Otan aldyndaǧy boryşyn öteu - bar azamatqa mındet. Alaida äsıre dınşılderdıŋ äskerge baruǧa asa nietı joq ekenın jiı aŋǧaramyz. Osydan “nege?” degen sūraq tuyndaityny sözsız. Älde dınde oǧan tyiym salynǧan ba? Jalpy är dınnıŋ öz dästürlerı men zaŋdary bar, olar adam men memlekettıŋ arasyndaǧy araqatynasty anyqtaidy.
Äsıre dınşılder nege äskerge barudan qaşady? Mūnyŋ bırneşe sebepterı bar:
Dın ısterı jäne azamattyq qoǧam ministrlıgı "Qazaqstan Respublikasynyŋ keibır zaŋnamalyq aktılerıne dıni qyzmet jäne dıni bırlestıkter mäselelerı boiynşa özgerıster men tolyqtyrular engızu turaly" zaŋ jobasyn äzırledı. Şynynda da, būl joba memlekettık qyzmetşılerdıŋ dın salasyndaǧy mınez-qūlqyn bırşama retteudı közdeidı.
Būl rette, 2015 jyly Memleket basşysy bekıtken QR memlekettık qyzmetşılerınıŋ Ädep kodeksınde dın salasyndaǧy mınez-qūlyqqa bailanysty bırqatar şekteuler bar ekenın atap ötken jön. Atap aitqanda, memlekettık qyzmetşıler qyzmettık jaǧdaiyn jäne onymen bailanysty mümkındıkterdı qoǧamdyq jäne dıni bırlestıkterdıŋ müddesı üşın paidalanbauǧa; ūjymda özderınıŋ dıni senımderın aşyq körsetpeuı; baǧynyşty qyzmetşılerdı qoǧamdyq jäne dıni bırlestıkterdıŋ qyzmetıne qatysuǧa mäjbürlemeuge tiıs.
"Dıni qyzmet jäne dıni bırlestıkter turaly" Zaŋnyŋ 7-babyna säikes memlekettık organdar men ūiymdardyŋ aumaǧynda jäne ǧimarattarynda ǧibadat qyzmetterın, dıni räsımderdı, jinalystardy ötkızuge, sondai-aq missionerlık qyzmettı jüzege asyruǧa jol berılmeidı. Bıraq jūmystan bos uaqytynda memlekettık qyzmetşı dıni räsımderge qatysuǧa qūqyly. Aitylǧan jäne atalǧan şekteulerdı esepke ala otyryp, äsıre dınşılder üşın äskerge barmaq bylai tūrsyn, memlekettık qyzmette jüru qiyndyq tudyratynyn baiqauǧa bolady.
Keibır Europa elderınde (Fransiia, Germaniia) memlekettık qyzmetşılerge, sonyŋ ışınde memlekettık mektepterdegı oqytuşylarǧa dıni kiımderge jäne dıni közqarastaryn körsetuge zaŋ jüzınde tyiym salynady. Būl özgerısterdıŋ maqsaty - memlekettık basqaru jüiesınıŋ zaiyrly sipatyn saqtau jäne nyǧaitu.
- 1 - sebep. Dınderdıŋ negızgı qaǧidalarynyŋ bırı - yntymaq pen bırlık ideiasy. Sondyqtan dınde bır eldıŋ müddelerın ekınşı elge ziianynyn tigıze otyryp qorǧauǧa rūqsat etılmeidı. Osyny esepke alǧan dınşılder adamdarǧa ǧana kömektesu kerek degendı ūstanyp, äskerden bas tartady.
- 2 -sebep. Äsıre dınşılderdıŋ äskeri qyzmetten bas tartuynyŋ eŋ keŋ taraǧan sebebı - adamdardy öltırmeu. Keibıreuınıŋ oiynşa, soǧys alaŋyndaǧy äskerilerdıŋ qyzmetı osyǧan baǧyttalǧan. Mıne, osy dünie ǧalymdar men dıni qyzmetkerler arasynda älı künge deiın dau tudyryp keledı.
