Ǧalamtorda ūryǧyn jarnamalap, saudaǧa salatyn erkekter köbeigen, dep habarlaidy ”Adyrna” ūlttyq portaly Astana arnasyna sılteme jasap.
Mamandardyŋ aituynşa, oǧan basty sebep «özı üşın bala tuyp alǧysy keletın qyzdardyŋ» köbeiuı eken. Qazır balaly bolǧysy keletın kez kelgen äiel jasandy jolmen säbi kötere alady. Boiy 180 sm-den joǧary, közı domalaq, şaşynyŋ tüsı qoŋyr. Qūlaǧy qalqaŋqūlaq bolmauy kerek. Osylaişa, bolaşaq balaŋnyŋ ruyn da, türın de taŋdauǧa bolady. Ūryq donoryn ızdeitın qyz-kelınşekterdıŋ äleumettık jelıdegı jazbasy osyndai. Olar donor bolamyn, ūryq tapsyramyn degen erkektıŋ keskın-kelbetıne, boiyna – bärıne erekşe män berıledı. «Özım üşın» tuyp alamyn. Būl sözge de etımız üirendı. Oŋ jaqta otyryp qalǧan qyzdar uaqytyn ötkızıp almauy üşın keide «közsız erlıkke» baryp, nekesız bala tabuǧa täuekel etedı. Solardyŋ bırı, 22 jastaǧy – Aiaulym. Sūranys artqan saiyn, ǧalamtorda ūryǧyn jarnamalap, saudaǧa salatyn er azamattar köbeigen. Olardyŋ denı – özge ūlt ökılderı. Ūryǧyn jarnamalaǧan jıgıtterdıŋ sūraityn aqysy ärtürlı. Eŋ arzany – 30 myŋ teŋge. Alaida reproduktolog mamandar äleumettık jelıden körgen mūndai habarlama ielerıne jügınbeuge keŋes beredı. Öitkenı ǧalamtordaǧy «saudagerlerdıŋ» denı arnaiy tekserısten ötpeidı.«Bır ūryq tapsyrsaŋ, bır porsiia 30 myŋ teŋge. Bır kelıp tapsyruy. Eger bes ret kelıp tapsyrsa, beske köbeitesız, 10 ret tapsyrsa onǧa köbeitemız. Būl jerde eŋ maŋyzdysy – sapa. Bızge köbısı kelgen kezde qaraityn bolsaq 80%-ǧa juyǧy donor bola almaidy. Öitkenı körsetkışterı donorlyqqa säikes kelmeidı», – deidı urolog Arman Esenūly.Qazaqstan aumaǧynda ekstrakorporaldy ūryqtandyrumen ainalysatyn 20-ǧa juyq klinika bar. Zaŋ boiynşa 35 jasqa deiıngı er adam jasyryn türde donor bola alady.
«Talap būl – arnaiy medisinalyq ūiymnyŋ qorytyndysy kerek. Ol jerde densaulyǧy, psihikalyq jäne reproduktivtı densaulyǧy sai ekenınıŋ qorytyndysy kerek», – deidı zaŋger Oljas Lekerov.Al dın ökılderınıŋ aituynşa, ūryq donory bolu şariǧatqa qaişy. Olar mūndai jolmen düniege kelgen bala nekesız tuǧan bop sanalady, deidı.
«Bögde äieldıŋ jūmyrtqa kletkasy nemese özge er kısınıŋ şäuetı nemese jūmyrtqa kletkany özge äieldıŋ jatyryna qondyru arqyly ıske assa, onda ol şariǧat boiynşa haram bolady. Būl joldardyŋ kez kelgenı zinanyŋ bır türıne jatady», – deidı Qazaqstan mūsylmandary dıni basqarmasy.Ūryq donorlyǧy elımızde 1990 jyldary bastalǧan. Erler men äielder EKO-ortalyqtarǧa qanşa ret ūryq satsa da, şekteu joq. Olardyŋ kım ekenın zerttep-zerdelep jatqan arnaiy jüie de qarastyrylmaǧan. Al keleşekte sol ūryq iesınen taraǧan ūrpaq bır-bırımen şaŋyraq köterıp, neke qimauyna eşkım kepıldık bere almaidy.
Ūqsas jaŋalyqtar
