"ov"-ty orysqa qaiyryp, taza tıldı qoldanu kerek

3406
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2019/08/429190_1465180067.jpg
NÄZIR TÖREQŪLŪLY: Bızdıŋ qazaq hat jazyp qol qoisa, kısı atyn jazsa orysşalap ketedı: "Jamanbai Amanbaiov" dep jazady. Jamanbai hat jazyp, qol qoisa, özı de Amanbaiov dep qol qoiady. Būl İvan İvanovichtıŋ tärjımasy. Būl bızge orysqa qaraǧan soŋ jūqqan mınezdıŋ noǧai qotyry. Bızdıŋ türıkı tılınıŋ salty, zaŋy osy: būrynǧy ataqty biler bızge belgılı özderınıŋ ǧana attarymen: Töle bi, Qaz dauysty Qazybek, Edıge, Mamai, Noǧai, Jänıbek, Äiteke... būlardyŋ kımnıŋ balasy ekenın öz elı ǧana bıledı. Bızge jaqyn bilerdıŋ äkelerı ǧana bızge mälım: Jänıbek äkesı Qoşqar, Qazybek äkesı Keldıbek. Noǧaidy Bereke han ınısınıŋ balasy deidı tarih jazuşylar, Noǧaidyŋ äkesın tarih ta bılmei qalǧan. Būrynǧy batyrlar da öz attarymen atalǧan — ne pälennıŋ ūly dep atalǧan: Şora batyr, Alpamys batyr, Oraq batyr, Qaraqypşaq Qobylandy, Aq Baltyr ūly Uaq, Mänjür ūly Şuaq, Keŋes ūly Kenjebai. Bızben jaqyn türık — Stambuldaǧy türık. Tarih būlardy bızdıŋ qaŋly deidı. Qazaq ışınde qaŋly ruynyŋ köbı Jetısuda. Türıktıŋ tıl salty däl bızdıkı siiaqty: būlardyŋ ataqty azamattary öz attarymen ǧana atalady. Anuar bek, Talǧat bek, Mūstafa Kamal, Rizabek. Būlardyŋ äkesın türıkte bolmasa, özge jerde Heş kım bılmeidı. Orysta tarih jazǧan Karamzin, aqyn Puşkin hatty anyq jalpy orys jūrtynyŋ tılımen jazǧan. Gazet, kıtap jazǧan, jūrtyn aǧartam degenderge Puşkin joly qasqa jol bolyp şyqqan. Bızge de gazette, jornalda, kıtapta, keŋsede qazaq jūrtynyŋ tıl saltyna tüskenımız oŋ. Bız öz jūrtymyzdyŋ tıl zaŋyna tüssek, elge jyldam jaqyndasamyz, elge janasqan saiyn el aǧartqan ıs güldeidı. Söitıp bızdıŋ aitaiyq degenımız "ov"-ty orysqa qaiyryp, qazaqtyŋ taza tılınıŋ saltyn qoldanu kerek. Būdan bylai qol qoiǧanda, ne söz arasynda bıreudı ataǧanda "Baitūrsyn ūly Ahmet, Dulat ūly Mırjaqyp, Qojan ūly Sūltanbek" dep jazu dūrys deimız. Maqalaǧa qol qoiǧanda, hat jazǧanda... Ahmet, Mırjaqyp, Qoişybai, Jamanbai dep qana jazsa da bolady.

Äset AQMOLDA, 1923 j. "Temırqazyq" jurnaly, №2

"Adyrna" ūlttyq portaly

Pıkırler