Şyǧystanu salasynda qazaq tılınde zertteuler men sözdıkter qataryna «Parsyşa-qazaqşa frazeologiialyq sözdık» qosyldy. Sözdıktıŋ tūsaukeser räsımınde onyŋ män-maŋyzy jaiynda aityldy.
2024 jyl 27 aqpan künı Taiau Şyǧys jäne Oŋtüstık Aziia kafedrasy äl-Farabi atyndaǧy Qazaq Ūlttyq universitetınıŋ 90 jyldyǧy aiasynda jaryq körgen «Parsyşa-qazaqşa frazeologiialyq sözdıktıŋ» tūsaukeserın ötkızdı.
Tūŋǧyş ret jaryq körıp otyrǧan «Parsyşa-qazaqşa frazeologiialyq sözdıgıne» parsy tılınde jiı qoldanylatyn maqal-mätelder, qanatty sözder, sypaiylyq formulasyna jatatyn söz tırkesterı men auyzekı tılde jiı qoldanysqa tüsetın alǧys, qarǧys, qolpaştau, taŋdanu t.s.s. parsy tılındegı tūraqty söz tırkesterı engen. Būl sözdık parsy tılın üirenuşıler men irantanu salasy boiynşa jūmys ısteitın mamandarǧa asa qajettı kömekşı oqu qūraly bolyp tabylady. «Parsyşa-qazaqşa frazeologiialyq sözdıktı» qūrastyrǧandar Taiau Şyǧys jäne Oŋtüstık Aziia kafedrasy irantanu bölımınıŋ ūstazdary: Aiman Boranbaeva, Ǧani Jūmädılova jäne Ǧaliia Qambarbekova.
- Jalpy kez-kelgen tıldı üirengende sol tılde kezdesetın frazeologizmderdı meŋgeru asa maŋyzdy. Sebebı sözdıŋ tūzdyǧy da qyzyqty tüiını de osy frazeologizmderde, - deidı sözdıktı qūrastyruşylar.
Mamandar bır adamnyŋ şet tılın bıletındıgın frazeologizmderdı meŋgeru därejesıne qarap anyqtauǧa bolady dep esepteidı.
Sözdıktı qūrastyruşylardyŋ atiuynşa, «Parsyşa-qazaqşa frazeologizmder sözdıgınıŋ» üş türlı atqaratyn qyzmetı bar. Bırınşıden, tıl üirenuşılerge būl – kömekşı qūral. Sebebı ärbır frazeologizmnıŋ trankripsiiasy men onyŋ tıkelei audarmasy jäne balama audarmasy qatar berılgen. Bır tırkesterdıŋ bırneşe maǧynasy bolsa, olardyŋ bärı körsetılgen. Ekınşıden, būndai sözdıktıŋ audarma jasaǧan kezde alatyn orny erekşe. Audarmaşy keibır söz tırkesterın bılmeuı mümkın. Sondai kezderde osy sözdıktı paidalanu arqyly ūtymdy audarma jasai alaty. Üşınşıden, būndai sözdık qazaq jäne parsy tılınde söileitın halyqtyŋ bır-bırın tanuǧa ülken septıgın tigızedı.
- Ejelgı zamannan körşıles Tūran men İran arasyndaǧy tarihi, ädebi jäne mädeni bailanystardy zertteude tūraqty söz tırkesterı erekşe oryn alady. Kez-kezgen frazeologizmnıŋ özındık tarihy men qoldanu aiasy jäne tereŋ maǧynasy bar. Sondyqtan ūjymdyq jūmystyŋ nätijesı bolyp tabylatyn «Parsyşa-qazaqşa frazeologizmder sözdıgı» Qazaqstan men İran halqynyŋ mädenietın, dünie-tanymyn jäne nanym-senımın zertteuge özındık üles qosa alady, - deidı ony qūrastryuşylar.
«Parsyşa-qazaqşa frazeologizmder sözdıgınıŋ» tūsaukeserıne äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlttyq universitetı şyǧystanu fakultetınıŋ dekany Natalia Em, Taiau Şyǧys jäne Oŋtüstık Aziia kafedrasynyŋ meŋgeruşısı Dariia Kökeeva, İrannyŋ Almaty qalasyndaǧy mädeni ökıldıgınıŋ basşysy H. Aǧazade, irandyq oqytuşy doktor F.Şakiba hanym, Tūran-İran ǧylymi zertteu ortalyǧynyŋ direktory İslam Jemenei jäne irantanuşylar, şyǧystanuşylar, oqytuşylar men studentter qatysty. Tūsaukeser soŋynda «Parsyşa-qazaqşa frazeologiialyq sözdık» turaly zertteuşıler qyzu pıkır almasty jäne sūraqtarǧa jauaptar berıldı. Aldaǧy uaqytta Parsyşa-qazaqşa frazeologiialyq sözdıktı qūrastyruşylar irantanu salasyna qatysty monografiia jäne oqulyqtar şyǧaru jönındegı öz josparlarymen bölıstı.
Aidos Şyŋǧys
