Dın - būl sözdıŋ tamyry tym tereŋde. Ūlttyq bolmysyŋdy aişyqtap, dünietanymyŋdy aqtaryp beretın sala. Adamzat tarihyndaǧy asa maŋyzdy äleumettık-mädeni sanada dınmen bailanysty. Taiaqtyŋ ekı ūşy bar degendei, dındı ūstanudyŋda öz baǧyty bar. Ony dūrys paidalanu ruhaniiattyŋ ūlar şyŋyna jetelese, jat aǧymǧa eru bolaşaǧyŋdy būlyŋǧyr etıp, keleşegıŋdı öz qolyŋmen qūmǧa kömgenmen teŋ.
Dıni ahual qai elde bolmasyn bırınşı kezekte tūrǧan kün tärtıbınen tüspeitın negızgı mäsele. Sondyqtan da konfessiiaaralyq kelısımdı arttyru jaiyna är el öz deŋgeiınde basymdyq beredı. Onyŋ basty körınısıde älemdık jäne dästürlı dınder sezınıŋ ötuı. Elımızde atalmyş sez 2003 jyly qyrküiek aiynda alǧaş ret ötkızılgen edı. Şaranyŋ basty maqsaty - dınaralyq jäne konfessiiaaralyq sūhbat dästürlerın dınaralyq sez türınde nyǧaitu.
Dın men mädeniet, örkenietter arasyndaǧy dialogty ılgerıletuge baǧyttalǧan forumda ǧylymi jäne şyǧarmaşylyq ziialy qauym ökılderın tarta otyryp, ärtürlı mädenietter men dın ökılderı bas qosyp, ekstremizm ideologiiasyna qarsy tözımdılıktıŋ özındık strategiiasy aiqyndalyp, «örkenietter qaqtyǧysy» tezisterınıŋ basymdyq aluyna jol bermeuge arnaiy jūmys josparlary talqylanady.
Sezdıŋ eŋ alǧaşqy otyrysy konfessiiaaralyq jäne ūltaralyq qatynastardaǧy zorlyq pen terrorizm ädısterıne qarsy ıs-äreketterdı talqylauǧa arnaldy. Forumǧa qatysuşylar arasynda qazırgı älemdegı dın rölı jäne kez kelgen dınnıŋ negızgı adamgerşılık qūndylyqtarynyŋ jalpy adamzattyq sipaty turaly aşyq pıkır alysuǧa qol jetkızıldı.
I Sezde örkenietter, konfessiialar, elder men halyqtar arasynda qūrylymdyq kelısımdı nyǧaitu men kelıssöz ornatu jolynda batyl qadam jasaldy. Atalǧan şara alǧan baǧyttyŋ dūrystyǧyna köptıŋ közın jetkızdı. Nätijesınde, 3 jylda bır ret dınaralyq forum ötkızu turaly şeşım qabyldanǧan edı. Forum ekınşı ret elımızdıŋ elordasy Astananyŋ törınde «Dın, qoǧam jäne halyqaralyq qauıpsızdık» jalpy taqyrybymen, «Dıni senım erkındıgı jäne özge dın ökılderıne qūrmet» jäne «Dın liderlerınıŋ halyqaralyq qauıpsızdıktı qamtamasyz etudegı rolı» degen ekı baǧytta öttı. Ekı künge sozylǧan forumnyŋ nätijesınde qatysuşylar barlyq dın jäne etnikalyq toptar ökılderın mädeni jäne dıni aiyrmaşylyqtar negızınde qaqtyǧystar tudyrmauǧa şaqyratyn bırlesken Deklarasiiany qabyldady. Būl qūjatta «qaqtyǧystar ideologiiasyna» «älem mädenietıne» almastyrudyŋ jahandyq qajettıgı körınıs tapty.
Är ötkızılgen Sezde osyndai belgılı bır nätijege qol jetkızılıp otyrdy. Soŋǧy ret mūndai forum 2022 jyly ötkızıldı.
Kezektı ret Elordada ötken forum «Älemdık jäne dästürlı dınder liderlerınıŋ pandemiiadan keiıngı kezeŋdegı adamzattyŋ ruhani jäne äleumettık damuyndaǧy rölı» atty taqyrypty arqau ettı.
Onda söz alǧan Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev:
Bızdıŋ sez örkenietaralyq dialog ornatatyn jahandyq deŋgeidegı alqaly jiynǧa ainaldy. Būl forumdy ötkızuge Qazaqstannyŋ bastamaşylyq etuı beker emes. Sebebı qazaq jerı ǧasyrlar boiy Batys pen Şyǧystyŋ arasyndaǧy köpır bolyp keledı. Osynda, iaǧni Ūly dala törınde nebır alyp köşpelı imperiialar ömır sürgen. Dıni ūstamdylyq – olardyŋ bärıne ortaq sipat, degen edı.Rasynda, Qazaqstan halqy türlı örkenietter men dınderdıŋ dästürın, tözımdılık pen aşyqtyq qasietterın qabyldady. Qazırgı uaqytta 100-den astam etnos Qazaqstanda özara tüsınıstık pen kelısım jaǧdaiynda ömır süredı. 18 konfessiianyŋ 4 myŋǧa juyq dıni bırlestıgı erkın jūmys ıstep jatyr. Būl eldıŋ baǧa jetpes bailyǧy desek artyq aitqandyq emes. Sezdıŋ ötkızıluı – elımız ben bükıl älemde dialog pen yntymaqtastyqty nyǧaitudy közdeitın Qazaqstan saiasatynyŋ maŋyzdy baǧyty. Al onyŋ negızgı missiiasy konfessiia aralyq kelısımdı nyǧaitu bolyp tabylady. Barşaǧa mälım, elımızdıŋ memlekettık saiasaty azamattardyŋ qūqyqtary men bostandyqtaryn qūrmetteuge negızdelgen qaǧidattardy basşylyqqa alady. Sonymen bırge, eldegı qalyptasqan memlekettık-konfessiialyq qatynastar barlyq konfessiialar men dıni toptardyŋ teŋ qūqyqtyǧyn qamtamasyz etuge baǧyttalǧan. Jalpy elımızde dästürlı formatta ötetın älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylarynyŋ sezı halyqaralyq arenada ülken maŋyzǧa ie. Öitkenı, sez dıni konfessiialardyŋ älemdık köşbasşylarynyŋ basyn bır maqsat jolyna toǧystyryp, ortaq adamzattyq adamgerşılık ideialaryna jügındıruı, älemdı torlaǧan terrorizm tälkegınen aryltyp, ekstremizm älegınen qūtyluǧa taptyrmas älemdık ruhani alaŋ.
