Alaiaqtardyŋ arbauyna tüsken jandardyŋ qarasy azaiar emes. Ǧalamtordaǧy san myŋdaǧan jarnama sanaŋdy arbap, janaryŋdy jaulaityny anyq. Bügıngı künı internet-alaiaqtardyŋ qūrbany Almaty qalasynda da kürt ösken, dep jazdy «Adyrna» tılşısı Azattyq Ruhy. saityna sılteme jasap.
Jyl basynan berı qalalyq sauda jäne tūtynuşylardyŋ qūqyqtaryn qorǧau Departamentıne 3500-den astam ötınış kelıp tüsken. Jauapty organ bergen mälımetterge süiensek, Käsıpkerlerge qatysty jospardan tys tekseruler jürgızıldı jäne säikesınşe 120 äkımşılık hattama jasalǧan. Al tūtynuşylarǧa 90 mln teŋgeden astam qarajat qaitaryldy.
«Bügıngı taŋda tūtynuşylar qūqyǧyn qorǧau salasynda köptegen şaǧym kelıp tüsude. Köbınese tūtynuşylardyŋ qūqyǧy elektrondyq sauda salasynda būzylady. Būl rette josyqsyz käsıpkerler tarapynan alaiaqtyq faktılerı bar. Sonymen qatar azamattar «Tūtynuşylardyŋ qūqyqtaryn qorǧau turaly» Qazaqstan Respublikasy Zaŋynyŋ normalarymen jetkılıktı türde tanys emes, būl olardyŋ käsıpkerler tarapynan zaŋdy qūqyǧy men müddesınıŋ būzyluyna alyp keledı», - dedı Almaty qalasy boiynşa Sauda jäne tūtynuşylardyŋ qūqyqtaryn qorǧau departamentı basşysynyŋ orynbasary Nūrlybek Bimurzaev. Azamattardy qorǧau maqsatynda Sauda jäne integrasiia ministrlıgı men aumaqtyq sauda jäne tūtynuşylardyŋ qūqyǧyn qorǧau departamentterı öz kezegınde tūraqty negızde konsultativtık-aǧartu jūmystaryn jürgızetının aityp öttı.Sondai-aq Almaty qalasynyŋ departamentı qoǧamdyq bırlestıkterdıŋ qatysuymen aşyq esık künderın, öz qūqyǧy men zaŋdy müddesın qorǧau mäselelerınde tūtynuşynyŋ qūqyqtyq sauattylyǧyn arttyru üşın azamattardy qabyldaudy tūraqty negızde ötkızıp keledı. «Käsıpkerler üşın elektrondyq saudanyŋ äleuetı zor, öitkenı bız qarqyndy damyp kele jatqan tehnologiialar kezınde ömır sürıp jatyrmyz jäne qolma-qol aqşasyz esep aiyrysudy paidalanatyn tūtynuşylar sany kün saiyn artyp keledı. Artyqşylyqtary retınde şaǧyn jäne orta biznestı damytu, jaŋa innovasiialyq jobalardy aşu, sondai-aq būrynnan bar kompaniialardy jaŋǧyrtu, köleŋkelı ainalymdy qysqartu, halyq pen käsıpkerlıktıŋ qūqyqtyq jäne sifrlyq sauattylyǧyn jaqsartudy atap ötken dūrys», - dedı N. Bimurzaev. Tūtynuşylardyŋ josyqsyz käsıpkerlerden aldanuy azaimai otyr. Poşta arqyly tūtynuşy tapsyrys bergen önım müldem kelmeidı nemese sapasy jarnamada, internet-saitta körsetılgen önımmen säikespeidı. Alaiaqtyqtyŋ eŋ köp taralǧan türı – saittar men äleumettık jelılerdegı jarnamalar. Avtokölık aksessuarlaryn, smartfondar men basqa da jabdyqtardy, kiım men aiaq kiımdı, tapsyrys boiynşa jihaz satyp aluşylar internet-alaiaqtarǧa jiı kezdesedı. Spiker sonymen qatar äleumettık jelı ne internet-düken bolsyn, alaiaqtarǧa tap bolu mümkındıgı bırdei dep atap öttı.