- 3 - sebep. Dınşılder üşın äskeri qyzmet senım men mädeniettıŋ negızgı qaǧidalaryn būzu retındeqarastyrylady. Dälırek, būl beibıtşılık pen zorlyq-zombylyq arasyndaǧy qarama-qaişylyqty körsetedı.
- 4 - sebep.Qazaqstanda äskeri qūrylymdar men qyzmette dıni salttardy oryndauǧa jäne ony nasihattauǧa tolyqtai tyiym salynady.
Dın ısterı jäne azamattyq qoǧam ministrlıgı "Qazaqstan Respublikasynyŋ keibır zaŋnamalyq aktılerıne dıni qyzmet jäne dıni bırlestıkter mäselelerı boiynşa özgerıster men tolyqtyrular engızu turaly" zaŋ jobasyn äzırledı. Şynynda da, būl joba memlekettık qyzmetşılerdıŋ dın salasyndaǧy mınez-qūlqyn bırşama retteudı közdeidı.
Būl rette, 2015 jyly Memleket basşysy bekıtken QR memlekettık qyzmetşılerınıŋ Ädep kodeksınde dın salasyndaǧy mınez-qūlyqqa bailanysty bırqatar şekteuler bar ekenın atap ötken jön. Atap aitqanda, memlekettık qyzmetşıler qyzmettık jaǧdaiyn jäne onymen bailanysty mümkındıkterdı qoǧamdyq jäne dıni bırlestıkterdıŋ müddesı üşın paidalanbauǧa; ūjymda özderınıŋ dıni senımderın aşyq körsetpeuı; baǧynyşty qyzmetşılerdı qoǧamdyq jäne dıni bırlestıkterdıŋ qyzmetıne qatysuǧa mäjbürlemeuge tiıs.
"Dıni qyzmet jäne dıni bırlestıkter turaly" Zaŋnyŋ 7-babyna säikes memlekettık organdar men ūiymdardyŋ aumaǧynda jäne ǧimarattarynda ǧibadat qyzmetterın, dıni räsımderdı, jinalystardy ötkızuge, sondai-aq missionerlık qyzmettı jüzege asyruǧa jol berılmeidı. Bıraq jūmystan bos uaqytynda memlekettık qyzmetşı dıni räsımderge qatysuǧa qūqyly. Aitylǧan jäne atalǧan şekteulerdı esepke ala otyryp, äsıre dınşılder üşın äskerge barmaq bylai tūrsyn, memlekettık qyzmette jüru qiyndyq tudyratynyn baiqauǧa bolady.
Keibır Europa elderınde (Fransiia, Germaniia) memlekettık qyzmetşılerge, sonyŋ ışınde memlekettık mektepterdegı oqytuşylarǧa dıni kiımderge jäne dıni közqarastaryn körsetuge zaŋ jüzınde tyiym salynady. Būl özgerısterdıŋ maqsaty - memlekettık basqaru jüiesınıŋ zaiyrly sipatyn saqtau jäne nyǧaitu.
- 5 - sebep.Äsker - jas jıgıtterdıŋ fizikalyq türde şynyǧatyn ortasy. Tärtıp qatal, talap köp. Osyndai maŋyzdy ortaǧa dınşılderdıŋ kelıp, barlyq erejenı būzyp, dıni saiasatty jüzege asyruy ülken qauıp tuǧyzady. Sondyqtan äskerge baratyndar qataŋ baqylaudan ötedı.
- 6 - sebep. Keibır dınşıl toptar ükımettı halyqaralyq qaqtyǧystarǧa qatysqany üşın synap jatady, osydan öz elınıŋ äskerıne degen senımsızdık tuyndaidy. Onyŋ äserı olardyŋ Qaruly Küşterde qyzmet etkısı kelmeitındıgın tüsındıredı.
