JİENQŪIRYQ nemese JİENQŪRYQ

3374
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2019/05/nag-1.jpg

Qazaq qyzdarynan tuǧan balany " jien" dep, olardy erekşe erkeletıdı. Qanşa erkelese de , əure- sarsaŋǧa salsa da "İTTIŊ küşıgı "dep küle qabyldaidy. Jiender ūnatqan nərselerın sūramai əketse, "Əlgı küşık tıstep kettı"dep riza bolady. Būl tartudyŋ "Jienqūiryq " atalu sebebı: Erteden Qaiqy atty bidıŋ jaqsy köretın aqyldy Smet degen jienı bolypty. Smet naǧaşysyna baryp :-Ata , maǧan kelesı jylǧy tölıŋızden on qozy berıŋız dese , atasy : Qoi qūiryǧynda tüimesı bar qozy tusa saǧan berem-deptı. Kelesı jyly barlyq qoi tüimesı qozy tuypty.Körgen el : Būl qalai bolǧany ?- dese, naǧaşysy : Būl tügelımen JİENQŪIRYQ- deptı. Kelesı jyly jienı kelıp atasyna: "Osy eşkılerdıŋ alǧan töldı maǧan berıŋızşı-deptı, jaiylyp jürgen 20 eşkını körıp, naǧaşysy: Jienjan erkek bolsa laqtary senıkı , üstıne taǧy bır laq qosyp berem- deptı.Kelesı jyly 20 eşkı 40 erkek laq tuypty. NAǦAŞYSY sözınde tūryp , laqtaryn berıptı. Laqtardy aidap ketıp bara jatqan jienıne qarap atasy : Jien kelgenşe auylǧa, jetı börı kelsın- deptı. Qazaqta jienge 40 serkeş atau osydan qalǧan. Smet bır jylda taǧy kelıp naǧaşysyna : Kelesı jyly bie şūbar qūlyn tusa, maǧan berıŋız - deptı. Qūlyndaǧan bieden 40 şūbar qūlyn tuypty. Qaiqy bi 40 QŪLYNDY jasyryp, jienıne :Oibai Jien , bieler şūbar qūlyn tappady - dep aldap,jienıne tana- torpaq berıptı. Jienı, atasynyŋ aldaǧanyn bılıp,  renjıp ketedı. Köp keşıkpei Qaiqy bidıŋ maly qyrylady. Sol kezde :Jiennıŋ nazasy jaman - deptı Qaiqy bi. Sondyqtan qazaq jienı ne sūrasa sony beretın bolypty. Al "Jienqūryq"- dep atauynyŋ şyǧu sebebı naǧaşysy auylyna kelgen jienıne qolyna qūryq berıp : Özıne ūnaǧan malǧa qūryq sal -deidı . Demek ūstaǧan qūryq tigen mal jienınıŋ enşısı bolǧan. Köbıne qazaqtar "Jienqūryq"- dep, üiıne alǧaş kelgen jienge qazırgı zamanda qozy - laq nemese mal ataidy. Qazaqta negızınen "Jienqūryq" tartuy köp qoldanady. Qūrmettı Dostar! Salt- dästür turaly jaŋa aidar aşu kerek soǧan qalai qaraisyzdar ? Atyn qalai ataimyz? Sızderden jauap kütem.

Etnograf Raihan Mataeva

Pıkırler