«Densaulyq – altyn täj. Ony tek erekşe adamdar ǧana köredı». Qazırgı uaqytta Qazaqstanda erekşe qajettılıkterı bar 680 myŋnan astam adam tūrady, onyŋ 61,5 paiyzy eŋbekke qabılettı jastaǧylar, 25,7 paiyzy zeinet jasyndaǧylar, 12,8 paiyzy 18 jasqa deiıngı balalar. Erekşe qajettılıkterı bar adamdardyŋ ülesı salystyrmaly türde tūraqty jäne soŋǧy üş jylda jalpy halyqtyŋ 3,7% qūrady. Bügıngı materialda Kenjeǧūl Sosialūly özınıŋ erekşelegınıe qaramastan sportpen şūǧyldanyp, qaşan da ömırge erekşe közqaraspen qaraityny jaily aityp berdı.
«Armysyzdar dostar, menıŋ atym Kenjeǧūl Sosialūly, qazır qyryqtamyn. Bıraq degenmen de özımdı ondai sezınbeimın. Men 1982 jyly düniege keldım. Ülken otbasydanmyn. Anam 20 qūrsaq kötergen batyr ana. Äkem ol da batyr kısı dep esepteimın, sebebı 20 balany tärbielep, ärqaisysyn ornyna ornyqtyryp, qyzdaryn qiiaǧa, ūldaryn ūiaǧa otyrǧyzyp ketken kısı» dep Kenjeǧūl myrza özınıŋ ata-anasynyŋ batyrlyǧyn tılge tiek ettı.
“Öz basym 6 jasymda közım körmeitınım baiqaldy, 1-synypta. Sodan bastap men endı osy köz körmeitınderdıŋ qataryna qosyldym. Eŋ bırınşı osy köz körmeitın mektebıne 8 jasymda keldım, Qaraǧandyǧa. Ol jaqta orysşa oqydym. Bıraq ülken aǧamyz osy Almatyda ülken qyzmet ıstegennen keiın, teatrda ıstegennen keiın, ol kısı bılım jüiesın de köp närsenı bılgendıkten Qazaqstanda tūŋǧyş ret bral jüiesımen oqityn köz körmeitın balalarǧa arnalǧan mektepte osyndai klassta synyp aşylaiyn dep jatyr, eksperimentaldy türde soǧan alyp kelu kerek dep menı alyp kelıp, osy jerge 91 jyly 9 jasymda osy jerde oqytty, osy Almatyda, #4 közı körmeitın jäne közı naşar köretın balalarǧa arnalǧan Ostrovskii atyndaǧy internat - mektebınde. Sol jerde 12 jyl oqydym» dedı Kenjeǧūl Sosialūly.Sportqa qalai kelgenı, qazırgı taŋda sportpen belsendı ainalysyp jürgenıne qatysty saualǧa:
«Köbısı oilaidy, “sportqa qalai keldıŋız?” dep osyndai bır sūraqtar qoiady. Sportqa men endı, kışkentai kezımnen baulyǧan, bıraq bızde mynandai qimyldaityn, jyljymaly nemese toptyq, komandalyq oiyndar bolmaǧandyqtan, men ondai köp, şahmatty da oinaudy tastap kettım. Basqa da sport türlerın oinaǧandy tastap ketkennen keiın 2016 jyly bızde osy Qazaqstanda federasiiasy aşylyp, parolimpiadalyq oiyn türın bız joldasymyz ekeuımız sol kısınıŋ jūbaiy üşeuımız osy sport türın qazırgı Qazaqstanda damytudamyz. Bızdıŋ Qazaqstan boiynşa 13-14 toptarymyz bar: qalalyq, oblystyq toptar” dep jauap berdı.Qazaqstan boiynşa bırneşe märte chempion atanǧany jaily, sport salasynyŋ ne üşın qajet ekenın de aita kettı:
