Reseıde keler jyldyń 17 naýryz kúni prezıdent saılaýy ótedi. Atalǵan saılaýǵa eldiń qazirgi prezıdenti Vladımır Pýtın qatysatynyn málimdedi. Irgemizdegi qudaıy kórshimiz Reseıdegi saılaý Qazaq eline qalaı áser etedi?
Halyqaralyq sarapshy Janat Momynqulov kórshi eldegi saılaýdyń Qazaq eline qanshalyqty áser etetinin baǵamdap kórdi. Sondaı-aq ol bul saılaýda bizdiń bılik Pýtınniń jeńiske jetýine tilektes bolatynyn eskertti.
«Meniń oıymsha, Pýtınniń bılikte qalýyn bizdiń memleketimizdegi saıası, áskerı elıtadaǵy azamattar qalap otyr. Árıne, halyq ony qalamaıdy. Biraq bizdiń elıtadaǵy Reseımen ekonomıkalyq jaǵynan baılanysty olıgarhtar qalap otyrýy múmkin. Óıtkeni birinshiden garantııa máselesi bar. Ashyǵyn aıtar bolsaq, Qazaqstannyń basyna kún týyp, Nazarbaev aıtqandaı eki jaq bılikke talasyp jatqanda eki jaqtyń birin bılikte qaldyryp, kepildik bergen kim degende Pýtındi eske túsiremiz. Ol alaı, bulaı bolyp ketse, bizde alańdaýshylyq bolady dep oılaımyn. Sebebi bul jerde Qazaqstannyń saıası rejıminiń garantııasy máselesi de bar. Bizdiń saıası rejımge kim kelipldik berdi?»
Sarapshy sózin bylaı jalǵastyrdy.
«Qazaqstanda Pýtınnen de jaman adam bılikke keletin bolsa, ne isteımiz degen oı bar. Sebebi Qańtar oqıǵasy kezinde Qazaqstandaǵy jaǵdaıdy turaqtandyrýǵa Pýtınniń de úlesi boldy. Árıne, biz eldegi bılikke talastyń astaryn tolyq túsinbeımiz. Qańtardan bir apta buryn Sankt-Peterbýrgta Pýtın, Toqaev jáne Nazarbaev kezdesti ǵoı. Onyń aldynda eki apta buryn Pýtın Qytaı basshysy Sımen telefon arqyly sóılesti. Olardyń arasynda Qazaqstanǵa baılanysty ne áńgime boldy, saýdalasý boldy ma? Bul suraqtyń jaýabyn biz bile almaımyz. Osyndaı jaǵdaıdan keıin Reseıdiń Qazaqstanda yqpaly zor dep oılaımyn», – dedi ol.
Janat Momynqulov Kremlge kim kelse de, atalǵan eldiń saıasaty ózgermeıtinin aıtady.
«Reseıde qalyptasqan úlken bıýrokratııalyq memlekettik qyzmetkerler men áskerıler 3-4, ary ketse 5 mıllıon elıta bar. Memlekettiń ózegin qurap otyrǵan toptar qandaı jaǵdaı bolmasyn, osy bılikti saqtaýǵa múddeli. Sebebi Reseıdiń qoǵamdyq-saıası júıesine áser etetin kópshilik jáne azshylyq degen uǵym onda asa mańyzdy emes. Mysaly, demokratııalyq elde kópshiliktiń daýysy arqyly basshy saılanady. Al Reseıde kópshilik dep halyqty atamaıdy, Kremlden bastap, memlekettik organda qyzmet etetin 4-5 mln azamattardy ataıdy. Eger osylar Pýtındi qoldaıtyn bolsa, Reseıdiń uǵymyndaǵy kópshilik degen osy. Reseıde halyqty tek qana massa dep, ony úlken kúsh dep qabyldamaıdy. Al halyqty propagandamen toıdyryp qoıǵan».
Al Reseı alda óziniń basymdyǵyn saqtap qalý úshin ne isteıdi?
«Árıne, aqparattyq salada óziniń jumysyn ishte, syrtta jáne Ortalyq Azııa elderinde arttyra túsedi. Ekinshi ekonomıkalyq salada barlyq qıyndyqty eńserdik dep halyqtyń optımızmin arttyrýǵa tyrsady. Odan keıin halyqaralyq deńgeıdegi qaıshylyqtardy arttyrýǵa jumys isteıdi. Mysaly HAMAS-tyń burq ete qalýy men Pýtınniń Iran prezıdentin Raısıdy Kremlde qabyldaýy jáne onyń Saýd Arabııa men ámirlikterge barýy Taıaý Shyǵysta Izraılge, dálirek aıtqanda AQSh-qa qarsy alıanstyń qalyptasqanyn bildiredi. Bul jerde bir tutas alıans bolmasa da bir birimen básekelesip jatqan birlestikter dep ataýǵa bolady», – deıdi ol.
Serik Joldasbaı
«Adyrna» ulttyq portaly
