Sopylar men salafitter eşqaşan, eşuaqytta bastary bırıkpeitın, qosylmaityn dın ökılderı. Tamyrlary myŋdaǧan jylǧa ketıp qalǧan. Ony kelıp Qazaqstavnda tatulastyramyz, bastaryn qosamyz, bereke-bırlıkte ömır süredı degen ol mümkın emes närse. Bız memleketşıldıktı aldyǧa qoiatyn bolsaq ülken jetıstıkke jete alamyz. Dınşıldıktı emes, ruşyldyqty emes, jerşıldıktı emes, memleketşıldıktı Dıni mäselede men mynandai prinsip ūstanamyn. İä, menıŋ sopylarǧa büiregım būrady, bıraq, men sopy emespın. Men namaz oqymaimyn, zıkır de salmaimyn. Bıraq, ışkılıkke de salynbaǧanmyn. Kerek dese temekı de şekpeimın. Ǧalym Boqaş dūrys aitady, «Sen namaz oqisyŋ ba? Oqymaisyŋ ba?» degen sūraqtyŋ özı baryp tūrǧan mädenietsızdık. Endı qaraŋyz, sopylardyŋ aldynda men 4 jyl uahaptarmen jürgen adammyn. Men ol kezde uahabizm degen ne, saliafizm degen ne, sopylyq degen ne müldem tüsınıgım joq boldy. Men prokuraturada jürgende qaba saqal uahabtardyŋ qasynda jürgenmın. Ol kezde menıŋ tüsınıgımde kım namaz oqidy sol mūsylman. Kım namaz oqymaidy ol mūsylman emes. Käpır boluy mümkın degen tüsınık boldy. Dıni tüsınıgım öte qara baiyr boldy. Bıraqta, menı solardyŋ tobyna qosylyp ketpeuge, solardyŋ sabynan tabylmauyma qūtqarǧan jaǧdai ol Abai. Men bala kezımnen Abaidy oqyp, jattap, ezıp ışkenmın. Älı künge tösegımnıŋ basynda Abai men Şäkärım tūr. Menı saqtap qalǧan osy Abaidyŋ öleŋderı.
Men sol kezde 4 jyl uahabtardyŋ qasynda jürgende beiıttıŋ qasynan ötıp bara jatyp bet sipasam da «oibai, nege bet sipaisyŋ» deidı. Nege sipamaimyn desem, «oibai, olai bolmaidy, ol şirk deidı. Nege şirk? Ne üşın şirk? Men onyŋ basyna baryp tabynyp jatyrmyn ba? Aldyna baryp qūlap jatyrmyn ba? dep dauǧa kelıp qalatynmyn. Sol kezde Abaidy alǧa tartatynmyn. Sol kezde olar menen Abai degen namaz oqyǧan ba dep sūraityn. Onyŋ namaz oqyǧan-oqymaǧanynan saǧan kelıp keterı joq qoi. Jeke basynyŋ şaruasy ǧoi degenımde, "eger, ol namaz oqymasa Abaidyŋ sözderın basşylyqqa alma" dep, menı özderıne qarsy qoidy. Söitıp ırkesıp-tırkesıp solarmen 4 jyldai jürıp, tört jyldan keiın olarmen qoş aitystyq. Men sodan keiın dın ataulydan müldem tüŋılgenmın. Dındarlardan da tüŋılgenmın. Dınmen ainalysyp jürgender maǧan qatıgez, menıkı ǧana dūrys, basqasynıkı dūrys emes, degen syŋarjaq, halyq aitady ǧoi nadan adamnyŋ dını qatty dep, sondai kıleŋ nadan bolyp körınetın jaǧdaiǧa jettım. Söitıp jürgende sopylarǧa tap boldym. Sopylyq aǧymda jürgen jıgıtterdıŋ ışınde Sanjar Kerımbaidan bastap, professor Saiat İbraev siiaqty köptegen azamattarmen tanystym. Olardyŋ bılımdılıgı, söileu mänerı, olardyŋ ǧylymǧa degen aşyqtyǧy, aǧylşyn tılın bılu qajettıgı bärı maǧan ūnady. Men sopy da emespın, uahab ta emespın. Dıni sauatym bar. Men qai jaǧynan bolsa da memlekettık jaǧynan kelgen dūrys dep esepteimın. Ärbır adam memleketşıl bolu kerek. Memleket iä, barlyq dın ökılderıne bırdei mümkındık beru kerek. İä bolmasa memleket tiym salu kerek. Bız qazır maqsatty türde sopylyqty janşyp, saliafitterge erkındık berıp otyrmyz.
Bükıl QMDB-nyŋ saiasaty tap-taza saliafizmdı nasihattap otyr. Sız Smanov degen uaǧyzşynyŋ uaǧyzyn tyŋdap kördıŋız be? Ömırden tüŋılıp ketesız. Ol QMDB-nyŋ Oŋtüstık Qazaqstandaǧy ökılı. Men ol turaly advokattyq sūranys jıbergenmın. Jūrttyŋ ösegıne senbeiınşı dep 2 jyl būryn QMDB-ǧa resmi türde advokattyq sūranys joldadym. «Smanovtyŋ beiıt jaǧalaǧan işakbastar degen sözı bar. Iаǧni, ata-babasynyŋ ziratyna baryp qazaqtar qūran baǧyştasa işakbas eken. Osyǧan Sızder qalai baǧa beresızder? Osynysy dūrys pa? Alǧan bılımı qandai? Bıtırgen oquy qandai ?» dep saual jıberdım. Maǧan QMDB jauap berdı. «İä bärı dūrys. Ol bızdıŋ ökılımız. Ol öte sauatty adam dep. Bıraq, jaŋaǧy taqyryptan jauap bersei qaşyp ketken. Bızdıŋ bilık saliafilıktı jasyryn türde qatty qoldap otyr. Olardyŋ oiynşa, olardy bilık äsker retınde ūstaǧysy keledı.
2016 jyly halyq jer-jerde oblystarda Jerdı şet eldıkterge, qytailarǧa satqyzbaimyz dep bükıl halyq stihiialy türde köterıldı. Mitingıge şyqty. Nätijesınde jer satylmaityn boldy. Moratorii jariialandy. Sol kezde ne ıstedı? Aqtöbede salafitterdıŋ köterılısı būrq ete tüstı. Olarǧa komanda berıldı. Sender halyqty alaŋdatyŋdar, qoldaryŋa avtomat alyp şyǧyŋdar dedı.
Olar osylai salafitterdı basqaramyz dep oilaidy. Men bıraq, Qauıpsızdık Keŋesıne talai märte hat jazdym. Salafitter men uahabitter eşqaşanda baqylauǧa könbeitın dülei küş.
Abzal Qūspan
Tolyq nūsqasy Ahmetbek Nūrsilänıŋ YouTube kanalynda.
