Jahandyq tūraqsyzdyq, daular men aimaqtyq özgerısterdıŋ küşeiuı aiasynda Qazaqstan men Özbekstannyŋ strategiialyq yntymaqtastyǧy maŋyzdy ǧana emes, sonymen qatar ömırlık maŋyzy bar dostyqty, qajettılıktı körsettı. Ortalyq Aziianyŋ osy ekı dıŋgegı dalada ösken qūdyrettı emen aǧaşyndai bolyp tūr. Onyŋ tamyry berık, uaqyt synaǧymen tekserılgendıkten bükıl aimaqtyŋ tūraqtylyǧynyŋ, ekonomikalyq örkendeuınıŋ jäne üilesımdı özara ıs-qimylynyŋ ırgetasyna ainala aldy. Özbekstan prezidentı Şavkat Mirzieevtıŋ Qazaqstanǧa sapary jäne onyŋ kömekşısı Saida Mirzieevanyŋ elımızge sapary bauyrlastyq qarym-qatynastyŋ otyn jaqqan jeldei bolyp, ekıjaqty bailanystardyŋ kez kelgen synaqqa tötep bere alatyn ajyramas bailanystarǧa ailanyp kele jatqanyn körsetedı.
Būl maqala Qazaqstan men Özbekstan arasyndaǧy yntymaqtastyqtyŋ qazırgı tendensiialary men perspektivalaryn körsetuge jäne ony taldauǧa baǧyttalǧan. Sonymen qatar, būl şoluda soŋǧy uaqyttarda ekı memleket arasynda jasalǧan jobalar men bastamalardyŋ maŋyzdylyǧyn baǧalaimyz jäne ekı el arasyndaǧy tūraqty damu men özara tiımdı serıktestıktı qamtamasyz etu üşın būqaralyq aqparat qūraldary da, sarapşylar qauymdastyǧy da nazar audaruy tiıs negızgı mäselelerdı anyqtauǧa tyrysamyz.
- Qazaqstan men Özbekstan qatynastarynyŋ tarihi konteksı men damuy
1.1. Yntymaqtastyqtyŋ retrospektivasy
Qazaqstan men Özbekstan Ortalyq Aziianyŋ jetekşı ekı memleketı retınde 1991 jyly täuelsızdık alǧannan berı yntymaqtastyq pen serıktestıkke qarai ūzaq jäne kürdelı joldy bastap ötken bolatyn. Keŋes Odaǧy taralǧannan keiın ekı el de köptegen qiyndyqtarǧa tap boldy: egemen memleket qūru, ekonomikalyq reformalar jürgızu, ışkı jäne syrtqy saiasi daǧdarystar men tūraqsyzdyqtardy eŋseru sätterın ötkerdı. Osyǧan qaramastan, Qazaqstan men Özbekstan tūraqty damu üşın tatu körşılık qarym-qatynas pen öŋırlık özara ıs-qimyldyŋ maŋyzdylyǧyn tüsıne otyryp, täuelsızdıktıŋ alǧaşqy jyldarynan bastap özara yntymaqtastyq joldaryn sala bastaǧan bolatyn.
Täuelsızdıktıŋ alǧaşqy jyldarynda memleketter ışkı mäselelerdı şeşuge basa nazar audaryp, būl keŋ auqymdy yntymaqtastyqty damytudy da qiyndatty. Degenımen, 1992 jyldyŋ 23 qaraşasynda Qazaqstan men Özbekstan arasyndaǧy diplomatiialyq qarym-qatynas bastaldy. Sodan 1998 jyly 31 qazanda ekı memleket arasynda tatu körşılık qarym-qatynastardy damytuǧa ūmtylystyq simvoly bolǧan Mäŋgılık dostyq turaly şarqa qol qoiyldy. Būl qūjat elder arasyndaǧy bailanysty odan ärı nyǧaituǧa negız bolyp, tūraqty serıktestık qūru jolyndaǧy alǧaşqy qadam bastady. Sonymen qatar, 2013 jyldyŋ 14 mausymynda Qazaqstan men Özbekstan Respublikasy arasyndaǧy negızgı kelısımderdıŋ bırı Strategiialyq ärıptestık turaly kelısımge de qol qoiylǧan bolatyn.
