Tótenshe jaǵdaı qyzmetkeri desek – sanaǵa birden órt sóndirýshi nemese qutqarýshynyń beınesi sart etedi. Dese de, atalmysh maman ıeleriniń quzyrettiligine birneshe fýnkııalar kiredi. Bul týraly ótken jolǵy materıalymyzda tarqatqan bolatynbyz. Bul joly Almaty qalasynyń tqtenshe jaǵdaı departamentinen elimizdegi TJ mamandyǵy jaıly áńgimelesken bolatynbyz
Tótenshe jaǵdaı qyzmetkeri – kúrdeli fızıkalyq jáne moraldyq daıyndyqty qajet etetin qıyn ári jaýapty jáne qurmetti mamandyq. Elimizde bul mamandyqtyń qanshalyqtý aktýaldy ekeni jaıly departament túsindirdi:
“Qazirgi tańda tótenshe jaǵdaı qyzmetkeri mamandyǵy úlken suranysqa ıe bolyp jatyr. 2023 jyly 200 astam bos laýazymdar bolǵan, 2024 jyly 44 bos oryn bar. Kóbi bilmeýi múmkin biraq, jalpy mınıstrliktiń quramyna QR TJM Ónerkásiptik qaýipsizdik komıteti, QR TJM Azamattyq qorǵanys jáne áskerı bólimder komıteti, QR TJM Órtke qarsy qyzmet komıteti, QR TJM Memlekettik materıaldyq rezervter komıteti, QR TJM vedomstvolyq baǵynysty uıymdary:, "Seldenqorǵaý qurylys" ShJQ RMK, "Qazavıaqutqarý" AQ, "Azamattyq qorǵaý salasyndaǵy ulttyq ǵylymı zertteýler, daıarlaý jáne oqytý ortalyǵy" AQ, "Qyzylorda temirjol aýrýhanasy" JShS, "Seısmologııalyq baıqaý jáne zertteý ulttyq ǵylymı ortalyǵy" JShS komıtetteri kiredi» dep jazdy Almaty TJD baspasóz qyzmeti bizdiń saýalǵa.
Sonymen qatar, mamandyqtyń qıyn tusyn atap, ómirine qaýip tóndirse de, erlik jasaıtyn mamandardyń da kóp ekenin atap ótti:
«Mamandyqtyń qıyn tustary ol: aýa raıǵa qaramastan mezgilge qaramastan iri órtterdi sóndirý jáne adam ómirin qutqarý. Sondaı-aq bizde óz ómirin qaterge tigip, erlikpen qaza tapqan, este qalǵan azamattar da bar. Mysalǵa keltirsek №6 mamandandyrylǵan órt sóndirý bóliminiń bólimshe komandıri azamattyq qorǵaý starshınasy Nýrjaýbaev Qaırat. №1 mamandandyrylǵan órt sóndirý bóliminiń órt sóndirýshi-qutqarýshysy azamattyq qorǵaý kishi serjanty Daýrenkýlov Adıl. Óz ómirin qaterge tigip órt sóndirý kezinde qaıtys bolǵan qyzmetkerler: №7 órt sóndirý bóliminiń aǵa órt órt sóndirýshi-qutqarýshysy azamattyq qorǵaý serjanty Kýrmanbekov Arslan, №19 mamandandyrylǵan órt sóndirý bóliminiń bólimshe komandıri azamattyq qorǵaý starshınasy Ýalı Adılet”.
Dese de, elimizde TJ mamandaryn daıarlaıtyn jalǵyz ǵana oqý orny bar ekeni tańǵaldyrdy. Ol - QR TJM Kókshetaý tehnıkalyq ınstıtýty.
«1973 jyly Kókshetaýǵa Almatydan órt sóndirý kúzetiniń oqý jasaǵy kóshirildi, QR Ishki ister mınıstrliginiń Órt qaýipsizdigi basqarmasy mamandardy daıarlady, sol kezde oqý korpýsynyń kýrsanttary kóp ret kómekke kelip, júzdegen adamnyń ómirin saqtap qaldy. 1995 jyly mektep Qazaqstan Respýblıkasy Ishki ister mınıstrligi Tótenshe jaǵdaılar komıtetiniń Kókshetaý tehnıkalyq ınstıtýty bolyp qaıta quryldy. 1998 jyldyń qańtar aıynda ınstıtýtta syrttaı oqý fakýlteti ashyldy. Jyl saıyn 100 kýrsanttan qabyldaımyz. Plıýs 20 adam Reseı men Belarýsııadaǵy beıindi joǵary oqý oryndaryna jiberemiz» dep jaýap berdi oqý orny saýalymyzǵa.
Tótenshe jaǵdaı tosynnan oryn alatyn tabıǵı apattarmen tikeleı baılanysty bolǵandyqtan, ondaı ýaqytta mamandardyń ózindik ireket etetin erejesi bolady. Máselen olar:
“Órt kezindegi is-áreket algorıtmi:
- Jaýyngerlik kıimin kııý
- Baılanys pýnktinen anyqtalǵan meken-jaıyn bilip alý
- Órt sóndirý avtokóligimen bólimsheden qaraýyl quramymen shyǵý
- Órtke keshikpeı oqys oqıǵasyz jetý
- Órttegi barlyq málimetterdi bilip kúshter men qquraldardy jedel basqarý ortalyǵyna raııa arkyly baıandaý
- Órtti ustap qalý ári qaraı taralýyna jol bermeý
- Eń bastysy- adam ómirin qutqarý» algorıtmimen jumys isteıtinderin aıtty.
