Elımızdıŋ jartysy qarǧyn sudyŋ qaqpanynda qaldy. Arnasynan adasyp aqqan sudyŋ saldarynan baspanasynan, ömır boiy jiǧan-tergen düniesı men mal-mülkınen qapyda airylǧan aǧaiynnyŋ bilıkke ötınışı köp. Būl turaly Mäjılıs deputaty, «AMANAT» fraksiiasynyŋ müşesı Nartai Särsenǧaliev tömengı palatanyŋ jalpy otyrysynda aitty.
Halyq qalaulysy Ükımet basşysy Oljas Bektenovtıŋ atyna joldanǧan deputattyq saualda su tasqynyna tötep bere almaǧan memlekettık qyzmetkerlerdı jazaǧa tartu kerektıgın atap öttı.
«Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev: «Qūzyrly mekemeler, iaǧni äkımdıkter, Tötenşe jaǧdailar ministrlıgı, Su resurstary ministrlıgı bırlesıp jūmys jasamaidy. Jauapkerşılık aludan qaşady. Jūmysty bır-bırıne sıltep otyrady. Jaǧdai osylai jalǧasatyn bolsa, tiıstı qyzmetkerlerdı lauazymynan bosatu qajet» dedı. Şynymen, jūmysyna salǧyrt qaraǧan memlekettık qyzmetkerlerdıŋ eşqaisysynyŋ lauazymyna, tegıne qaramastan jazaǧa tartu kerek. Būl Prezidenttıŋ jäne eldıŋ naqty talaby», - dedı deputat.
Būǧan deiın bırqatar Mäjılıs deputaty tasqyn sudan qatty zardap şekken Atyrau oblysyndaǧy Qūlsary qalasy men Batys Qazaqstan oblysyna baryp qaitqan edı.
«Qūlsaryda 2900 üi su astynda qalǧan. Batys Qazaqstan oblysyndaǧy ahual da köŋıl könşıtpeidı, qazırdıŋ özınde 1226 üidı, 1905 saiajaidy su basyp qalǧan. 450 üi qirap qaldy. Endıgı qater Jaiyq özenınen. Jalpy Jaiyqtyŋ körşı eldegı eŋ joǧarǧy deŋgeiı 11,87 metr boldy, endı sol su bızdıŋ elge qarai jöŋkılep keledı. Jaiyq özenı BQO-nyŋ 600 şaqyrym jerıne aǧypötedı, ondaǧy arnanyŋ eŋ biık nüktesı 8,5 metr. Demek, kele jatqan sudyŋ biıktıgı elımızdegı Jaiyq özenınıŋ eŋ biık nüktesınen 3 metrge joǧary. Özennıŋ boiynda 84 eldı meken bar, ol jaqta 126 000 adam tūrady degen derek aldyq. El eleŋdep otyr, ürei de joq emes», - dedı deputat.
Deputat öz sözınde Atyrau öŋırındegı böget tūrǧyzu jūmysynyŋ jūmyla atqarylyp jatqanyn da atap öttı.
«Būqar jyraudan: «Bärıŋız bır eneden tuǧandai bolyŋyz: jat janynan tüŋılsın, ainala almai at ölsın, aiyra almai jat ölsın» degen söz qalǧan. Rasynda, batysqa bolysqan eldıŋ kömegın, janūşyryp baryp bögettı bekıtuge tyrysqan jandardy körgende qazaqtyŋ bırlıgın eşkımnıŋ eşqaşan büldıre almaitynyna köz jetedı. Elmen kezdesuge barǧanymyzda sondaǧy äiel kısınıŋ üş kışkentai balasymen bırge qūmdy qapqa salyp jatqanyn kördık. «Nege qapşyqköterıp jürsız balalarmen, auyr ǧoi» - degen sözımızge: «Äkemız vahtaǧa kettı, bızge «elge kömektesıŋder» dedı» dep jauap berdı. Būl bız köp aitatyn bırlık degen sözdıŋ naǧyz körınısı boldy»,- dedı ol.
Su basqan öŋırlerdegı basty mäselenıŋ bırı – ötemaqy, ol halyqqa jedel jäne ädılettı, tolyq kölemde tölenuı tiıs. Nartai Särsenǧaliev özınıŋ deputattyq saualynda komissiialar su ketkenın kütpei, qazırden bastap üilerge jüzıp baryp aralyq akt jasauy kerektıgın aitty.
Sondai-aq ol sudyŋ aǧynymen qatar, aqparat aǧyny da qauıp töndırıp tūrǧanyn atap öttı.
«Qarapaiym halyqty kedeilıkke äkelgen būrynǧy jüienıŋ bai-baǧlandary qazırgı tabiǧi apattan ūpai jinau üşın jantalasyp jatyr.«Qūlqynnyŋ qūly bolǧanşa, Halqyŋnyŋ ūly bol» degendı 30 jyl boiy qūlaǧyna qystyrmaǧandar qazırgı jaǧdaidy saiasi esep aiyrysudyŋ qūralyna ainaldyru üşın ölımdesude. Qazırgı su tasqynynyŋ betın qaitaruy tiıs bolǧan bögetter men bögenderdıŋ salynbauy, kanaldardyŋ retke keltırılmeuı 30 jyl boiǧy salǧyrttyq ekenın, 30 jyl boiǧy jemqorlyq ekenın täuelsızdık alǧaly qazaqty qan qaqsatyp tonaǧandar moiyndaǧysy kelmeidı, ärine. Qazaqstandaǧy su qoimalary men bögetter 50-70 jyldary salynǧan. 1990 jyldan ol jerler jöndeu körmegen. Jaŋa su qoimalary salynbaǧan», - dedı Särsenǧaliev.
Deputattyŋ sözınşe, elde ǧylym salasyna tiıstı jaǧdai jasalmaǧan.
«Saldarynan 90-şy jyldardyŋ toqyrauynda 40 myŋ ǧalym salany tastap ketuge mäjbür bolǧan. Osynşa olqylyqqa, iaki qylmysqa jol bergen 30 jyldyq eskı jüienıŋ şabarmandary, bügıngı jaŋa buynǧa qarsy aqparattyq soǧys aşyp älek. Olar jalǧan aqparattyŋ jarǧa jyǧatynyn bılse de, aǧaiyndy arandatu üşın baryn salyp älek. Bıraq qazaqtyŋ bırlıktı bırınşı orynǧa qoiatynyn jäne ūltynyŋ qamyn qūlqynynyŋ qamynan artyq qoiǧandardy ūmytpaitynyn bılu kerek olar. Arnasynanadasyp aqqan sudyŋ astynda qalǧan aǧaiynnyŋ mäselesın bır deputattyq saualǧa syiǧyzu mümkın emes. Öŋırden kelgen deputattar är problemamen jeke-jeke ainalysady. Şeşuge mūryndyq bolady, sebebı basty mındet – eldıŋ talabyn oryndau», - dedı ol.
