Búgin Májilis depýtaty Qazybek Isa Úkimet basshysy Álıhan Smaıylovqa bıylǵy qalyń qar, qatal qystaǵy jylqy malynyń qıyn jaǵdaıy týraly “Aq jol” frakııasynyń depýtattyq saýalyn jarııalady, dep habarlaıdy "Adyrna" ulttyq portaly.
Depýtattyń aıtýynsha, jylqyǵa sýbsıdııa berilip, jylqy etin memlekettik satyp alý tizimine engizý qajet.
«Jylqy maly qystan aman shyǵa ma? Bıylǵy qalyń qar, qatty qys mal sharýashylyǵyna ońaı tıip jatqan joq. Bul ásirese, qazaq "er qanaty" dep baǵalaǵan jylqy malyna asa aýyr tııýde.
1. Elimizdiń soltústik óńirlerinde jem-shóptiń taýsylyp, dalada qardyń beti jappaı muz qursanyp, jylqylar tebindeı almaı, tolyqtaı qolǵa qaraǵan, ólim-jitim kóp degen aqparattar kelýde. Sharýalar onsyz da jem-shóbi joq, jóndi sýbsıdııa berilmeıtin jylqy malynan aıyrylyp qalý qaýpi bar. Óıtkeni, jem-shóbi taýsylǵan fermerler de, qoradaǵy malyna qaraǵan aýyl adamdary da jylqyny arzan baǵada bolsa da, soǵym ornyna jappaı satyp jatyr.
2. Aqmola oblysynyń birneshe aýdanynda jylqy basynyń azaıyp bara jatqanyn aıtyp, dabyl qaqqandar kóp. Zerendi aýdanyndaǵy Aqadyr, Vasılkov, Zarechnyı, Shaǵalaly sııaqty ondaǵan aýylda jurt jem-shóp tappaı, qınalyp otyr. Aqkól aýdanynyń malshylarynyń jaǵdaıy da máz emes. Shóptiń baǵasy tym sharyqtap ketip, bir oramy 20 myń teńgege deıin jetti deıdi.
3. Buǵan basty sebep – jaıylym jáne shabyndyq jerlerdiń tapshylyǵy. Tipti, jaıylym jerinen múldem aıyrylyp qalǵan kóptegen aýyldarda (Zerendi aýdanyndaǵy Aqadyr, Aıǵyrjal, Ortaq, Qoshqarbaı, Razdolnyı, Kúsep, Pervomaıskıı) jylqylar qolǵa qarap tur. Egindi eldiń irgesine deıin egip tastaǵan. Janarmaı quny 300 teńgeden asyp, aspandap ketken. Osyndaı qys qyspaǵy men qıyn-qystaýdyń kesirinen ár aýylda jylqylar ólip jatqany, qolyndaǵy bar jylqysyn tuıaq qaldyrmaı túgel satyp jibergen fermerler jaıly resmı basylymdar da jazýda», – deıdi depýtat.
Qazybek Isa Úkimet jylqyǵa sýbsıdııa berý máselesin qaıta qaraýy tıis ekenin eskertti.
«Bizde mal sharýashylyǵynda qus tuqymdaryna da, tipti shoshqaǵa da sýbsıdııa bar, al tórt túliktiń tóresi jylqyǵa mardymdy sýbsıdııa joq. 2023 jyly - jylqyǵa bar bolǵany 52,9 mln. teńge bólinse, shoshqaǵa - 2,1 mlrd. teńge bólingen. Iaǵnı, shoshqaǵa bólingen qarjy jylqydan 40 esedeı kóp... Elimizdiń basym bóligi jemeıtin shoshqa etine degen sonshalyqty erekshe qamqorlyqtyń syry nede? Bıyl mal sharýashylyǵy úkimetten múıiz suraımyn dep júrip, qulaǵynan aırylatyn túri bar...
Óıtkeni, 2024 jyldyń 1 qańtarynan bastap kúshine engen ózgeristerge sáıkes, endi mal sharýashylyǵyn sýbsıdııalaý tótenshe jaǵdaı jarııalanǵan nemese gıdrometeorologııalyq qyzmet rastaǵan óńirde ǵana, mal azyǵyn daıyndaýǵa teris áser etken aýa raıynyń qalyptan tys jaǵdaılary bolǵan kezde ǵana beriledi.
Sonda qalaı, sharýalar sýbsıdııa alý úshin aýa-raıy qashan buzylady dep aspanǵa qarap otyrýy qajet pe, premer Smaıylov myrza?
Bul sharttar sybaılas jemqorlyq táýekelderin boldyrmaý jáne sharýalardy ózderiniń mal azyǵyn daıyndaýǵa yntalandyrý maqsatynda engizilgen eken.
Bulaı jemqorlyqty jeleý etip, úkimettiń sýbsıdııany toqtatyp qoıýnyń kesiri óte aýyr bolatynyn eskertemiz. Bul «Kebisin jamaý úshin másisin kesip alypty» degendeı, keri ketken másele bolǵaly tur. Jemqorlyqty joıý kerek, árıne. Ol quzyretti organdardyń isi.
4. Jaıylym máselesi úshin memlekettik komıssııa qurylyp, jerdiń qanshalyqty, qalaı jaratylyp jatqanyn túpkilikti tekserip, naqty sheshý kerek!
Jylqy malyn qystan aman alyp qalý úshin Úkimetten shuǵyl keshendi sharalar kútemiz», – dedi ol.
