Qazaqstan mektepterındegı jyldaǧy mäsele biyl da qaitalanatyn türı bar. Byltyr arnaiy qūrylǧan tiıstı ministrlık ne deidı?
Jaŋa oqu jylynyŋ bastalǧanyna 4 kün boldy. Alaida, elımızde apatty mektepte oqyp jatqandar älı de bar. Türkıstan oblysy Saryaǧaş audanyndaǧy №50 B. Omarov atyndaǧy jalpy orta mektepte oquşylar apatty jaǧdaida oquda. Būl turaly «Adyrna» ūlttyq portalyna atalǧan auyldyŋ tūrǧyny foto joldap, aityp berdı.
«KÖMIR JAǦAMYZ»
Tūrǧynnyŋ aituynşa, mektep taqtalary men partalary eskı, al qabyrǧalar qūlaǧaly tūrǧan körınedı.
«Mektep öte ystyq bolyp tūrady. Su aqpaidy. Partalar öte tar. Balalar syimaidy. Tıptı, eskı bolǧany sonşalyq, taqtadaǧy jazu körınbeidı. Mektep 1997 jyly aşylǧan. Odan berı qūlaiyn dep tūrǧan mektepke balalardy qalai jıberuge bolady? Men balalarymnyŋ densaulyǧyna alaŋdaimyn. Olarǧa ondai mekemede bılım bergenın qalamaimyn. Jaŋa mektep salynyp jatyr. Oǧan qystan keiın köşemız deidı. Al oǧan deiın balalar apatty mektepte qalai oqidy?», - dedı Aqtoty Ybyraeva (Ötınışı boiynşa aty-jönı özgertıldı).
Būl jönınde «Adyrna» tılşısı №50 B.Omarov atyndaǧy jalpy orta mekteptıŋ direktory Sarybaeva Nūrbalaǧa saual joldady. Direktor tūrǧynnyŋ sözın joqqa şyǧardy. Onyŋ aituynşa, barlyǧy biyl jaŋartylǧan.
«Bızdıŋ mektep apatty jaǧdaida emes. Apatty jaǧdaida — arǧy jaǧyndaǧy kışkene mektep. Onyŋ qūjaty jasaqtalǧan. Ol jaqqa oquşylardy mülde kırgızbeimız. Bergı jaqtaǧy yŋǧailastyrǧan ǧimaratta oqimyz. Mektebımızde jöndeu jūmystary jürıp, barlyǧy bıttı. Baqylau departamentınen, oblystan jöndeu jūmystary boiynşa, kelıp, tekseru jūmystary jürgızıldı. Taqtalar eskı edı. Demeuşıler tarapynan qoldau bolyp, biylǧy oqu jylyna barlyq synypqa su jaŋa taqtalar aldyq. Bızdıŋ mektep audan boiynşa, eŋ ystyq mektep bolyp sanalady. Öitkenı, kömır jaǧamyz», - dedı mektep direktory.
Sondai-aq, ol 300 oryndyq jaŋa mektep salynyp jatqanyn mälımdedı. Jeltoqsan aiynyŋ soŋy nemese qaŋtar aiynyŋ basynda bıtedı dep josparlanuda.
«Byltyr balalar üş auysymda oqityn. Byltyr bız bır üidı jalǧa alyp, bastauyş synyp oquşylaryn sol jaqqa köşırıp, biyldan bastap ekı auysymda oqimyz», dep qosa kettı.
Türkıstan oblysy Saryaǧaş audanyndaǧy №50 A.Omarov atyndaǧy mekteptıŋ apattyq jaǧdaida boluyna bailanysty, audanda jaŋa mekteptıŋ qūrylysy jürgızılıp jatqany turaly audan äkımşılıgı de rastady. Memleket basşysynyŋ tapsyrmasyna säikes, Türkıstan oblysynda apatty, üş auysymdy jäne oryn tapşylyǧyn joiu maqsatynda 2023-2025 jyldar aralyǧynda 96 mektep salu josparlanypty. Qazırgı taŋda öŋırde «1000 mektep» baǧdarlamasymen jalpy 7500 oryndy 24 mekteptıŋ qūrylysy jürgızılıp jatyr.
QAZAQSTANDA 71 MEKTEP APATTY DEP TANYLǦAN
Būl — Qazaqstandaǧy bır ǧana oblystaǧy jaǧdai. Elımızde apatty dep tanylǧan 71 mektep bar. «Adyrna» ūlttyq portaly Oqu-aǧartu ministrlıgıne de saual joldaǧan edı.
Oqu-aǧartu ministrlıgınıŋ orta bılım beru komitetı töraǧasynyŋ orynbasary Jomart Qarambaev qazırgı taŋda elımızde apatty 71 mektep, üş auysymda oqityn 136 mekteptıŋ baryn mälımdedı.
«Būl mäselelerdı şeşu üşın aǧymdaǧy jyly biudjettık qarjylandyru esebınen 132 myŋ oquşy ornyna 154 mektep paidalanuǧa beru josparlanuda, onyŋ ışınde jaŋa oqu jylyna deiın 65,6 myŋ oquşy ornyna 52 mektep paidalanuǧa berıledı.
Osy mektepterdı paidalanuǧa beru 12 apatty jäne 29 üş auysymdy mektepterdıŋ mäselesın şeşuge mümkındık beredı, - dedı Jomart Qarambaev.
Sonymen qatar, qazırgı uaqytta «Jaily mektep» ūlttyq jobasy ıske asyrylyp jatqanyn da aita kettı.
