Qazirgi qazaqstandyq qoǵamda otbasy - dástúrli túrde urpaqtardy baılanystyrýshy býyn, ata-babalardyń rýhanı jáne mádenı murasyn saqtaýshy. Táýekelderi men qıyndyqtary qatar júrip, qarqyndy damyp kele jatqan álemde ol turaqtylyqtyń negizi, ishki magnıt jáne syrtqy qıyndyqtar men ishki qaıshylyqtardy jeńýge kómektesetin árbir adamnyń ózegi bolyp tabylady.
Prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń "Otanǵa degen súıispenshilik otbasylyq oshaqqa degen súıispenshilikten bastalady, al týǵan shańyraq astynda alǵan tárbıe – barsha halqymyzdyń salaýatty jáne tabysty bolashaǵynyń kepili" degen edi. Táýelsizdik jyldarynda memlekettiń bul máseledegi dáıekti saıasaty óziniń tıimdiligin kórsetti.
Otbasy ınstıtýtyn nyǵaıtýda jáne otbasylyq qundylyqtardy ilgeriletýde Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń janyndaǵy 2016 jyldardan bastap jumys istegen Áıelder isteri jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi Ulttyq komıssııa mańyzdy ról atqarady. Ulttyq komıssııa Memleket basshysynyń az qamtylǵan otbasylardy qoldaýǵa, ana men balany qorǵaýǵa, reprodýktıvti densaýlyqty qorǵaýǵa, otbasy salasyndaǵy zańnamalyq bazany jetildirýge jáne áıelder quqyǵyn qorǵaýǵa baǵyttalǵan kóptegen bastamalaryn alǵa tartady.
El ómirindegi mańyzdy oqıǵalardyń biri qyrkúıektiń ár ekinshi jeksenbisinde atap ótiletin «Otbasy kúni». Al otbasylyq qundylyqtardy tárbıeleý, neke men otbasy mártebesin arttyrý maqsatynda jyl saıynǵy "Mereıli otbasy" ulttyq konkýrsyn ótkizý úlken mańyzdy qadamǵa aınaldy. Bul joba tóńireginde saltanatty jaǵdaıda elimizdiń eń laıyqty otbasylaryna qurmet kórsetiledi. Bul bizdiń úlken Otanymyzdyń ár túkpirinde turatyn, erekshe tájirıbesi bar ártúrli jastaǵy, etnıkalyq, kásiptik adamdardy úlgi tutý, ónege etý maqsatynda qolǵa alynǵan.
Qazir AQDM jyl saıyn otbasy qundylyqtaryn saqtaý, onyń jaǵymdy úlgisin dáripteý, qoǵamdaǵy mártebesin arttyrý úshin osy ulttyq konkýrsty ótkizedi. 2014 jyldan beri konýrsqa 20 myńnan astam otbasy qatysqan. Osynyń negizinde túrli jobalar áli kúnge deıin jalǵasyn taýyp keledi.
Memlekettik otbasylyq-demografııalyq saıasatty qoldaýda azamattyq qoǵamnyń túrli ınstıtýttaryna úlken kóńil bólinetinin atap ótken jón. Sońǵy ýaqytta "Analar men Ákeler kúnin de" engizý josparlanyp jatyr. Búgingi tańda Qazaqstanda memlekettik-jekeshelik áriptestik negizinde jas otbasylarǵa, jalǵyzbasty analarǵa, balalarǵa, qarttarǵa jan-jaqty járdemdesý máselelerin sheshetin kóptegen qoǵamdyq uıymdar jumys isteıdi. Olardyń qatarynda qazirgi zamanǵy úrdister men aldyńǵy býyndardyń jınaqtaýshy tájirıbesin biriktiretin "Otbasy" ulttyq qundylyqtar ortalyǵy da bar. Óıtkeni otbasy - ulttyń genetıkalyq kodyn alyp júretin negizgi qundylyq.
Elimizde "Jastar arasynda otbasylyq qundylyqtardy nyǵaıtý jónindegi sharalardy ınstıtýttandyrý" jobasy da óz jumysyn jalǵastyryp keledi. Osy arqyly jastar, jas otbasylar konsýltaııalyq kómek alady. Túrli taqyryptarda onlaın-trenıngter ótkize otyryp, "Qarym-qatynastaǵy emoıonaldy ıntellekt", "Qazirgi zamanǵy otbasynyń daǵdarystary, "Otbasylyq qundylyqtardy saqtaý tetikteri", "Qazirgi otbasy – zorlyq-zombylyqsyz otbasy", "Otbasyndaǵy qarym-qatynas erekshelikteri", "Medıatıvti tehnologııalar: otbasyndaǵy janjaldy jaǵdaılardyń aldyn alý jáne sheshý", "Mazasyzdyq – erli-zaıyptylardyń ómir sapasyna áser etetin faktor", "Sanaly neke. Otbasylyq baqytqa 7 qadam", "Otbasylyq Konstıtýııa – berik otbasynyń negizi" sııaqty baǵyttarda túrli sharalar uıymdastyryp jatyr.
Dál sol sııaqty "Otbasylyq akademııa" qoǵamdyq qorynyń bastaýymen "ÓNEGE" jobasy elimizdiń 9 qalasynda qarqyndy jumysyn jalǵastyryp keledi. Óńirlerdegi mamandar barlyq ótinish bildirýshiler úshin óz qyzmetterin (otbasylyq máseleler boıynsha konsýltaııalar) tegin kórsetedi. Otbasylyq qatynastar jáne balalardy tárbıeleý boıynsha mamandar daıarlaıdy, onlaın mektepter ashady, semınarlar men trenıngter ótkizedi, oqý quraldaryn jasap, otbasy ınstıtýtyn saqtaý salasynda paıdaly materıaldar jınaıdy.
Sońǵy statıstıkalyq derekterge súıensek, Qazaqstanda 2021 jyly jalpy 31 Otbasyn qoldaıtyn arnaıy ortalyqtar, 2022 jyly barlyǵy 37 ortalyq ashylypty. Búginge deıin olardyń sany 68-ge jetken. Al 2025 jylǵa deıin otbasy saıasatymen aınalysatyn 143 ortalyqqa deıin ashý josparlanyp otyr.
