Búgin aǵartýshy, aqyn, lıberaldy-demokratııashyl zııaly top ókili Mirjaqyp Dýlatovtyń týǵan kúni.
Qalamger burynǵy Torǵaı oblysynyń Jangeldın aýdanyndaǵy Qyzbel atyrabynda 1885 jyly 25 qarashada dúnıege kelgen.
Mirjaqyp Dýlatov ózi jazǵan ómirbaıanynda:
«1897jyly men eki synyptyq orys-qazaq ýchılıesine tústim, ony bitirgennen keıin oqytýshylar kýrsynda oqyp, aýyl muǵalimi degen mamandyq aldym. Osymen meniń oqý oryndarynan bilim alýym aıaqtaldy. 1902 jyldan bastap aýylda muǵalimdik qyzmetimdi atqara júrip, bos ýaqytymdy bilimdi jetildirýge jumsadym», - dep jazǵan.
Keıinnen, 1904 jyly Omby qalasynda Ahmet Baıtursynulypen kezdesedi. Ustazynyń baǵyttaýymen ulttyq demokratııalyq qozǵalysqa belsene aralasyp, Álıhan bastaǵan Alash partııasynyń negizin salýǵa atsalady. Alashorda úkimeti tarıhı sahnaǵa shyqqan 1917 jyly Mirjaqyp úkimettiń beldi múshesi bolǵan. 1916 jyly birinshi dúnıejúzilik soǵys zardabyn tartyp, qyrǵynǵa ushyraǵan elge kómektesý maqsatynda Semeı «Janar» járdem qoryn qurdy.
Mirjaqyp Dýlatuly — ádebıettiń ár túrli janryna qalam tartqan aqyn ári jazýshy. Tuńǵysh óleńder jınaǵy – «Oıan, qazaq!» 1909 jyly Qazan qalasynda basylyp shyqty. Odan bólek Mirjaqyp qazaq ádebıetindegi alǵashqy roman – «Baqytsyz Jamal» men pedagogıkalyq kitaptar da jazǵan. 1924 jyly Orynborda eki jyldyq «Qıraǵat kitaby» (hrestomatııalyq oqýlyq), Qyzylordada «Esep quralynyń» jańa basylymy jaryq kórdi.
Ádebıettegi shyǵarmalarynan bólek, A.Baıtursynovpen birge qyr ólkesiniń aǵartýshylyq-demokratııalyq baǵyttaǵy tuńǵysh beıresmı basylymy – «Qazaq» gazetiniń negizin qalaıdy. Alaıda bul gazettiń ǵumyry qysqa boldy. Sóıtip, Mirjaqyp 1920 jyly Tashkentke kelip, Alash basshylarymen birge sondaǵy «Aq jol» gazetinde qyzmet atqarady.
1922 jyly jazyqsyz qamaýǵa alynyp, sol jyly túrmeden shyǵady. Ekinshi ret 1928 jyldyń aıaǵynda bip top qazaq zııalylarymen bipre qamaýǵa alynyp, eki jyldan keıin atý jazasyna kesiledi. Biraq keıin sot úkimi jazany on jyl abaqtyǵa jabýmen aýystyrady. Belomor-Baltyq arnasyndaǵy lagerde jazasyn ótegen Mirjaqyp 1935 jyly aýyr naýqastan kóz jumdy.
Keıinnen jazýshynyń qyzy Gúlnár Dýlatovanyń ákesin aqtap alý jolynda biraz kúsh salady. Nátıjesinde, 1988 Mirjaqyp Dýlatuly ózine jabylǵan jalǵan jalalardan aqtalǵan bolatyn.
«Adyrna» ulttyq portaly
