Bizdiń eldiń jigitteri
Bizdiń eldiń jigitteri jigitterdiń tóresi
Olar jaıly aǵaıyn-jurt ne bilesiń sen osy
Olar jaıly aıtylmaıdy bıik-bıik minbeden
Óıtkeni olar aqıqat pen shyndyq sózdiń jebesi.
Bizdiń eldiń jigitteri jigitterdiń tóresi
Bizdiń eldiń jigitteri uly muhıt kemesi
Osy elden baq pen qyzyr qashpasa eken dep tilep
Osal jerin túzep júrgen bizdiń eldiń shegesi.
Olar jaıly bilgiń kelse, ortasyna kirip kór
Solar júrgen joldarmenen dátiń barsa júrip kór
Erte týyp esh zamannyń mańdaıyna syımaǵan
Qaıran bizdiń qasıetti qara nardaı jigitter.
Bizdiń eldiń jigitteri jigitterdiń syrttany
Keshegi ótken aqyndar men batyrlardyń urpaǵy
Erte týyp esh zamannyń mańdaıyna syımaǵan
Óz eliniń ultany men óz eliniń sultany.
Sur bóltirik
(Baýyrjan Halıollaǵa)
Kún ystyqta shilde aıynda tymyrsyq,
Tynyshtyqta taýlar jatyr yńyrsyp.
Qalaqaıdyń arasynan qasqyrdyń,
Apanynyń shyǵady ıisi kúńirsip.
Astymda atym maıda qońyr jeledi,
Aýyzymda «Taý ishinde» óleńi.
Ozyp ketpeı, qalyp qoımaı artymda,
Bir bóltirik búlkil qaǵyp keledi,
Súp-súıkimdi sur bóltirik ádemi.
Ala túser oıy da joq taqymnan,
Qaptaldasyp qalmaı keled atymnan.
Esh qaýipten, esh qaterden qapersiz,
Birge kele jatyr edi jaqsy oıly
Selt etti de sekem alyp qap qoıdy,
Ittiń daýysy estilgende jaqynnan.
Kettiń be eken sen de búgin qatty bop,
Kóp bórige Kókserek bop, basshy bop.
Bir qyzyǵy, maǵan da osy bul kúnde,
Óz aýylymnyń ıtterinen jaqsy joq.
Ǵashyq júrek ǵazaldary
Jumaq muńmen jymıǵan bir keıpińde,
Elesińdi ustap alam keı túnde.
Bilem seni, eleń ete qalmaısyń,
Sulýlardyń qyr sońynan qalmaıtyn,
Súıem seni, súıip ótem deıtinge.
Satqyndyq pen súıý, kúıý, bári bar,
Sendik ómir, bilem, uzaq serıal.
Janaryńda sol jyldardyń taby bar.
Sózder aıtyp qaıtem saǵan, kóp espe,
Men onsyz da bolyp júrmin emes pe,
Iesine ólgenshe adal janýar.
Erkek bar ma saǵan kózin súzbeıtin,
Myqty bar ma senen úmit úzbeıtin.
Endigári soqpa dep eń telefon,
Endi nege óziń meni izdeısiń?
Nege izdeısiń bolyp turyp nem ketti,
Nege izdeısiń sharlap endi jer-kókti.
Senen múlde kúder úzip júr edim,
Nege izdediń úzilgende kúderim.
Typyr-typyr ete qaldy júregim,
Tepkilegen sábı qusap jórgekti.
Adam janyn azaptaýdyń ustasy,
Ekenińdi bilem seniń. Qysqasy.
Júregińmen súımeseń de, súıseń de,
Sharasyzdan bir myqtyǵa tıseń de,
Shyr aınalyp sen qasymnan shyqpashy.
Óziń úıde, eki kóziń aspanda
Bir fashıstiń qushaǵynda jatsań da,
Tiri jesir qasiretin tartsań da
Bir jerde Ásel, meken-jaıy belgisiz,
Ásem jerde adam aıtsa sengisiz,
Birge adasyp júrgen janǵa uqsashy...
***
Jaqynda emes, alysta emes sen asa,
Júrsiń Ásel, bar da bolmaı joq bolmaı.
Júz jylda bir kórinetin kometa
Dál tóbemde janyp bara jatqandaı,
Tuńǵıyqqa mańyp bara jatqandaı.
Janaı ótip shoqqa qaryp kúıdirdiń,
Kózben kónip, kózben ǵana súıdirdiń.
Keıde senen bezip ketkim keledi,
Keń dúnıeni kezip ketkim keledi
Bezsem-daǵy qutylmaıtyn kúıdirgim.
Sezimime senip turyp qorlaısyń,
Kelip-kelip, tónip kelip qaıtasyń.