Qazaqstan men Özbekstannyŋ ekonomikalyq yntymaqtastyǧy uaqyt öte kele ekıjaqty qarym-qatynastardyŋ basty baǧytyna ainaldy. Sauda, investisiia jäne energetika, kölık jäne auyl şaruaşylyǧy siiaqty salalardaǧy bırlesken jobalar ekı eldıŋ damuynda maŋyzdy röl atqarady. Jaŋa kölık dälızderınıŋ, mysaly, Qazaqstan – Türkımenstan – İran halyqaralyq baǧytynyŋ aşyluy logistikany aitarlyqtai jaqsartyp, özara tiımdı serıktestık üşın jaŋa mümkındıkter tuǧyzdy.
Elder arasyndaǧy özara qūrmet pen bır-bırınıŋ müddelerın eskeruge negızdelgen saiasi özara ıs-qimyl da nyǧaia tüstı. Qazaqstan men Özbekstan TMD, ŞYŪ jäne ŪQŞŪ siiaqty halyqaralyq ūiymdarda belsendı yntymaqtasady, būl olardyŋ älemdık arenadaǧy ıs-äreketterın üilestıruge jäne aimaqtyq qauıpsızdıktı nyǧaituǧa kömektesedı.
Bügıngı taŋda Qazaqstan men Özbekstan arasyndaǧy ekonomikalyq yntymaqtastyq strategiialyq maŋyzǧa ie. Özbekstan prezidentı Şavkat Mirzieevtıŋ Qazaqstanǧa sapary kölık, ekonomika, sauda jäne ekologiia siiaqty perspektivaly salalardaǧy ärıptestıktı nyǧaituǧa maŋyzdy qadam bolyp tabylady. Būl sapar tauar ainalymyn arttyryp, bırlesken jobalarǧa jaŋa mümkındıkter tuǧyzady dep kütılude.
1.2. Bailanystardy nyǧaitudaǧy köşbasşylardyŋ rölı
Qazaqstan men Özbekstan arasyndaǧy ekıjaqty qarym-qatynastardyŋ damuy köbınese olardyŋ bırınşı basşylary – Nūrsūltan Nazarbaev pen İslam Karimovtyŋ köregendıkterı men küş-jıgerlerıne bailanysty boldy. Ekı basşy da öz halyqtarynyŋ tarihi jäne mädeni ortaqtyǧyn moiyndai otyryp, ekı el arasyndaǧy ūzaq merzımdı jäne tūraqty yntymaqtastyqtyŋ negızın jasauǧa ūmtyldy.
Qazaqstannyŋ prezidentı bolǧan Nūrsūltan Nazarbaev Özbekstanmen tyǧyz yntymaqtastyqty nyǧaitty, aimaqtaǧy halqy eŋ köp memleketpen tūraqty jäne tatu körşılık qarym-qatynas qauıpsızdık pen ekonomikalyq ösudı qamtamasyz etudıŋ kıltı ekendıgın negız ettı. Nazarbaev sauda-ekonomikalyq bailanystardy, mädeni almasudy jäne bırlesken infraqūrylymdyq jobalardy damytudy jaqtai otyryp, Ortalyq Aziiadaǧy aimaqtyq integrasiia men yntymaqtastyq ideialaryn belsendı türde alǧa tartty.
Özbekstannyŋ tūŋǧyş prezidentı İslam Kärımov ta Qazaqstanmen ekıjaqty qarym-qatynasty damytuǧa ülken köŋıl böldı. Ol körşılerımen tyǧyz qarym-qatynas Özbekstannyŋ ekonomikasyn nyǧaituǧa jäne aimaqtyq maŋyzdylyǧyn arttyruǧa kömektesetının tüsındı. Onyŋ jetekşılıgımen sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyqty damytudyŋ ırgetasy qalandy, energetika jäne kölık salalarynda bırlesken jobalar qolǧa alyndy.
Nazarbaev pen İslam Kärımov mūrasy bügınde ekıjaqty qarym-qatynastarǧa yqpalyn tigızude. Būl köşbasşylardyŋ ısın jalǧastyruşylar Qasym-Jomart Toqaev pen Şavkat Mirzieev özara tiımdı yntymaqtastyqty damytu baǧytyn jalǧastyryp qana qoimai, oǧan jaŋa serpın berude.
2016 jyly Özbekstan prezidentı qyzmetıne kırısken Şavkat Mirzieev ekonomikany liberalizasiialauǧa jäne körşılermen qarym-qatynasty jaqsartuǧa baǧyttalǧan auqymdy reformalarǧa bastamaşy boldy. Mirzieev Qazaqstanmen bailanystardy jaqsartu boiynşa belsendı qadamdar jasady, būl ekıjaqty tauar ainalymynyŋ artuyna jäne bırlesken jobalardyŋ jüzege asuyna äkeldı.
2019 jyly Qazaqstan Prezidentı bolǧan Qasym-Jomart Toqaev ta Özbekstanmen yntymaqtastyqty tereŋdetu baǧytyn belsendı türde qoldaidy. Toqaev ülken diplomatiialyq täjıribesı bar elder arasyndaǧy saiasi jäne ekonomikalyq bailanystardy damytuǧa, Özbekstannyŋ Ortalyq Aziiadaǧy negızgı serıktesı retınde Qazaqstannyŋ ūstanymyn nyǧaituǧa yqpal etedı.
Qazaqstan men Özbekstannyŋ köp jylǧy bırlesken küş-jıgerımen qalyptasqan zamanaui qarym-qatynasy pragmatikalyq köşbasşylyq pen yntymaqtastyqqa degen özara ūmtylys qiyndyqtardy mümkındıkterge ainaldyra alatynynyŋ ülgısı boldy.
- Serıktestıktıŋ qazırgı kezdegı körınısı men Mirzeevtıŋ Qazaqstanǧa saparynda aitylǧan maŋyzdy bastamalarǧa şolu
Özbekstan prezidentı Şavkat Mirzieevtıŋ 2024 jylǧy tamyzda Qazaqstanǧa sapary ekı memleket arasyndaǧy qarym-qatynastaǧy maŋyzdy oqiǧa boldy. Ol odaqtas bailanystardy nyǧaityp qana qoimai, olardy odan ärı damytudyŋ jaŋa baǧyttaryn belgıledı. Sapar ekı el basşylarynyŋ negızgı salalardaǧy yntymaqtastyqty keŋeitu arqyly ekıjaqty qarym-qatynastardy nyǧaituǧa degen yntalylyǧyn körsettı.
Özbekstan basşysynyŋ Qazaqstanǧa sapary kezınde aitylǧan bastamalar men jobalarǧa şolu. Negızgı salalar boiynşa qorytyndylar:
2.1. Strategiialyq serıktestıktı jäne odaqtastyqty nyǧaituǧa baǧyttalǧan bastamalar:
- Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev Özbekstan Prezidentınıŋ kömekşısı Saida Mirzieevamen kezdesuınde ekı el arasyndaǧy özara ıs-qimyldyŋ odaqtastyq jäne strategiialyq sipatyna erekşe toqtaldy. Ol joǧary deŋgeide saiasi dialogty tiımdı keŋeitu üşın prezident äkımşılıgı arasyndaǧy tyǧyz bailanystardyŋ maŋyzdylyǧyn atap öttı.
- Özbekstan prezidentımen şekteulı qūramdaǧy kelıssözder barysynda Toqaev Mirzieevtıŋ sapary Qazaqstan men Özbekstan arasyndaǧy yntymaqtastyq pen odaqtastyqqa jaŋa serpın beretının atap öttı. Onyŋ aituynşa, soŋǧy jyldary elder arasyndaǧy qarym-qatynas aitarlyqtai jaqsardy jäne būl kezdesu olardy naqty mazmūnmen toltyruǧa mümkındık beredı.
2.2. Ekonomikalyq yntymaqtastyq:
Sapardyŋ eŋ maŋyzdy baǧyty sauda-ekonomikalyq yntymaqtastyq mäselelerın talqylau boldy. Prezidentter özara tauar ainalymyn tez arada 5 milliard dollarǧa jetkızıp, keiın būl körsetkıştı ekı esege arttyru qajettıgın atap öttı. Sondai-aq önerkäsıptık kooperasiianyŋ keleşegı, onyŋ ışınde Qazaqstan-Özbekstan şekarasynda «Ortalyq Aziia» halyqaralyq önerkäsıptık yntymaqtastyq ortalyǧyn ıske qosu mäselelerı talqylandy.
2.3. Mädeni-gumanitarlyq, bılım salasyndaǧy yntymaqtastyq:
- Sapar barysynda mädeni-gumanitarlyq özara ıs-qimylǧa erekşe nazar audaryldy. Qazaqstan Prezidentı halyqtardyŋ mädeni jaqyndasuyna yqpal etetın ıs-şaralardyŋ, mysaly, Astanada ötken halyqaralyq «Zakovat» ziiatkerlık oiyndarynyŋ maŋyzdylyǧyna toqtaldy.
- Ekı memleket basşylary ekı el halyqtarynyŋ özara tyǧyz qarym-qatynasyna yqpal etetın bılım beru jäne jastar saiasaty salasyndaǧy bailanystardy nyǧaitudyŋ maŋyzdylyǧyn atap öttı.
- Şyrşyqta Mūhtar Äuezov atyndaǧy Oŋtüstık Qazaqstan universitetınıŋ jäne Almatyda Taşkent irrigasiia jäne auyl şaruaşylyǧyn mehanikalandyru injenerlerı institutynyŋ filialdarynyŋ aşyluy maŋyzdy oqiǧa boldy. Būl qadamdar ūzaq merzımdı serıktestıktıŋ negızı bolyp tabylatyn ǧylym men bılımnıŋ damuyna ekı jaqty qyzyǧuşylyqty atap körsetedı.
- Mädeni-gumanitarlyq yntymaqtastyq mäselelerıne ülken köŋıl bölındı. Astanada Älışer Nauai eskertkışınıŋ aşyluy qazaq pen özbek halyqtary arasyndaǧy bauyrlastyq qarym-qatynastyŋ simvolyna ainaldy. Qasym-Jomart Toqaev Nauai şyǧarmalarynyŋ türkı halyqtarynyŋ ortaq mūrasy ekenın jäne ruhani bailanystardy nyǧaituda maŋyzdy röl atqaratynyn atap öttı.
2.4. Kölık, tranzit jäne su salasyndaǧy yntymaqtastyq:
- Köşbasşylar kölıktık-tranzittık yntymaqtastyqty nyǧaituǧa negız bolatyn tarifterdı oŋtailandyru, äkımşılık räsımderdı jeŋıldetu jäne jükterdı jetkızu merzımderın qysqartu mäselelerın talqylady.
- Ekı jaq ta Ortalyq Aziia öŋırı üşın erekşe maŋyzdy bolyp tabylatyn transşekaralyq özenderdıŋ su resurstaryn keşendı jäne ūtymdy paidalanudyŋ maŋyzdylyǧyn moiyndady.
- Taǧy bır maŋyzdy oqiǧa Qytai – Qazaqstan – Özbekstan baǧytynda konteinerlık poiyzdyŋ aşyluy boldy. Transauǧan baǧytyn damytu jönındegı kelısımder aiasynda ūiymdastyrylǧan būl joba kölık-logistikalyq yntymaqtastyqtyŋ ösıp kele jatqan maŋyzdylyǧyn bıldıredı. Ekı eldıŋ kölık ministrlerı jük tasymaldau kölemınıŋ aitarlyqtai öskenın habarlady, būl özara senım men tiımdı üilestırudıŋ artqanyn körsetedı.
2.5. Marapattar jäne diplomatiialyq tanu
Sapardyŋ maŋyzdy sätterınıŋ bırı Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaevtyŋ Şavkat Mirzieevke «Altyn Qyran» ordenın tapsyruy boldy. Qazaqstannyŋ būl joǧary memlekettık nagradasy qazaq-özbek qatynastaryn damytuǧa qosqan ülesı üşın berıldı. Toqaev Mirzieev Qazaqstanda halyqtar dostyǧyn nyǧaituǧa ölşeusız üles qosqan köşbasşy retınde qūrmetteletının atap öttı. Mirzieev öz kezegınde rizaşylyǧyn bıldırıp, būl marapat ekı el arasyndaǧy qarym-qatynastyŋ berıktıgı men senımdılıgın bıldıretının basa aitty.
2.6. Qazaqstan men Özbekstan prezidentterı BAQ ökılderı üşın ötkızgen brifigte aitylǧan maŋyzdy mäseleler men yntymaqtastyqtyŋ körınısı
Özbekstan Prezidentı Şavkat Mirziioevtıŋ kelıssözdermen jäne Joǧary memleketaralyq keŋestıŋ otyrystarymen ūştasqan Qazaqstanǧa sapary ekı el arasyndaǧy strategiialyq ärıptestıktı odan ärı tereŋdetuge baǧyttalǧan maŋyzdy oqiǧa bolyp tabylady. Būl şarada tarihi qalyptasqan bauyrlastyq bailanystardyŋ nyǧaiuyna, türlı saladaǧy ūzaq merzımdı jobalardy jüzege asyruǧa negız qalauǧa basa nazar audaryldy.
Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev özara senım men qoldau ruhynda ötken kezdesulerdıŋ maŋyzdylyǧyn erekşe atap öttı. Negızgı nätijelerdıŋ bırı aldaǧy 10 jylǧa arnalǧan Strategiialyq ärıptestık pen odaqtastyq baǧdarlamasyna qol qoiu boldy. Būl ekı eldıŋ barlyq salalardaǧy, sonyŋ ışınde sauda-önerkäsıptık jäne mädeni-gumanitarlyq bailanystardaǧy bailanystardy keŋeituge jäne yntymaqtastyqty tereŋdetuge daiyn ekendıgın körsetedı.
Yntymaqtastyqtyŋ ekonomikalyq aspektılerıne erekşe nazar audaryldy. Qazaqstan men Özbekstan Ortalyq Aziiadaǧy eŋ ırı sauda serıktesterı bola otyryp, sauda ainalymyn 10 milliard dollarǧa deiın jetkızudı alǧa maqsat etıp qoidy. Būl maqsatqa jetu üşın şyǧarylatyn önım türlerın keŋeitu, ekonomikalyq integrasiiaǧa kedergılerdı joiu, sondai-aq auyl şaruaşylyǧy men önerkäsıp salasyndaǧy yntymaqtastyqty belsendı damytu josparlanuda.
Toqaev qazırdıŋ özınde qazaqstandyq tauarlardyŋ Özbekstanǧa eksportyn 550 million dollarǧa arttyruǧa daiyn ekenın atap öttı. Sonymen qatar, jalpy qūny 3 milliard dollardan asatyn 70-ten astam jobany jüzege asyru josparlanyp otyr, būl 14 myŋǧa juyq jaŋa jūmys ornyn qūruǧa mümkındık beredı. Būl maşina jasau, metallurgiia, energetika, bailanys jäne sifrlandyru siiaqty salalardaǧy ekıjaqty yntymaqtastyqtyŋ joǧary äleuetın rastaidy.
Kezdesudıŋ maŋyzdy qūramdas bölıgı su-energetika salasyndaǧy küş-jıgerdı üilestıru boldy, onda Qazaqstan men Özbekstan resurstardy tūraqty damytu men paidalanudy qamtamasyz etu boiynşa bırlesken jūmysty jalǧastyruǧa kelıstı.
Şavkat Mirzieevtıŋ sapary jäne odan keiıngı kelısımder Qazaqstan men Özbekstannyŋ strategiialyq serıktestık pen özara tiımdılıkke süiene otyryp, ekıjaqty qarym-qatynastardy belsendı damytuǧa daiyn ekenın rastaidy, būl ekı eldıŋ odan ärı örkendeuıne yqpal etetındıgın körsettı.
Qorytyndy
Jahandyq syn-qaterler men aimaqtyq özgerıster aiasynda Qazaqstan men Özbekstan arasyndaǧy yntymaqtastyq strategiialyq mänge ie boluda. Būl ekı el Ortalyq Aziiadaǧy negızgı oiynşylar bola otyryp, aimaqtyq tūraqtylyqty qamtamasyz etuge, ekonomikalyq ösuge jäne özara ıs-qimyldy arttyruǧa üles qosuda. Özbekstan prezidentı Şavkat Miromonovich Mirzieevtıŋ Qazaqstanǧa sapary, sondai-aq onyŋ kömekşısı Saida Mirzieevanyŋ sapary men memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevpen kezdesulerı memleketter arasynda özara tüsınıstıktıŋ artqanyn, jaqyn ärı köp qyrly qarym-qatynastarǧa ūmtylysyn atap körsetedı.
Qazaqstan men Özbekstannyŋ memlekettık saiasaty tūraqty jäne özara tiımdı yntymaqtastyqtyŋ negızderın qūruda şeşuşı röl atqarady. Ekı eldıŋ köşbasşylary ekıjaqty bailanystardy nyǧaituǧa küştı saiasi ūmtylys tanytyp otyr, mūny qol qoiylǧan qūjattar men kelısımder rastaidy. Mädeni almasu, bılım beru baǧdarlamalary nemese ekonomikalyq bailanystar arqyly bolsyn būl üderıske ekı eldıŋ halqy da belsendı türde qatysuda. Degenmen, ülken nätijelerge qol jetkızu üşın infraqūrylymdy jäne institusionaldyq bazany odan ärı damytu qajet, būl bırlesken jobalardy ıske asyrudy jedeldetuı mümkın.
Oŋ dinamikaǧa qaramastan, yntymaqtastyqtyŋ tiımdılıgın arttyru üşın köbırek nazar audarudy qajet etetın salalar da bar:
- Ekonomikalyq integrasiiadaǧy kedergılerdı joiu: elder sauda ainalymyn ūlǧaituǧa ūmtylyp jatqanymen, ekonomikalyq integrasiiany bäseŋdetetın äkımşılık jäne sauda kedergılerın joiuǧa küş salu qajet.
- Kölık jäne logistikalyq infraqūrylymdy damytu: Transkaspii baǧyty siiaqty kölık dälızderın tiımdı paidalanu ekı eldıŋ kelısılgen ıs-qimyldaryn talap etedı. Būl saladaǧy tyǧyz yntymaqtastyq tauarlardyŋ qozǧalysyn jyldamdatuǧa jäne şyǧyndardy azaituǧa kömektesedı.
- Su-energetika salasyndaǧy yntymaqtastyq: äsırese ösıp kele jatqan klimattyq problemalardy eskere otyryp, su-energetika sektoryndaǧy küş-jıgerdı üilestırudı jalǧastyru maŋyzdy. Bırlesken jobalar tūraqty resurstardy basqarudyŋ negızın qūra alady.
- Geosaiasi tūraqsyzdyq: Ortalyq Aziiaǧa jahandyq geosaiasi özgerıster äser etedı. Aimaqtaǧy kez kelgen tūraqsyzdandyratyn faktorlar qazaq-özbek qarym-qatynasynyŋ tūraqtylyǧyna kerı äserın tigızuı mümkın.
- Ekonomikalyq qiyndyqtar: Jahandyq ekonomikalyq tūraqsyzdyq jäne şikızat baǧasynyŋ auytquy ekı eldıŋ ekonomikalyq bolaşaǧyna äser etuı mümkın. Būl bırlesken jobalardy jüzege asyrudy bäseŋdetıp, sauda kölemın azaituy mümkın.
Degenımen, būl aitylǧan qaterlerdıŋ barlyǧy aldaǧy uaqyttarda jüzege asyrylatyn jobalar men özara qoldau men kemel damuǧa baǧyttalǧan saiasattyŋ, jobalardyŋ negızınde aldyn alu şaralary retınde jasalatyndyǧyn, sonyŋ negızınde ekı memleket mäselelerdı şeşe alatyndyǧyna ümıttendıredı.
Şavkat Mirziioevtıŋ sapary jäne odan keiıngı kezdesuler Qazaqstan men Özbekstan arasyndaǧy yntymaqtastyqty nyǧaitu jolyndaǧy maŋyzdy qadam boldy. Degenmen, tūraqty tabysqa jetu üşın bar kedergılerdı joiuǧa, infraqūrylymdy damytuǧa jäne yqtimal täuekelderdıŋ aldyn aluǧa basa nazar audaru qajet. Ükımet saiasaty men ekı eldıŋ halqy būl üderıste şeşuşı röl atqarady jäne eger būl küş-jıger dūrys oryndalsa, aimaqta aitarlyqtai oŋ özgerısterge äkeluı mümkın.
Ekıjaqty qarym-qatynastardy saqtau barlyq deŋgeidegı dialog pen yntymaqtastyqty jalǧastyrudy talap etedı. Tek osylai ǧana Qazaqstan men Özbekstan jahandyq syn-qaterlerge tötep berıp, ūzaq merzımdı perspektivada tūraqty damudy qamtamasyz ete alady.
Ainūr Baqytjanova