«Ūlttyq joba şeŋberınde 2026 jylǧa deiın qalalarda jäne belsendı damyp kele jatqan (perspektivaly) eldı mekenderde oquşy oryndarynyŋ aǧymdaǧy jäne boljamdy tapşylyǧyn jabu üşın 740
Mäselen, 2023 jyly ekı auysymda 461,0 myŋ oquşy orynǧa 217 mekteptıŋ qūrylysyn bastap 2024 jyly paidalanuǧa berıledı. 2024 jyly ekı auysymda 279,0 myŋ oquşy orynǧa 152 mekteptıŋ qūrylysyn bastap 2025 jyly paidalanuǧa beru josparlanuda»,- dedı oqu-aǧartu ministrlıgınıŋ orta bılım beru komitetı töraǧasynyŋ orynbasary Jomart Qarambaev.
Qazaqstannyŋ bır tūsynda mektepke oquşy syimasa, endı bır tūsynda mektep joq. Sebebı, oquşy az. Bügınde eŋ az oquşylar şaǧyn jinaqty mektepterde bılım aluda. Ondai mektepter 17 oblysta ornalasqan. Sonymen qatar, oquşy oryndarynyŋ tapşylyǧy Almaty, Batys Qazaqstan, Türkıstan, Maŋǧystau, Atyrau oblystarynda basym baiqalady. Būl jönınde ministrlık oquşylardy tasymaldau mäselesı şeşıletının aitty.
«Bılım turaly» Qazaqstan Respublikasy Zaŋynyŋ (būdan ärı - Zaŋ) 6-baby 2-tarmaǧynyŋ 24-12-tarmaqşasyna, Qazaqstan Respublikasy Bılım jäne ǧylym ministrınıŋ 2022 jylǧy 6 mamyrdaǧy № 185 būiryǧyna säikes jergılıktı atqaruşy organdar kentte, auylda, auyldyq okrugte mektep bolmaǧan kezde oquşylardy jaqyn maŋdaǧy mektepke deiın qaşyqtyqtan tegın tasymaldaudy ūiymdastyrady.
Sondai-aq, Zaŋnyŋ 6-babynyŋ 3-1-tarmaǧyna säikes oblystardyŋ, respublikalyq maŋyzy bar qalalardyŋ jäne astananyŋ jergılıktı atqaruşy organdaryn, olarǧa jüktelgen funksiialardy tiıstı bılım beru jäne bılım basqarmasy organdary arqyly oryndau közdelgen.
Būdan basqa, şalǧaidaǧy auyldyq punktterde tūratyn balalardy jalpy bılım beru ūiymdaryna jäne üilerıne tegın tasymaldaudy ūsynu tärtıbı Qazaqstan Respublikasy Bılım jäne ǧylym ministrınıŋ 2020 jylǧy 24 säuırdegı № 158 būiryǧymen rettelgen.
Qazırgı uaqytta «Önerkäsıptı damytu qory» AQ oblystyŋ jergılıktı atqaruşy organdarymen bırlesıp öŋırlerge avtobustar jetkızu boiynşa tiıstı jūmys jürgızude jäne bügıngı taŋda 433 avtobus jetkızıldı. Qalǧan avtobustardy jetkızu aǧymdaǧy jyldyŋ soŋyna deiın jalǧasatyn bolad», - dedı Oqu-aǧartu ministrlıgınıŋ orta bılım beru komitetı töraǧasynyŋ orynbasary.
Sondai-aq, 2023 jylǧy 1 qyrküiekten bastap 1,6 millionnan astam oquşyǧa, äleumettık märtebesıne qaramastan bastauyş synyp jäne äleumettık osal otbasydan şyqqan oquşylarǧa tegın tamaqtandyrudy ūiymdastyru josparlanyp otyr.
7 MYŊNAN ASTAM MEKTEPTIŊ 4 MYŊǦA JUYǦY — QAZAQ TILDI
Balasy mektep tabaldyryǧan attaǧaly jatqan ata-ananyŋ taǧy bır mäselesı – balamdy qai tılde oqytamyn? Bırı mekteptıŋ bılım sapasyna nazar audarsa, endı bırı barǧa qanaǧat etedı. Tūrǧylyqty mekenınde qai tılde mektep köp bolsa, sol tıldı mektepke balasyn tasidy. Ondaida amalsyzdan barmaq basty, köz qystyǧa jol berıledı. Degenmen, jyl saiyn qazaq tılınde bılım beretın mektepterdıŋ sany da artyp keledı.
Ministrlık bergen mälımetke säikes, Respublika boiynşa qazırgı taŋda bırınşı synypqa jalpy 366 894 bala qabyldandy jäne qabyldanǧan 250 203 bala (68,2 paiyz) qazaq tılınde oqytatyn mektepterde bılım alady.
«2022-2023 oqu jylynda respublika boiynşa 7 myŋnan astam mektep jūmys ıstedı, onyŋ ışınde qazaq tılınde - 3957, orys tılınde - 1203, aralas tılde - 2551, ūiǧyr tılınde - 5, özbek tılınde - 1.
Biyl respublika boiynşa 7 bılım beru nysany paidalanuǧa berılgen. Olardyŋ barlyǧy Almaty oblysynda ornalasqan. 7 mekteptıŋ ışınde beseuınde oqytu qazaq tılınde jüzege asyrylatyn bolady, al ekı mektepte oqytu aralas tılde jürgızıledı», - dedı Jomart Qarambaev.
Dana Nūrmūhanbet
”Adyrna” ūlttyq portaly
