Özge el, basqa mädeniet, türlı adamdardy köru är saiahatşynyŋ negızgı maqsaty. Degenmen, tuǧan elınıŋ tūs-tūstaǧy auylyn aralap, talai mäselenı qozǧap jürgen saiahatşy turaly estıp pe edıŋız?
Qazaq auyldarynyŋ jaǧdaiymen tanysyp, ekı tılde video tüsırıp, YouTube jelısıne jariialaityn bloger, auyl turizmıne at salysyp jürgen saiahatşy Ūlan Älımbekpen “Adyrna” tılşısı sūhbattasty.
«AUYLDARDY ARALAITYN UAQYT KELDI»
– Auyl aralaityn saiahatşy retınde belgılısız. Ädette, saiahatşylar şetel aralap nemese eldıŋ körıktı jerlerın aralap jatady. Sızge auyldy aralau ideiasy qaidan keldı?
– Osy uaqytqa deiın 40 elde boldym. Qazaqstannyŋ ädemı jäne tabiǧi jerlerın aralap ülgerdım. Elımızdıŋ barlyq oblystaryn kördım, 70-ten astam qalalarynda boldym. Köbı “Ūlan Qazaqstannyŋ barlyq jerın aralap şyqty” dep aityp jatady, bıraq älı köretın, zertteitın jerler öte köp. Men körmegen audandar, qyzyqty eldı mekender men auyldar da köp. Auyldy aralaityn ideia kelgen joq, uaqyt keldı. Öitkenı, bız auyldaǧy mäselenı körsetuımız kerek.
– Auyl aralaudaǧy maqsatyŋyz qandai?
– Men saiahattaǧandy ūnatamyn. El köru, jer köru, ony basqalarǧa da körsetu – menıŋ basty maqsattarymnyŋ bırı. Öitkenı, köpşılık el men jer körgısı kelse de, auyldarǧa bara almaidy. Men auyldardy turizm jaǧynan zerttegım keldı. Ondaǧy qyzyqty jerlerdı, qasiettı mekenderdı bılgım keldı. Bız bılmeitın qanşama qyzyqtar bar. Sondai-aq, eldegı auyldardyŋ jaǧdaiymen tanysyp, ne bar, ne joq ekenın körsetkım keldı. Menıŋşe, mäselenı osylai körsetu arqyly şeşe alamyz.
– Bügıngı künge deiın qanşa auyldy araladyŋyz?
– Men üş jyldyŋ ışınde 400-ge juyq auyldy aralappyn. Endıgı maqsatym - Almaty oblysynyŋ barlyq auylyn aralap şyǧu.
– Auyldardy aralau kezınde qandai da bır qiyndyqtar kezıktı me?
– Aitarlyqtai qiyndyqtar bolmady. Degenmen, kei tūrǧyndar “nege keldı, tüsıruge bolmaidy” degen qarsylyqtaryn körsetıp jatady. Menıŋ turist ekenıme senbei, taŋǧalyp jatady. Sondai-aq, kölıkpen jolǧa şyǧatyn bolǧan soŋ, jolda būzylyp qalu, aua-raiynyŋ qolaisyzdyǧy degen sekıldı mäseleler tuyndap tūrady.
Köbıne auyldardy özım jalǧyz aralaimyn, keide dostarymmen, janūiammen de saiahattap tūramyn.
«MEKTEPTERI DE JOQ AUYLDAR BAR»
– Aitqandai, sız Qazaqstannyŋ 400-ge juyq auylynyŋ araladyŋyz. Olardyŋ jaǧdaiyn körıp kelesız. Qazaq auyldaryna jetpeitın qandai mäsele bar? Nenı özgertu kerek?
– Ärine, eldegı ülken mäselenıŋ bırı - jol. Köp auylda jol mäselesı şeşılmegen. Odan bölek, ūialy bailanysy, internetı, tıptı mektepterı de joq auyldar bar. Kei auylda gaz joq. Quanyşqa qarai, būrynǧymen salystyrǧanda, mūndai auyldar azaiyp bara jatyr. Sonymen qatar, auyldaǧy oilau qabıletın özgertu kerek, auyldy taza ūstap, äkımşılıkpen tyǧyz jūmys ısteu kerek. Öitkenı, kei auyldar las. Tūrǧyndardyŋ ekologiialyq mädeniet tetıkterınıŋ bolmauynan osyndai jaǧdailar oryn alyp jatady.
– Videolaryŋyzdy YouTube jelısıne jükteisız, aitarlyqtai auditoriiaŋyz bar. Auyl turizmıne qyzyǧatyndar köp pe?
– İä, auyl turizmıne qyzyǧatyndar köp dep oilaimyn. Qazırgı taŋda 49 myŋnan astam körermenım bar. Är auylǧa qyzyǧuşylyq tanytyp, köretınder de bar.
– Auyl äkımderınıŋ özderı arnaiy şaqyrǧan kez boldy ma?
– Joq, ondai bolmaǧan. Äkımşılık arnaiy şaqyrmaǧan. Tūrǧyndar “bızdıŋ auylǧa kelıp, körıp ketseŋızşı” dep jazyp jatatyndar bolady. Men barynşa sol auyldarǧa baruǧa tyrysamyn.
– Alda qai auyldarǧa saiahat jasamaqşysyz? Josparyŋyz turaly aita ketseŋız
– Alǧa qoiǧan josparlar köp. Sonyŋ ışınde osy Almaty oblysynyŋ barlyq auyldaryn aralaǧym keledı. Oblysta 300-den astam auyl bar eken, būryn Jetısu oblysy bolmaǧanda, Almaty oblysynda 700 auyl bolypty.
Jolǧa köp uaqyt ketedı, qarajat qajet, kölıktı jöndep tūru kerek, montaj da uaqytty alady. Degenmen, aqyryndap alda Qazaqstannyŋ auyldaryn aralap şyǧamyn.
– Sūhbattasqanyŋyzǧa rahmet!
Dana Nūrmūhanbet
“Adyrna” ūlttyq portaly
