Bügın – Türkı jazuy künı. Būl atauly data Parlament şeşımımen jäne Ükımet qaulysymen 2014 jyly bekıtıldı, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı.
2001 jyly 18 mamyrda ejelgı türkı sözderı jazylǧan Kültegın kök tasynyŋ köşırmesı Moŋǧoliia dalasynan Astanaǧa äkelıngen bolatyn.
Törtkül düniege özderın tanytyp, «Mäŋgılık el» boludy köksegen babalardyŋ tereŋ de taǧylymdy tarihyn tasqa qaşap jazuy - türkı halyqtarynyŋ ölmes örkeniet qalyptastyrǧanynyŋ körınısı. Köne türık jazuynyŋ eskertkışterı Ortalyq Aziia aumaǧynda köp tabylǧan. Olardyŋ ışındegı eŋ belgılısı — Soltüstık Moŋǧoliia jerındegı Orhon, Selenga, Toly özenderınıŋ boiynan tabylǧan tastaǧy jazular. Runa jazulary türıkterdıŋ ataqty bileuşılerı Bılge qaǧan, Kültegın,
Tonyköktıŋ qūrmetıne arnalǧan.
Ertedegı türık jazuyn tūŋǧyş ret HVIII ǧasyrdyŋ 20-jyldarynda I Petrge qyzmet etken nemıs ǧalymy D.Messerşmidt pen oǧan erıp jürgen şvedtıŋ tūtqyn ofiserı İ.Stralenberg Enisei aŋǧarynda aşty. Olar Skandinviianyŋ runalyq jazuymen ūqsastyǧyna qarap, ony «runalyq» jazu dep atady. Atau onşa däl bolmaǧanymen, qolaily bolyp şyqty jäne ǧylymda osy atau ornyǧyp qaldy.
1889 jyly N.M.Iаdrinsev Soltüstık Moŋǧoliiada, Orhon özenınıŋ aŋǧarynan runa jazulary bar orasan zor qūlyptastardy tapty. Al mätındı oqudyŋ kıltın alǧaş tapqan dat ǧalymy V.Tomsen, al jazbalardy alǧaş ret oqyǧan orys türkology V.Radlov boldy.
