasynda östım. Köp dünienı orys tılınde oqydym, ras, qazır de älem ädebietın, ǧalam jaŋalyqtaryn, ǧylymi-tanymdyq basqa da kürdelı mätınderdı men orys tılınde oqimyn. Sebebı köp dünie qazaq tılıne audarylyp ülgırmei jatyr. Bylaişa aitqanda kez kelgen orystıldı adammen saǧattap pıkırlesıp, polemika jürgızuge qauqarym bar.
Bıraq! Men orys tılın bılgenımdı eşqaşan eşkımge mynau “menıŋ artyqşylyǧym, keremet damyp ketkendıgım” dep körsetpeimın. Būl men üşın bar bolǧany adamzat bılımınen susyndauǧa mümkındık beretın qūral ǧana. Men älı būiyrtsa, aǧylşyn tılın de meŋgerermın, ǧūmyr berse basqa da tılderde de söilermın. Onyŋ bärı tek mümkındık bolady men üşın.
Al menıŋ Baba tılım - Qazaq tılı sekıldı körkem, qūnarly, astarly, danyşpan tıldı men ızdesem tappaspyn. Men mūny pafospen aityp tūrǧam joq. Salqynqandy, bır närsenı bıletın, öz sözıne senımdı adam retınde aityp tūrmyn. Öitkenı men üşın būl kädımgı zaŋdy fakt. Al bızdıŋ keibır aǧaiyn orys tılın dūrys meŋgermei jatyp, onyŋ zaŋdylyqtaryn tolyq bılmei tūryp, auyzy qisaiyp, tılın būrap äreŋ söilep tūrady? Qate söileidı köbısı. Ol adamnyŋ qazaqy ortada önıp, qazaq tılınıŋ barlyq şyrynynan susyndap öskenı bılıp-sezıp tūrasyŋ. Al ol orysşa jäne qate-qate söilei bastaǧanda özıŋ qaradai qysylasyŋ. Ne sän būl?! On qazaq otyrǧan jerde qandai qajettılık tuyp tūr būlai saiqymazaqtanuyna oǧan?! Ūqpaimyn osyny. Öz anasyn ertıp kep, būl senıŋ anaŋ dese, joq menıŋ anam tetia Valia dep tūrǧan siiaqty tura. Oŋtüstıkşe aitqanda osyndai “tälpıştıktı” qoiu kerek qoi. Qajettılık bolmasa, özıŋdı nesıne qinaidy deisıŋ?!
Demek orysşa söilesem bılımdı, zamanǧa sai ozyq körınem deidı-au. Sanaŋda, jüike-jūlynyŋda, ärbır jasuşaŋda sūlu da ǧalamat qazaq tılı tögılıp, aǧylyp jatqanda, basqanyŋ qaŋsyǧynan qandai läzzat aluǧa bolady?! Özgeden bırdeŋe talap etu üşın äuelı özımızden bastaiyqşy.
Aqberen Elgezek,
Facebook paraqşasynan
