Otbasyn qūndylyqtaryn därıpteu jäne saqtauǧa arnalǧan ortalyqtar Qazaqstanda qarqyndy jūmys ısteude

3214
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2023/03/ffa749e3-06a7-47b9-a066-1ab99cce9d22.jpeg

Qazırgı qazaqstandyq qoǧamda otbasy - dästürlı türde ūrpaqtardy bailanystyruşy buyn, ata-babalardyŋ ruhani jäne mädeni mūrasyn saqtauşy. Täuekelderı men qiyndyqtary qatar jürıp, qarqyndy damyp kele jatqan älemde ol tūraqtylyqtyŋ negızı, ışkı magnit jäne syrtqy qiyndyqtar men ışkı qaişylyqtardy jeŋuge kömektesetın ärbır adamnyŋ özegı bolyp tabylady.

Prezident Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ "Otanǧa degen süiıspenşılık otbasylyq oşaqqa degen süiıspenşılıkten bastalady, al tuǧan şaŋyraq astynda alǧan tärbie – barşa halqymyzdyŋ salauatty jäne tabysty bolaşaǧynyŋ kepılı" degen edı. Täuelsızdık jyldarynda memlekettıŋ būl mäseledegı däiektı saiasaty özınıŋ tiımdılıgın körsettı. Otbasy institutyn nyǧaituda jäne otbasylyq qūndylyqtardy ılgerıletude Qazaqstan Respublikasy Prezidentınıŋ janyndaǧy 2016 jyldardan bastap jūmys ıstegen Äielder ısterı jäne otbasylyq-demografiialyq saiasat jönındegı Ūlttyq komissiia  maŋyzdy röl atqarady. Ūlttyq komissiia Memleket basşysynyŋ az qamtylǧan otbasylardy qoldauǧa, ana men balany qorǧauǧa, reproduktivtı densaulyqty qorǧauǧa, otbasy salasyndaǧy zaŋnamalyq bazany jetıldıruge jäne äielder qūqyǧyn qorǧauǧa baǧyttalǧan köptegen bastamalaryn alǧa tartady.

El ömırındegı maŋyzdy oqiǧalardyŋ bırı qyrküiektıŋ är ekınşı jeksenbısınde atap ötıletın «Otbasy künı». Al otbasylyq qūndylyqtardy tärbieleu, neke men otbasy märtebesın arttyru maqsatynda jyl saiynǧy "Mereilı otbasy" ūlttyq konkursyn ötkızu ülken maŋyzdy qadamǧa ainaldy. Būl joba töŋıregınde saltanatty jaǧdaida elımızdıŋ eŋ laiyqty otbasylaryna qūrmet körsetıledı. Būl bızdıŋ ülken Otanymyzdyŋ är tükpırınde tūratyn,  erekşe täjıribesı bar ärtürlı jastaǧy, etnikalyq, käsıptık adamdardy ülgı tūtu, önege etu maqsatynda qolǧa alynǧan. Qazır AQDM jyl saiyn otbasy qūndylyqtaryn saqtau, onyŋ jaǧymdy ülgısın därıpteu, qoǧamdaǧy märtebesın arttyru üşın osy ūlttyq konkursty ötkızedı. 2014 jyldan berı konursqa 20 myŋnan astam otbasy qatysqan. Osynyŋ negızınde türlı jobalar älı künge deiın jalǧasyn tauyp keledı. Memlekettık otbasylyq-demografiialyq saiasatty qoldauda azamattyq qoǧamnyŋ türlı instituttaryna ülken köŋıl bölınetının atap ötken jön. Soŋǧy uaqytta "Analar men Äkeler künın de" engızu josparlanyp jatyr. Bügıngı taŋda Qazaqstanda memlekettık-jekeşelık ärıptestık negızınde jas otbasylarǧa, jalǧyzbasty analarǧa, balalarǧa, qarttarǧa jan-jaqty järdemdesu mäselelerın şeşetın köptegen qoǧamdyq ūiymdar jūmys ısteidı. Olardyŋ qatarynda qazırgı zamanǧy ürdıster men aldyŋǧy buyndardyŋ jinaqtauşy täjıribesın bırıktıretın "Otbasy" ūlttyq qūndylyqtar ortalyǧy da bar. Öitkenı otbasy - ūlttyŋ genetikalyq kodyn alyp jüretın negızgı qūndylyq. Elımızde "Jastar arasynda otbasylyq qūndylyqtardy nyǧaitu jönındegı şaralardy instituttandyru" jobasy da öz jūmysyn jalǧastyryp keledı. Osy arqyly jastar, jas otbasylar konsultasiialyq kömek alady. Türlı taqyryptarda onlain-treningter ötkıze otyryp, "Qarym-qatynastaǧy emosionaldy intellekt", "Qazırgı zamanǧy otbasynyŋ daǧdarystary, "Otbasylyq qūndylyqtardy saqtau tetıkterı", "Qazırgı otbasy – zorlyq-zombylyqsyz otbasy", "Otbasyndaǧy qarym-qatynas erekşelıkterı", "Mediativtı tehnologiialar: otbasyndaǧy janjaldy jaǧdailardyŋ aldyn alu jäne şeşu", "Mazasyzdyq – erlı-zaiyptylardyŋ ömır sapasyna äser etetın faktor", "Sanaly neke. Otbasylyq baqytqa 7 qadam", "Otbasylyq Konstitusiia – berık otbasynyŋ negızı" siiaqty baǧyttarda  türlı şaralar ūiymdastyryp jatyr. Däl sol siiaqty "Otbasylyq akademiia" qoǧamdyq qorynyŋ bastauymen "ÓNEGE" jobasy elımızdıŋ 9 qalasynda qarqyndy jūmysyn jalǧastyryp keledı. Öŋırlerdegı mamandar barlyq ötınış bıldıruşıler üşın öz qyzmetterın (otbasylyq mäseleler boiynşa konsultasiialar) tegın körsetedı. Otbasylyq qatynastar jäne balalardy tärbieleu boiynşa mamandar daiarlaidy, onlain mektepter aşady, seminarlar men treningter ötkızedı, oqu qūraldaryn jasap, otbasy institutyn saqtau salasynda paidaly materialdar jinaidy. Soŋǧy statistikalyq derekterge süiensek, Qazaqstanda 2021 jyly jalpy 31 Otbasyn qoldaityn arnaiy ortalyqtar, 2022 jyly barlyǧy 37 ortalyq aşylypty. Bügınge deiın olardyŋ sany 68-ge jetken. Al 2025 jylǧa deiın otbasy saiasatymen ainalysatyn 143 ortalyqqa deiın aşu josparlanyp otyr.

Pıkırler