"Bızge mūrtty qysqartudy, tyrnaq aludy, qoltyq jäne äuret tükterın jūludy qyryq künnen asyrmau būiyryldy", – degen sahaba Änas ibn Malik.
"Raddul mūhtar" kıtabynda "Eŋ dūrysy apta saiyn tyrnaqty alu, mūrtty qysqartu, äuret tügın qyru, denesın juu kerek. Bolmasa, būl ıster 15 künde jasaluy tiıs. Qyryq künnen asyru – künä", – dep jazylǧan.
QMDB-nyŋ habarlauynşa, bet älpetı otqa küiıp, kırpıgı joiylyp, körıksız jaǧdaiǧa duşar bolsa nemese auruǧa şaldyǧyp, kırpıkterı tüsıp qalsa, sondai-aq tyrnaqtary tübımen alynyp ketse, osy syndy zärulık jaǧdailarda jasandy kırpık jäne tyrnaq jalǧauǧa rūqsat etıledı.
Alaida, kırpıktı nemese tyrnaqty jai sändık maqsatynda jalǧasa, ol jaiynda ǧūlamalar bırauyzdan haram degen ükım bergen. Öitkenı ol Allanyŋ jaratqan jaratylysyn özgertu bolyp sanalady.
"Alla Taǧala denege suret saluşyny, suret saldyruşyny, qas teruşı jäne qas tergızuşını, ädemı körınu maqsatynda tısterınıŋ arasyn aşqandardy jäne Allanyŋ jaratylysyn özgertkenderdı laǧynettedı", – delıngen hadiste.
QMDB-nyŋ mälımetınşe, sondai-aq, būǧan şariǧatta tyiym salynǧan şaş jalǧau mäselesı de jatady.
"Alla Taǧala şaş jalǧauşyny da, jalǧaǧandy da laǧynettedı", - delıngen hadiste.
Būl – jasandy kırpık jäne tyrnaqtyŋ şariǧattaǧy ükımı.
Onyŋ däretke bailanysty ükımıne kelsek, kırpık şariǧatymyz belgılegen bettı (iaǧni, tıgınen – maŋdaidyŋ şetınen bastap iektıŋ astyna deiın, al köldeneŋınen – oŋ qūlaqtyŋ jūmsaǧy men sol qūlaqtyŋ jūmsaǧyna deiıngı aralyǧyn) juudyŋ aiasyna kıredı. Sonymen qatar qoldyŋ qūramyna kıretın tyrnaqty da juu – paryz.
Jasandy kırpık pen tyrnaqty zärulık jaǧdaiǧa bailanysty qoiǧan bolsa ärı ol su ötkızbeitın, sonymen qatar qaita alynbaityn närsemen jasalynsa, onda sol jasandy kırpık pen tyrnaqty juumen şekteledı. Mūnymen därettıŋ paryzyn oryndaǧan bolyp sanalady.
Eger jasandy kırpık pen tyrnaqty eşbır qiyndyqsyz aluǧa mümkındık bolsa, onda olardy alyp, ol jerdı sumen juady jäne qaita ornyna qoiady.
ÜKIM
1. Sändık maqsatta kırpık ne tyrnaq jalǧauǧa tyiym salynady.
2. Tyrnaqty apta saiyn alu – mūstahap. 40 künnen asyru – haramǧa jaqyn mäkruh.
3. Zärulık jaǧdaida jasandy kırpık jäne tyrnaqty qoiuǧa rūqsat etıledı.
4. Zärulıkke bailanysty qoiylǧan jasandy kırpık pen tyrnaqty aluǧa mümkındık bolmasa, däret alǧanda ony juumen şekteledı. Alaida aludyŋ joly bolsa, kırpık pen tyrnaqty alyp, ornyn juu mındet.
