Künı keşe ǧana prezidenttık qyzmetıne kırısken Qasym-Jomart toqaev Aqordada az-kem auys-tüiıs jasady. Bırlı-jarym şeşımder qabyldady. Ol keşe el-jūrttyŋ aldynda ant berıp, memlekettıŋ garanty atanǧan.
Keşe eks-prezident Nūrsūltan Nazarbaev, Resei prezidentı Vladimir Putin üşeuı telefon arqyly söilesıptı. Kremldıŋ baspasözı Vladimir Putinnıŋ Toqaev jäne Nazarbaevpen söileskenın habarlady. Olar özara telefon arqyly söilesken.
«Vladimir Putin QR Qauıpsızdık keŋesınıŋ töraǧasy, eks-prezident Nūrsūltan Nazarbaevqa ekı el arasyndaǧy yntymaqtastyq pen odaqtastyq qyrym-qatynasty damytuǧa, euraziialyq integrasiiany jüzege asyruǧa sıŋırgen eŋbegın elei otyryp, rizaşylyǧyn bıldırdı. Sondai-aq, Qazaqstannyŋ Tūŋǧyş Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaevqa ärı qarai da ekı el arasyndaǧy qarym-qatynasty nyǧaitu men Euraziialyq ekonomikalyq odaq şeŋberındegı ärıptestıktı damytu ısınde belsendı aralasatynyna senım bıldırdı».
Būl Kreml baspasözınıŋ Vladimir Putin men Nūrsūltan Nazarbaev arasyndaǧy az-kem äŋgıme turaly taratqan aqparaty.
Sonan soŋ, Resei prezidentı Vladimir Putin Qasym-Jomart Toqaevty jaŋa qyzmetıne kırısuımen qūttyqtap, Memleket basqaru ısınde sättılık tılegenın jazady.
«Qazaqstan-Resei arasyndaǧy ärıptestık qarym-qatynasty odan ärı tereŋdetu müddesınde bırlese otyryp jūmys jürgızu kelısıldı. Sondai-aq, Qasym-Jomart Toqaevtyŋ keluın ūiymdastyru mäselesı söz boldy».
Būl da Kreml aqparaty. Prezident Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Prezident retındegı alǧaşqy memlekettık ıs-saparyn Resei Federasiiasyna jasau mäselesı söz bolǧan sekıldı.
Jalpy memleketaralyq ıs jürgızu tärtıbınde jaŋa sailanǧan prezidenttıŋ alǧaşqy şeteldık ıs-saparyn qaida jasauy basqasyn aitpasaq ta, post-keŋestık elderde erekşe maŋyzǧa ie mäsele.
Mirzieev Qazaqstanǧa keldı
Mysal retınde aitaiyq, Özbekstannyŋ İslam Karimovten keiıngı ekınşı prezidentı Şavkat Mirzieev özınıŋ alǧaşqy ıs-saparyn Qazaqstanǧa jasaǧan. Al jūrt onyŋ alǧaşqy ıs-saparyn ne Resei Federasiiasyna, ne AQŞ pen Europa elderınıŋ bırıne, tıptı Qytaiǧa jasauy mümkın dep boljaǧan. Būl derjavalar arasynda aimaqty baqylau turaly talasqa maŋyz beredı.
Jeenbekov Reseige bardy
Al Qyrǧyzstannyŋ qazırgı prezidentı Sooronbai Jeenbekov özınıŋ alǧaşqy ıs-saparyn Mäskeuge jasady. Al köp jūrt ony Qazaqstanǧa keledı dep kütken. Sebebı, qyrǧyzdyŋ būrynǧy prezidentı Almazbek Atambaev Nūrsūltan Nazarbaev turaly beisaiasi sözderı ekı el arasyndaǧy şekaralyq şielenısterdı tudyrǧan.
Al Toqaev qaida barady?
İä, Toqaev qaida barady? Özı telefon arqyly söilesken Resei prezidentıne me? Älde Qazaqstannan müddelı AQŞ, Eropa men Reseidı ysyryp qoiyp, neitraldy aimaq retınde Özbekstanǧa ma?
Qasym-Jomart Toqaev basqa-basqa Syrtqy saiasattyŋ maitalmany. Resei deisız be? Reseimen de bailanysy bar. Ol Mäskeude oqyǧan. 1970 jyly Resei saiasatkerlerınıŋ fabrikasy sanalatyn MGİMO-ǧa oquǧa tüsken. Syrtqy ıster ministrlıgınıŋ oquyn oqyǧan, sonda. 1975 jyly KSRO-nyŋ Syrtqy ıster ministrlıgıne qyzmetke ornalasqan. Sonda bıraz jyl jūmys jasaǧan. Singapurda Sovet elşısı de bolǧan. 2001 jyly Resei Syrtqy ıster ministrlıgı Diplomatiialyq akademiiasynda, Aktualdy Halyqaralyq problemalar institutynda doktorlyq dissertasiiasyn qorǧaǧan. Söitıp, saiasat ǧylymynyŋ doktory atanǧan.
Qytai deisız be? Älgı MGİMO-da oqyp jürıp, oquynyŋ 5-kursynda KRSRO-nyŋ Qytaidaǧy elşılıgıne praktikaǧa barǧan.
1983 jyly Qytaiǧa taǧy barǧan. Beijıŋ lingvistikalyq institutynda 10 ailyq täjırbieden ötken. 1985 jyly Beijıŋdegı KSRO elşılıgınde jūmys jasaǧan. 1991 jylǧa deiın Elşınıŋ ekınşı hatşysy, bırınşı hatşysy, keŋesşısı boldy. Qytai tılınde erkın söileidı.
Batys, Europa deisız be? Toqaev ol jaqta da bolǧan. Ol diplomat qoi. Ol Qazaqstannyŋ Syrtqy ıster ministrlıgın basqarǧan adam. Bırneşe şet memlekettı elşılık qyzmettı de atqardy.
2014 jyldyŋ nauryzynda BŪŪ Bas hatşysy Toqaevty özınıŋ orynbasary etıp taǧaiyndaǧan. İä, Qasym-Jomart Kemelūly BŪŪ Bas hatşysynyŋ orynbasary boldy. BŪŪ Jenevadaǧy bas bölımşesınıŋ direktory boldy. Sondai-aqö, BŪŪ Bas hatşysynyŋ qarusyzdandyru jönındegı Konferensiiasyndaǧy bas ökılı boldy. QÖarusyzdandyru jönındegı Konferensiianyŋ bas direktory boldy.
Ol ol ma, Şveisariiadaǧy BŪŪ qyzmetkerlırıne jauapty tūlǧa bolyp taǧaiyndalǧan. BŪŪ Bas Assambleiasynyŋ tūraqty qatysuşysy, TMD Syrtqy ıster ministrlerı keŋesınıŋ töraǧasy boldy. Şanhai yntymaqtastyq ūiymyn da basqardy bır kezderı.
Mıne, Toqaevtyŋ syrtqy saiasattaǧy, Halyqaralyq saiasattaǧy eŋbek joly osyndai. Sondyqtan, jaqyn arada şeşıluı tiıs mäselede tura şeşım qabyldai bıluı kerek-aq. Bız sol, özınıŋ prezidenttık qyzmetındegı alǧaşqy ıs-saparyn qaida baratynyn aitamyz...
Serık Aidynūly
«Adyrna» ūlttyq portaly
