Qazaqty ūlt retınde erekşeleitın maŋyzdy belgılerınıŋ bırı onyŋ salt- dästürı. Būl ūlttyŋ bolmysynda tılı, jerı, ūlttyq nyşandary siiaqty özındık oryny bar dünie. Odan aiyrylǧan künı - ūlt öz bet älpetınen, ūlttyq erekeşelıgınen de aiyryluy mümkın. Osy salt- dästürdıŋ asa maŋyzdylarynyŋ bırı - jetı ata tolmai qyz alyspau. Būl sonau neşe ǧasyrlardan berı kele jatqan erekşe dästür. Ata- babalarymyz osy saltty ūstanu arqyly jaqyn tuystardyŋ qyz alyspauyn, qan tazalyǧynyŋ boluyn qadaǧalaǧan. Būl bırınşıden ūlttyq tektılıktı saqtau instituty bolsa, ekınşıden, qazırgı medisinada belgılı bolǧanyndai, tuys adamdardyŋ üilenuınen balalardyŋ aqyl esı kem, kemtar bolyp tuyluynyŋ aldyn alady. Iаǧni ūlt salauattylyǧynyŋ kepılı.
Soŋǧy jyldarda jahandanu ürdısınıŋ küşeiuı men şeteldık ideologiianyŋ, ruhaniiatynyŋ äserımen jalpy ūlttyq asyl salt- dästürdı ūstanu älsırei bastady. Onyŋ ışınde osy jetı atany ūstanu da bar. Bır rulas el tyǧyz ornalasqan kei auyldarda jetı ataǧa tolmai qyz alysyp jatqandar da bar. Qaibır auyldarda būrynǧynyŋ aqsaqaldaryndai qataŋ tiym salatyn, sözı jüretın aqsaqaldar da joq. Qala maŋyndaǧy qyryq rudan qūrylǧan auyldarda salt- dästürge ündeitın aqsaqaldar tügılı, körşıler bır - bırın tanymaidy. Jastar internette tanysyp, tez bas qosyp jatady. Keide ru sūraspaidy. Osynyŋ bärı dala zaŋynyŋ būzyluyna äkele jatyr.
Salt- dästür zaŋmen rettelmeidı. Ol el ışınde jazylmaǧan zaŋdarmen ūlttyq ūstanymdarmen retteledı. Būǧan dınnıŋ de qatysy joq. Qazaq dalasyndaǧy osy mäselelerdı rettep şeşım şyǧaryp otyratyn aqsaqaldar instituty joiylǧaly būl sol baiaǧy inersiiamen instinktı türde ǧana jalǧasyp keledı. Sondyqtan bolar būl dästürdı ūstanuda älsıreu baiqalady. Jetı ataǧa tolmai qyz alysu, jastardyŋ būl saltqa eskılıktıŋ belgısı retınde qarauy osynyŋ belgısı.
Jaqynda Almaty oblysy, Narynqol audany, Sarybastau auylynyŋ aqsaqaldary jinalyp, jetı ataǧa tolmai qyz alyspauǧa qatysty şeşım şyǧardy. Osy mäselenı rettep otyratyn aqsaqaldar alqasy qūryldy. Olar aǧaiyn arasynda, jas ūrpaq ışınde osy saltty nasihattap, maŋyzy men mänın jetkızıp otyruǧa mındettendı.
Jalpy būl barlyq auyldarda qolǧa alynuǧa tiıs. Erteŋgı künı aǧasy qaryndasyn alyp masqaraǧa tap bolmas üşın, ūlttyq dästürden alystap ketpes üşın auyldarda aqsaqaldar alqasy qūrylyp, jetı ataǧa tolǧandaryna rūqsat beru nemese bermeu mäselesın retep otyruǧa tiıs. Būl tek saltty saqtap qalu joly ǧana emes, ūlttyŋ saulyǧy men ūrpaqtyŋ tektılıgı üşın asa qajettı ūlaǧatty paryz.
Sız ne deisız?
Ädılbek Qaba
"Adyrna" ūlttyq portaly