«Özım osy golbol boiynşa komandamen Qazaqstannyŋ bırneşe dürkın chempionymyn, Qazaqstannyŋ 3 ret kubogynyŋ iegerımın. Ne üşın sport maǧan kerek? Bırınşıden, sport degen ol quat beredı, küş beredı. Şarşaǧanyŋdy basatyn, quatyn ketken kezde quat beretın, armandaryŋ oryndaluǧa ülken küş beretın ol osy sport türı. Men özım jalpy bırneşe sport türımen ainalysamyn, ol mysaly golbol, odan keiın paravelosiped, odan keiın paraskalolazanie. Barlyǧynan da bırneşe dürkın Qazaqstannyŋ chempionymyn”. Golbolǧa keletın bolsaq, būl komandalyq oiyn türı bolǧandyqtan, būl jerde bır adam emes, sen dostaryŋnyŋ, artyŋda kele jatqan serıkterıŋnıŋ, barlyqtaryŋ bırge müddenı közdeuıŋ kerek. Maǧan osy ūnaidy. Odan keiın būl jerde bızdıŋ öte küştı trenerımız bar, Andrei Valerevich degen. Sol kısınıŋ bızge bır tärbie, uaqytysynda kelu, kelgen kezde jattyǧudy ornymen jasau, uaqytysymen jasau, ketkennen keiın juynyp, taza bolu, osy jaǧynan küştı bır tärbie beredı.«Jastarǧa qandai keŋes beresız? Jıgerlı bolu üşın adam ne ıstei bıluı kerek?» degen saualymyzǧa Kenjeǧūl myrza bylai jauap berdı:
«Men jastarǧa bylai aitar edım. Barlyǧy sızderdıŋ qoldaryŋyzda. Qazaqta mynadai maqal bar: armansyz adam, qanatsyz qūspen teŋ, degen. Eger de sızderdıŋ armandaryŋyz bolmasa, jetem degen kartaŋyz bolmasa, sız eşqaşan da jetpeisız. Men sızderge mynandai bırnärse aitaiyn: Kez kelgen närsenı jasau tek sızderdıŋ qoldaryŋyzda. Äkeŋız bai bola ma, kedei bola ma, ata anaŋyz ülken qyzmetker bola ma bolmai ma, kedeisız be, kedei emessız be ol tek qana sızdıŋ qolyŋyzda» dedı ol. «Bızdıŋ ülken bır atamyz aityp ketken ǧoi: arystandai aibatty, jolbarystai qairatty, men jastarǧa senemın dep. Sızderdıŋ ǧana qoldaryŋyzda jastar! Bızdıŋ elımızdıŋ otyz emes, jiyrma eldıŋ alpauyt eldıŋ arasyna kıru tek qana jastardyŋ qolynda. Men de kezınde jas boldym. Men de özıme sondai, ülken bır arman, maqsat, mındet aldym. Sport bolsyn, bılım bolsyn, osy elıme degen eŋbegımdı sıŋıruım kerek dep. Elden qol jaiyp, ükımetten eşteŋe sūramauym kerek dep maqsat qoidym. Bızge bermeŋder! Bızge tek mümkındık jasaŋyzdar, al közı körmeitın adamdar, basqa da mümkındıgı şekteulı jandar sızderge maqsatqa qalai jetuge bolatynyn körsetedı. Sızderge ülgı bolady. Tek qana kedergı jasamaŋyzdar! Sondyqtan men tarihşy bolǧandyqtan, ülken bır Amerikanyŋ otyz ekınşı prezidentı bolǧan Djonn Kennedidıŋ sözı bar: sen ükımetten sūrama, saǧan beredı ükımet. Sen özıŋnen, elıme ne beremın dep sūra. Özıŋnıŋ elıŋe, halqyŋa ne bere alasyŋ dep oilanuyŋ kerek. Batyrlarymyz sekıldı «elım», «jerım» dep tūruymyz kerek. Elımızdıŋ biık deŋgeige köterıluı jastar, sızderdıŋ ǧana qoldaryŋyzda! Bızdıŋ qolymyzda!» dep tüiındedı sözın Kenjeǧūl Sosialūly.
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
