(Üzdık qazaq kinosy turaly bır üzık syr)
"Aldar Köse" filmın körıp, menıŋ ömırge degen közqarasym özgerdı.Ömır turaly tereŋ oilai bastadym. Būl kinofilm adam boiyndaǧy qaiyrymdylyq sezımın oiatady. Aldardyŋ obrazy meiırımdılıktıŋ nūryna toly. Aldar - qazaq halqynyŋ jan düniesınıŋ jarqyn beinesı, darhan peiılınıŋ, ızgı nietınıŋ simvoly. Aldar - Köse ärdaiym kedeilerdıŋ, mūqtaj adamdardyŋ qorǧauşysy boldy. Ol ünemı jatyp ışer bailardy, halyqtyŋ qamyn emes, qara basyn oilaityn toǧyşarlardy özınıŋ aqyl-ailasymen aldap tüsıredı, tıptı, şaitannyŋ özın şyr köbelek ainaldyrady. Būl film 1964 jyly tüsırıldı. Şäken Aimanov "Aldar Köse" filmınıŋ qoiuşy rejisserı ǧana emes, basty rölın somdaǧan akter edı. Talant iesı Aldardyŋ beinesın naqyşyna keltırıp tamaşa somdady, tura ömırdegı özınıŋ obrazyn jasap şyqqandai boldy. "Aldar Köse" kinofilmı arqyly Şäken Aimanov adamzatqa ömırdıŋ qūny ädıldık üşın küreste ekenın, qoldan kelse qaiyrymdylyq jasau kerektıgın tüsındıruge ūmtyldy.
Eger maǧan: "Aldar Köseden ülgı alu kerek pe?"- dep sūraq qoisa, men oilanbai- aq "İä!"dep aitar edım.
Qazırgı taŋda älemde meiırımdı jandar öte köp. Bıraq, olar osy qasiettı däl Aldar–Köse sekıldı basqalarǧa nasihattai ala ma? Joq pa? Jüregındegı meiırımdılık sezımın aşyp, özgelerge kömek qolyn soza ala ma? Däl osy saualdyŋ jauabyn "Aldar Köse" filmındegı naqty bır körınıspen sipattauǧa bolar edı. Kışkentai büldırşın qyz, bazarda alma satyp tūrǧan äielge " Maǧan bır alma beresız be?"- dep sūraǧan kezde, satuşy äiel alma bermek tūrmaq, aiqailap , ūrsyp jıberedı. Qyz betın basyp jylap qalady. Osynyŋ bärın körıp tūrǧan Aldar, bar önerın salyp, satuşy äieldı aldap-arbap, jüregın jıbıtıp jıberedı. Äiel zatyna sai barlyq ädemı, jaqsy sözderdı aitady. Satuşy äieldıŋ Aldarǧa aldanyp qalǧany sonşalyqty, alma bermek tügılı, qolyŋdaǧy altyn jüzıktı de şeşıp beredı. Söitıp, Aldar betın basyp jylap tūrǧan qyzǧa almany aparyp berıp, ony jūbatady. Osylaişa, Aldar kışkentai büldırşınnıŋ ǧana emes, alma satyp tūrǧan äieldıŋ de köŋılın tauyp, ekeuıne de quanyş syilaidy. Filmdegı osy bır jürek tebırenter sät - ülken, tıptı tereŋ maǧyna beretın aituly qūbylys. Men aitar edım, būl - meiırımdı Aldardyŋ jäne sol roldı somdaǧan Şäken Aimanovtyŋ avtoportretı.
"Kazaqfilm" kinostudiiasy nelıkten Şäken Aimanovtyŋ atymen atalatynyŋ osynau bır filmdı ǧana köru arqyly şynaiy tüsıngendei boldym. Al Şäken Aimanov tüsırgen filmder men somdaǧan rölder qanşama?! Endeşe, būl taqyrypqa taǧy da oralatyn bolamyz.
Airet Janel
Almaty qalasyndaǧy 157 - mekteptıŋ 11 - «v» synyp oquşysy