«Alaiaqtar öz qūrbandaryn qalai tartady? Eŋ aldymen, negızsız tömen baǧamen aldaidy. Tauarlarǧa tapsyrys beru kezınde köbınese jedel tölem terminalymen belgılı bır virtualdy ämiianǧa aqşa salu arqyly aldyn ala tölem jasaudy sūraidy. Ary qarai düken bırneşe kün boiy syltau aityp, sızge tauardy jedel jetkızuge uäde beredı, sodan keiın ız-tüzsız joǧalady nemese sapasyz tauar jıberedı. Aldyn ala tölengen önımdı satyp alar kezde, este ūstaityn närse – senımdı internet-dükender sızden virtualdy ämiianǧa nemese ūialy telefon şotyna aqşa audarudy sūramaidy. İnternet jelısınen düken turaly aqparatty ızdeŋız, onyŋ naryqta qanşa uaqyt bolǧanyn tekserıŋız. Eger sız ırı dükender jelısı ne özıŋız bıletın kompaniianyŋ saity arqyly tapsyrys bermek bolsaŋyz, brauzerdıŋ mekenjai jolaǧynda resurstyŋ mekenjaiyn dūrys jazǧanyŋyzǧa köz jetkızıŋız», - dep keŋes berdı N. Bimurzaev.Sondai-aq tauar satyp almas būryn, düken äkımşılıgınen zaŋdy tūlǧa turaly derekterdı sūratyp, alynǧan aqparatty salyq organdarynyŋ jalpyǧa qoljetımdı derekqorlary men zaŋdy tūlǧalardyŋ tızımın paidalanyp tekseru qajet. «Onlain sauda jasamas būryn, basqa satyp aluşylardyŋ pıkırlerımen tanysyŋyz. Degenmen kei qylmysker qosymşa eseptık jazbalardy qoldana otyryp, özderı turaly oŋ pıkırler qaldyra alatynyn ūmytpaǧan jön. İnternet jelısın paidalanyp ızdeŋız. Izdeu formasyna satuşynyŋ telefon nömırın nemese jelılık bürkenşık atyn engızu arqyly, būl derekterdıŋ qolma-qol aqşany ūrlau jäne satyp aluşylardy aldau maqsatynda paidalanylǧanyn anyqtauǧa da bolady», - dep atap öttı spiker. Sonymen qatar satyp aluşylar ärdaiym tauardyŋ qūnyna nazar audaruy kerek, eger baǧa naryqtyq baǧadan edäuır tömen bolsa, onda būl küdık tudyruy kerek. «Zaŋnyŋ 24-babyna säikes satuşynyŋ Qazaqstan Respublikasynyŋ salyq zaŋnamasynda közdelgen tärtıppen baqylau-kassa maşinalarynyŋ boluy, sondai-aq baqylau-kassa maşinalarynyŋ ornalasqan jerınde qazaq jäne orys tılderınde aqparat ornalastyruǧa mındettı. Fiskaldyq chek ūsynylmaǧan jaǧdaida tūtynuşy memlekettık kırıster organdaryna jügınuge qūqyly. Aita ketu kerek, tūtynuşy tauardy öz erkımen taŋdaidy jäne satyp aludy jüzege asyrady, sondyqtan satuşynyŋ derektemelerı men bailanys derekterın anyqtau jauapkerşılıgı tūtynuşynyŋ özıne jükteledı. Tūtynuşylardyŋ qūqyqtaryn qorǧau salasyndaǧy uäkılettı organ elektrondyq saudaǧa josyqsyz qatysuşylaryn ızdestıru ıs-şaralaryn jürgızbeidı. Alaiaqtyq jäne tūtynuşylardy aldau faktılerı boiynşa internet-alaiaqtaryn ızdestıru ıs-şaralaryn ışkı ıster organdary qaraidy», - dep eske saldy. Almaty qalasy Sauda jäne tūtynuşylardyŋ qūqyqtaryn qorǧau departamentınıŋ qyzmetkerlerı «jedel jelı» arqyly jäne azamattardy jeke qabyldau kezınde tūtynuşylarǧa satuşyǧa qatysty ary qarai äreket etu, olardyŋ zaŋdy müddelerı men būzylǧan qūqyqtaryn qorǧau joldary turaly keŋes beredı. Memlekettık organǧa ötınıştı e-Otinish bıryŋǧai aqparattyq platformasy, Egov.kz elektrondyq ükımet portaly arqyly jıberuge bolady, nemese 8 (727) 392-21-83 jedel jelısı boiynşa qoŋyrau şaluǧa, sondai-aq tūtynuşylar Almaty qalasy tūtynuşylardyŋ qūqyqtaryn qorǧau jönındegı qoǧamdyq bırlestıkterge kömek pen keŋes aluǧa qūqyly.
