Täuelsızdık älıppesı

2609
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2023/08/0ea7e3f6-34db-4a06-8094-bc1d3c879df0.jpeg
Ūrpaqtyŋ qara tanyp, sauatyn aşuyna üles qosyp jürgen jandardyŋ bırı – Änuar Qabdoldaūly. Ol «Täuelsızdık älıppesı» atty balalarǧa arnalǧan älıpbidı jaŋaşa formatta jasap şyǧyp, qazırgı uaqytta sony nasihattaumen ainalysyp jür. Aituynşa, būl nūsqany jasauǧa 8 jylyn saryp etıptı. Onyŋ ısın respublikadaǧy belgılı pedagogtar qoldap, älıpbige oŋ közqaras tanytqanyn aitady. Avtordyŋ «Täuelsızdık älıppesın» şyǧarudaǧy basty maqsaty mektepke deiıngı büldırşınderdıŋ täuelsızdık qūndylyqtarynan tälım alyp ösuıne jol aşu. Sonmen qatar, olardyŋ tanym qabıletterınıŋ keŋeiuıne septıgın tigızedı degen senımde. «Täuelsızdık älıppesı» jalpy täuelsızdık qūndylyqtardy bere otyryp, balalardyŋ şynaiy täuelsız bılım aluyna alǧaşqy ädılettı mümkındık beruge tyrysady. Sol üşın täuelsızdık älıppesı dep atalady.

Sipaty

Basynda kök tudyŋ kün sekıldı köterılıp kele jatqanyn körsetedı. Onymen qosa qazaq memleketınıŋ astanasy, ärı «ÄLIPPE» atauy körsetıledı. Būl täuelsızdıktıŋ basty qūndylyǧy men erekşelıgınıŋ sipaty. Ärıptermen sözdık mänder alty qatar, bes tızbeden tüzıledı. Jalpy qazaqtyŋ 29 töl dybystaluyn bır tūtas jinaqy berıp körsetıledı. Ärıpterdıŋ tüsterı arnaiy kök, aq, qyzyl, jasyl, qaramen berılıp, negızgı tüster qosa berıledı. Sonymen qatar ärbır ärıpke surettık anyqtamalar bırge berıldı. Qosymşa kırme ärıpter körsetılıp, sandar, amaldar, pışınder berıldı.

Mazmūny

Täuelsızdık qūndylyqtary. Ata-baba salt-dästürlerı. Ūly dala tabiǧaty. Qala mädenietı. Naryq qoǧamy. Ǧylymdaǧy jetıstıgımız. Otbasy qūndylyqtary. Adam jäne adamgerşılık asyl qasietı. Täuelsızdık tärbiesı. Dala demokratiiasynyŋ tälımı. Ädılettı bala tärbiesı. Qosymşa bılımder men kırme ärıpter.

Maqsaty

«Balany bastan» degen danyşpan qazaq. Bala älemdı tür-tüsımen är sät, kezeŋmen qabyldaityny tüsınıktı. «Täuelsızdık älıppesı» balalarǧa ärıppen bırge surettık negızde, surettıŋ tılımen täuelsızdık qūndylyqtardy aşyq aiqyn bere otyryp, adam jäne adam qūqyǧy negızınde balalardyŋ qūqyǧyn qorǧap, balalardyŋ bılım alu taŋdauyna qol sūǧatyn basqynşylyq ideiadaǧy älıppeden arylyp, täuelsızdıgımızdı nyǧaituǧa qyzmet körsetedı. Iаǧni balalardyŋ bılım alu taŋdauyna aralasudan tuyndap kele jatqan ädıletsız qoǧam zardabyn azaituǧa tyrysady.

Mänı

Kök tu, astana, eltaŋba, bäiterek, Ata zaŋ, Otan, mäŋgılık el sekıldı memlekettık namys bolǧan, memlekettık naqyştardy bere otyryp, balalardyŋ täuelsız bılım jolyn bastauyna mümkındık beru.

Tört tülık, salt-dästür, ūly dala önerı men tabiǧaty, ǧylymdaǧy jetıstıkterdı, qala mädenietı, naryq zamanyndaǧy uaqyttyŋ maŋyzdylyǧyn, otbasy qūndylyǧy, ūlttyq däm-tūz erekşelıgın bere otyryp, ūly dala tabiǧaty, ata-baba, salt-dästürımen zamannyŋ erekşelıgı öz-ara üilesım tapqandai ömırlık üilesımnıŋ mänı de osylardan bastau alatyny turaly bılım berıp, ışkı bılımın jetıldıru. Qosymşa kırme ärıpterdıŋ bar ekenın balalarǧa eskerte otyryp, tarihi jaǧdaidan qalyptasqan mäselenıŋ şeşılmei kele jatqanyn körsetıp, ūrpaqtar taŋdauyna aralaspaityn bızdıŋ dala demokrat, asyl qasiet, tälım-tärbiemızdı paş etu. Ūrpaqtardyŋ da dala demokrattary sekıldı  ösıp, qalyptasuyna mümkındık beru. Sandar men amaldardy, ütır, nükte, lep, sūraq belgıler jäne būryştarmen tanystyra otyryp, balany erte bastan alǧaşqy oqulyq jalpy bılımderıne daiyndyǧyn nyǧaitu.

Erekşelıgı

«Täuelsızdık älıppesı» jalpy balalarǧa adamdyq, ūlttyq, memlekettılık, täuelsızdık,otbasylyq, tälım -tärbie jäne jalpy bılımnen bastama berıp, balanyŋ ışkı jäne syrtqy bılımınıŋ özara tepe- teŋdıkte ädılettı damuyn qamtamasyz etedı. «Täuelsızdık älıppesı» tömendegı 9 türlı negızde tälım-tärbie jäne bılım beredı. 1. Täuelsızdık qūndylyǧy. 2. Dybystalu. 3. Jazu erejesı. 4. Türlı -tüs. 5. Pışınder. 6. Sandar men amaldar. 7. Ūlttyq bolmys ata-baba dästürı. 8. Adam jäne adam qūqyǧy men balanyŋ taŋdau qūqyǧy. 9. Ädılettılık tälım tärbiesı.
Pıkırler