Basyń tikpeı barlaýshydaı barlaısyń,
Zar tilegim bar ǵoı saǵan aıtatyn,
Aıtpaı bolmas,
Aıtýǵa aýyz barmaıtyn.
***
Amal qaıda aqyl-eske qonymdy,
Tastaı almaı eski kıgen tonyńdy.
Bastaı almaı múlde basqa ómirdi,
Otyrsyń sen sezim jeńgen bir sátte
Usynyp kep, tartyp alyp qolyńdy.
Senen basqa maǵan jurttyń bári jat,
Barlyq joqty toltyrasyń óziń-aq.
Meni de úrkek qylyp bittiń, úrkegim,
Irikpeıtin jerde ózimdi irkemin.
Sezimimniń bolsa eken dep jazy uzaq.
Sen baqytym emestigin sezemin,
Sonda da osy órtenedi ózegim.
Jaǵasynda shashyn jýǵan peri qyz,
Teris aqsyn endigi ómir-ózenim.
Bylq etpegen et kesse de etinen
Fashısti de qanjylatyp ketip eń,
Endi meniń kelgen shyǵar kezegim.
***
Alaı-dúleı soqty boran túnimen,
Alaı-dúleı men de ishimnen túńilem.
Saǵan qaraı sozǵan qolym jete almaı,
Bul dúnıe ótermisiń shynymen,
Ótkel bermes ózenderden óte almaı,
Raıyńnan qaıtaryńdy bilip em.
Basyndaǵy balapanyn jylatyp,
Báıterekti boran ketti sulatyp.
Ne isteý kerek?
Ne istemedim sen úshin,
Kóńilińniń bolsa eken dep kúni ashyq.
Qaraǵaıdyń qar shalǵanda eń ushyn,
Qaraǵym-aı, qaldym seni unatyp.
Alaı-dúleı soqty boran ańyrap,
Bar dúnıe qala berdi qańyrap.
Meıirim kútken taǵdyr ediń sen óziń,
Menen basqa kerek saǵan ne jumaq.
Taýdan asyp ketesiń de gózálim
Maǵan qaıta oralasyń mańyrap.
Alaı-dúleı aqborannyń ishinde,
Jelge qarsy kele jatsyń túsimde.
Kele jatsyń tómen qarap, qymsynyp,
Meni talaı jylatqanyń úshin be?
Qartaıǵanda qaldym seni shyn súıip,
Qaraǵym-aı, túsin meıli, túsinbe.
Shynaıy maqtaý estigende
- Sen jamansyń! -
Degen sózge selt etpeıtin júregim,
- Siz jaqsysyz... -
Degen sózge nege aýyryp, júdediń?
- Siz jaqsysyz... -
Degen sózge aýyrasyń sen nege?
Bireý tıip ketti me eken seniń názik perneńe.
- Qubylaǵa qulshylyq qyp Qudaıǵa da unarsyń,
- Jaratqanǵa jaqqanymen jaǵý qıyn pendege,
Eı, dúnıe, beı dúnıe, sondaı boldyń sen nege?!
Bilinbeıtin kórer kózge aǵy menen qarasy,
Qandaı qıyn dúnıede adamdardyń arasy.
Ár aýyzdan ár túrli sóz ańqıtynyn qarashy,
Soǵan meniń jan-júregim shanshıtynyn qarashy.
Nege sonsha jasqanamyn kúdireıgen kúshtiden,
Nege meniń júregimniń ótedi osy ústimen
Osy aýylda bolyp jatqan baq penen taq talasy,
Maǵan onyń báribir ǵoı aǵy menen qarasy.
Tazalanbaı qoıdy óıtkeni, máńgi Avgııdiń qorasy,
Eı, dúnıe, beı dúnıe, bar ma sonyń sharasy?!
Sen jamansyń degen sózge júrýshi edim qysylmaı,
Jaz sońynda qaltyraǵan japyraqtyń ushyndaı.
Sen jaqsysyń degen sózge júregim,
Qaltyrap tur, qarashy!
Aldaı-aý, aldaı, aldaı-aý,
Aldaı-aý, aldaı, aldaı-aý,
Dúnıe túbi baldaı-aý.
Alqynǵan kúnder talpynǵan,
Jáýteńdep qarap artymnan,
Qaldy-aı-aý bári, qaldy-aı-aý.
Úrı-aı, dáýren, úrı-aı,
Úmitpen ótken dúnıe-aı.
Terekteı basym teńselip,
Tereń bir oılar eńserip.
Uıqy da tuıqy seń soǵyp,
Uıqysyz ótken túnim-aı.
Armanym alda bulyńǵyr,
Ormanym ol da sylyńǵyr.
Japyraqtaryn janymnyń,
Bildirmeı bireý julyp júr.
Ómirdiń ógeı pendesi-aı,
Óleńniń shertip qylyn bir,
Ózińdi-óziń jylyndyr.
Ótkeni-aı, bári ótken-aı,
Ómirdiń jaz ben kóktemi-aı.
Sary ala qazdar sańqyldap,
Sary ala kúzdiń jetkeni-aı.
Bireýge ózim yntyzar,
Bireýler maǵan ókpeli-aı.
Ótkinshi mynaý ómirde,
Ótpeli, bári ótpeli-aı.
«Aǵa» - dep barsań aǵańa,
Aǵanyń kóńili kókte júr.
«Baýyr» dep barsań baýyrǵa,
Baýyry onyń kók temir.
Týysqanǵa - týa jat,
Joldasyńa - júre jat,
Menen de osy ótti ómir.
Qara tas senen qoryqpaımyn,
Senen de keıde ot shyǵar.
Qara jer senen qoryqpaımyn,
Saǵan da jazda shóp shyǵar.
Aınalaıyn aǵaıyn!
Sendermen jerdi bir basqan,
Súıgizgen, súıgen, muńdasqan.
Ómiri óleń jyr-dastan,
Mende de arman joq shyǵar.
SYZ. NÓSER. KÚZ...
Ótti jaz,
Ketti alystap jumaq kóktem.
Kúz keldi,
Qaıtty qustar shubap kókpen.
Daýysy qaıtqan qustyń
Netken muńly!
Qyzdaı bop uzatylǵan,
Jylap ketken.
Jaz ótti, jaımashýaq kúz de ótedi,
Qys kelip qumaı tazy iz kesedi.
Kóshede kóz qýanysh ul men qyzdar,
Bizderge ótken kúnin izdetedi.
Jas edik bir kúlgeni myń qaralyq,
Biz de osy qýań tarttyq gúldep alyp.
Ómirden qaı qortyndy shyǵarsań da
Bári de tireledi muńǵa baryp.
Egdemiz egde jasqa baǵynyshty,
Keýdeńde lyqyp turǵan saǵynyshty.
Bilmeısiń aıtaryńdy kimge baryp,
Sonda da shýaǵy uıań tuman tańda,
Yntyǵyp oıanasyń kúnge jaryq.
Pendemiz máńgi júrgen septep úmit,
Eshteme qulazısyń joq kórinip.
Óresi tar, ózi keń bul qoǵamda
Adasqan uqsap bóten tyrnalarǵa,
Alarmyz baıqatpaı bir kóshke kirip.
Egilgen únsiz dúnıe...
Syz. Nóser. Kúz...
Emeksip bul ómirden biz de ótermiz,
Birde jaqsy, al birde jek kórilip.
AÝYRMAShY JÚREGIM
Qara tizim ishinde aty-jónim,
Turǵandaı bir syzdady kókiregim.
Men týraly eshteńe suramashy,
Suramashy, surama ótinemin.
Baǵynýmen ápende ámirlerge,
Ótip bara jatyrmyn ómirden de.
Qadirleımin barlyǵyn, biraq meniń,
Ózimidi-ózim quqym joq qadirleýge.
Syrlasym da joq meniń syılasym da,
Bireýlermen májbúrmin syılasýǵa.
Júregimdi aýyrtyp alam ylǵı,
Bolmaǵan soń tıtimdeı mı basymda.
Jalp etse de japalaq jasqanamyn,
Jalpaqtaýdan qalmady basqa amalym.
Aýyrmashy júregim, senen basqa,
Arqa súıer joq meniń tas qamalym.
E, BAÝYR...
E, baýyr,
Biz de talaı jyndanǵanbyz,
Jyndanam dep bárinen qur qalǵanbyz.
Kezinde shyndyqpenen bir bolǵanbyz,
Qyzdarǵa — arman, inige – pir bolǵanbyz.
Alysyp sharshaı-sharshaı «myń men jalǵyz»
Bul kúnde amalsyzdan jym bolǵanbyz.
Erte ıiskep biletuǵyn bar báleni,
Bul kúnde myna biz de sum bolǵanbyz.
Tez ysyp, tez sýıtyn qum bolǵanbyz,
Meniki búgin jurtqa ilesý ǵoı.
Men — aıtpaı-aq óziń de bilesiń ǵoı,
Kóńilde ekendigin kimder jalǵyz.
«Árýaq azsa jyn bolar» degen babań,
Qumyram qolynda oınap neler jaman.
Qumyramdy bir syıpap qoısa boldy,
Jelpildep jetip keler jyn bolǵanbyz.
Ol sumdar shybyn eken byjynaǵan,
Aldymnan solar shyqty qujynaǵan.
Ómirde bolmaıdy eken sumdar jalǵyz.
Otyrmyn endi mine meńireıip,
Ilengen endi meni terideı úk.
Etegi erte ashylǵan sulý qyzdaı,
Qaraımyn árkimderge bedireıip.
