Biyl balalardyŋ terezeden qūlauy būrynǧydan jiılep kettı. Terezege temır tor ornatudy päterden päterge auysyp jürgen adamdardyŋ qaltasy kötere bermeidı. Al moskittı tor qauıpsızdıktı qamtamasyz ete almaidy. Tereze ornatumen ainalysatyn şeber temır tordyŋ baǧasy şamamen qanşa tūratynyn aitty. Älbette, eldıŋ är aimaǧynda baǧa ärtürlı boluy mümkın.
Jyl saiyn aşyq qalǧan terezeden qūlaityn balalardyŋ sany artyp keledı. 2020 jyly osyndai oqiǧa boiynşa 105 bala tırkelgen bolsa, byltyr 170 säbi terezeden qūlaǧan. Al, biyl jyl basynan berı eresekterdıŋ qarauynsyz qalǧan 120-dan astam bala jazataiym oqiǧaǧa duşar boldy. Olardyŋ ışınde oqiǧa ornynda bırden qaitys bolǧandar da, auyr jaraqat alyp zardap şekkender de bar.
Tötenşe jaǧdailar ministrlıgı köp qabatty üilerdıŋ tūrǧyndaryna tüsındırme jūmystaryn jürgızıp, terezenı aşyq qaldyrmaudy eskertıp älek. Bıraq būdan nätije bar ma? Qaitsek balany qūlaudan aman saqtai alamyz?
TEREZEGE TEMIR TOR ORNATUDY MINDETTEU QAJET PE?
Özınıŋ jekemenşık päterınde tūratyn ata-ana üşın terezege tor, arnaiy blokirator qoiyp, qauıpsızdık qūraldaryn ornatu tiımdı. Al, özgenıŋ üiın jaldap tūratyn ata-analardyŋ qaltasy basqa üige köşken saiyn balanyŋ qauıpsızdıgın satyp aluǧa aqşasy jete me?
Mysaly, Şymkent qalasynyŋ tūrǧyny, ekı balanyŋ anasy Altynai hanym är üige köşkende qauıpsızdık qūraldaryn alu qarjylai qiyndyqtar tudyrady deidı. Ol – päterden päterge köşudıŋ qiyndyǧyn ötkergen adamdardyŋ bırı.
- Päterımız törtınşı qabatta ornalasqan. Bız jalǧa alǧan uaqytta terezede balany qūlaudan saqtaityn eşqandai jabdyq bolmady. Onyŋ üstıne bölme tar bolǧandyqtan tereze aldyna divan qoiuymyzǧa tura keldı. Ekı balam terezege oŋai şyǧa alatyn boldy, sol üşın temır tor ornattyq. Köpqabatty tūrǧyn üilerdı qoldanysqa bererde balanyŋ qauıpsızdıgı eskerılse, jaqsy bolar edı, - deidı Altynai hanym.
Ol qūrylys jürgızgenderdı terezege temır tor ornatuǧa mındettegen jön dep sanaidy.
QAUIPSIZDIK QŪLYPTARY JÄNE TEMIR TOR
Tötenşe jaǧdai salasynyŋ mamandary äuelı balany eresekterdıŋ qarauynsyz qaldyrmau kerek deidı. Sondai-aq, baqylausyz qalǧan bala terezege şyǧa almas üşın tereze maŋyna jihazdardy qoiuǧa bolmaidy.
- Ata-analar moskitty tor bolǧandyqtan bala qūlamaidy dep oilaidy. Būl – qate pıkır. Jändıkterden qorǧaityn setkalardyŋ eşqaisysy balany aman saqtap qala almaidy. Olar balany qorǧauǧa arnalmaǧandyqtan torǧa süiengen bala onymen bırge qūlap ketedı. Tek tereze tūtqasyna ornatylǧan qauıpsızdık qūlyptary men temır torlar kömektese alady. Tūtqaǧa qauıpsızdık qūlpyn nemese fiksator ornatyp, kılttep qoisa bala aşa almaidy - deidı Şyǧys Qazaqstan oblysy Tötenşe jaǧdailar departamentınıŋ baspasöz hatşysy Marina Liskova.
QŪLAUDAN SAQTAITYN QŪRAL ÖRT SÖNDIRUGE KEDERGI ME?
Maman aitqan qauıpsızdık qūraldarynyŋ san türı bar. Sapasyna qarai baǧasy da är aluan. Mäselen, fiksatordyŋ eŋ arzany 1000 teŋgeden bastalady. Al, tereze tūtqasyna ornatylatyn qauıpsızdık qūlyptarynyŋ baǧasy 2000-15 000 teŋge aralyǧynda.
10 jyldan berı tereze salasymen ainalysyp jürgen jeke käsıpker Baqytjan Molsakov tereze tūtqasyna tros arqyly ornatylǧan qūlyptardy balalar oŋai jūlyp alady deidı.
- Negızı köpqabatty tūrǧyn üilerge metalloplastikten jasalǧan iaǧni ortasyna metall salynǧan tereze ornatu qajet. Qūrylys jürıgzgender ony eskermegendıkten, qazırgı tūrǧyn üilerdıŋ terezelerınde temır bolmaidy. Temır bolmaǧandyqtan trosty balalar oŋai jūlyp alady, - deidı Baqytjan Molsakov.
Bala ömırın saqtauǧa arnalǧan qauıpsızdık qūralynyŋ taǧy bır türı – temırden jasalǧan tor. Mūndai temır tordyŋ baǧasy tereze kölemıne bailanysty. 15 000 teŋgeden bastalyp 75 000 teŋgege deiın jetedı.
- Aliuminii, plastikten tor saldyratyn ata-analar bar. Bıraq, ony balalar maiystyryp tastaidy. Al temır torlar dänekermen bekıtılmeidı, ört bolǧan jaǧdaida jedel alyp tastauǧa bolady. Balalardyŋ küşı jetpeidı, eresek adam ala alady, - deidı Baqytjan Molsakov.
2018 jyldyŋ 26 mausymynan bastap qūrylys jürgızetın kompaniialar jaŋa ǧimarattardy terezelerınde blokirator nemese qauıpsızdık qūlyptarymen tapsyruǧa mındettı. Norma Qazaqstan Respublikasy İnvestisiialar jäne damu ministrlıgınıŋ Qūrylys jäne tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyq ısterı komitetı töraǧasynyŋ № 131-NQ būiryǧymen bekıtılgen. Bıraq, būryn paidalanuǧa berılgen ǧimarattar normaǧa säikes kelmeidı.
Merei Myrzaǧaliqyzy
«Adyrna» ūlttyq portaly
