Özbek milisiiasy Taşkent bazarynan saqaldy bırneşe er adamdy ūstap äketken. Milisiia bölımşesınen ol azamattardy saqalyn qyryp tastaǧan soŋ bosatqan. Taşkent ışkı ıster basqarmasy "saqal küzeudıŋ" sebebın aitudan bas tartty.
"MİLİSİIа SAQALDYLARDY JİNAP ÄKETTI"
Taşkenttegı "Malika" bazarynda tūrmystyq tehnika satatyn käsıpker Azattyqtyŋ Özbek qyzmetıne tamyzdyŋ 23-ı künı milisiia özın basqa ondaǧan er adammen qosa bazardan äketkenın aityp berdı.
- Reidtı tüsten keiın bastady. Milisiia formasyndaǧy jäne jai kiımdegı adamdar saqaly bar er azamatty şetınen ūstap, Taşkent ışkı ıster basqarmasynyŋ 4-bölımıne apardy. Ūstalǧandardyŋ arasynda özım de boldym. Ol jerde bızdı türmege otyrǧyzamyz dep qorqytty. Milisiia qyzmetkerlerı: "Eger saqalyŋdy qyrmasaŋ būl jerden şyqpaisyŋ" dep qoqan-loqy jasady. Saqalyn aluǧa kelıskenderdı bosatyp, qarsylyq körsetkenderdı milisiia bölımınde qaldyrdy, - dedı aty-jönın jariialamaudy ötıngen käsıpker.
"Malika" bazaryndaǧy milisiia reidı jaily Facebook-tegı paraqşasynda qoldanuşy Jamoliddin Muhammadjon da jazdy.
- "Malika" bazarynan şyǧyp kele jatqanymda özın tanystyrmaǧan milisiia kiımındegı adamdar menı ūstap, qalalyq milisiia basqarmasynyŋ 4-bölımıne jetkızdı. Oǧan kıreberıste ūzyn-sonar kezekte kıleŋ saqaldy er azamattar tūrǧanyn kördım. Saqal turaly äŋgıme bolatynyn bırden ūqtym. Işte de kezek bar eken. Ol jerde ūstalǧandardyŋ jeke derekterın jazyp, suretke tüsırıp jatty. Menı de suretke tüsırdı. Kelesı kabinette bızben "äŋgıme" ötkızdı. Ol jerde maǧan saqalyŋdy qyruǧa mındettısıŋ dedı, men, ärine, kelıspedım. Sosyn özın tanystyrudan bas tartqan milisiia qyzmetkerı saqalymdy almaiynşa būl jerden şyǧarmaitynyn mälımdedı. Men oǧan: "Saqalǧa tyiym salatyn zaŋdy körsetıŋızşı, sonda men būiryǧyŋyzǧa köneiın" dedım. Bıraq olar maǧan saqalǧa tyiym salatyn zaŋ ia basqa qūjat körsetken joq" dep jazǧan Jamoliddin Muhammadjon.
Jamoliddin Muhammadjon men milisiianyŋ pärmenımen saqaldan aiyrylǧan basqa azamattar Taşkent ışkı ıster basqarmasynan saqaldy mäjbürlep qyrǧyzu turaly būiryqqa bailanysty resmi tüsınıkteme talap etken.
Ozodlik redaksiiasy "saqal mäselesıne" bailanysty Taşkent ışkı ıster basqarmasynyŋ baspasöz qyzmetıne habarlasqan edı. Azattyq tılşısınıŋ sūraǧyn estıgen soŋ baspasöz qyzmetkerı telefondy qoia saldy. Jurnalist taǧy bırneşe ret qoŋyrau şalǧanymen telefon tūtqasyn eşkım almady.
Baqylauşylar milisiia qyzmetkerlerı azamattardyŋ saqalyn aluǧa mäjbürlep, olardyŋ qūqyǧyn köpe-körneu būzdy dep sanaidy. Milisiianyŋ bazardaǧy "saqal joryǧy" men onyŋ saldaryn äleumettık jelıde qyzu talqylaǧan qoldanuşylar bilık ökılderınıŋ qylyǧyn söktı.
Taşkenttegı "Malika" bazary.
Özbekstan mūsylmandary dıni basqarmasynyŋ ökılderı de milisiianyŋ ıs-äreketımen kelıspeidı.
- Azamattarǧa saqal qoiǧanyna bola qysym körsetu – zaŋǧa qaişy, - deidı dıni basqarma ökılı.
Būǧan deiın Ozodlik radiosynyŋ derek közderı soŋǧy uaqytta Özbekstanda tıptı bolmaşy saqal qoiǧan jas studentterdı sabaqqa kırgızbei jatqanyn, al köşede ia bazarda kezdesken saqaldy jıgıtterdı ūstap, milisiia bölımşesıne äketetının aitqan. Ötken aptada Azattyq Ferǧanaǧa qala basşysyna investisiialyq joba körsetuge barǧan taşkenttık käsıpkerdı saqalyna bola äkımşılık ǧimaratyna kırgızbei qoiǧany turaly habarlaǧan.
2017 jyly Qoqan qalasynyŋ ortalyq bazaryna hidjab kigen äielder men aq taqiia kigen er adamdardyŋ kıruıne tyiym salynǧany turaly aqparat taraǧan.
Al 2016 jyly Būharada saqaly bar janküierlerdı stadionǧa kırgızbei qoiǧan. Esık auzynda tūrǧan milisiia qyzmetkerlerı olardy "saqalyŋdy qyrǧan soŋ kel" dep kerı qaitarǧan.
JİYRMA JYLǦA JALǦASQAN NAUQAN
Özbekstanda "saqalǧa qarsy nauqan" osydan jiyrma jyldan astam uaqyt būryn, bilıkte İslam Karimov otyrǧan kezde bastalǧan edı. 1999 jyly Özbekstanda ükımet ǧimarattaryn nysana etken bırneşe jarylystan keiın bilık qoǧamdyq oryndarda saqal qoiyp jäne hidjab taǧyp jüruge tyiym salynǧan.
Karimov qaitys bolǧan soŋ bilıkke Şavkat Mirziiaev kelgennen keiın baqylauşylar özbek qoǧamyndaǧy "azdaǧan jylymyq" nyşany turaly aita bastaǧan. Mysaly, meşıtterde azan şaqyruǧa arnalǧan mikrofondar qaita paida boldy. Karimovtyŋ bilıgı tūsynda olarǧa tyiym salynǧan bolatyn. Dınge bailanysty baptar boiynşa sottalǧan myŋ jarymnan astam adam türmeden bosap şyqqan, sonymen bırge, dıni közqarasyna bailanysty "qara tızımge" engızılgen 16 myŋǧa juyq adamǧa baiaǧydaǧydai şetelge şyǧuyna rūqsat etılgen.
Özbekstan prezidentı İslam Karimov Täuelsızdık künı merekesıne arnalǧan şarada bilep jür. Onyŋ sol jaǧynda tūrǧan - sol kezdegı premer-ministr Şavkat Mirziiaev. Taşkent, 31 tamyz 2007 jyl.
2019 jyly AQŞ köp uaqyttan berı alǧaş ret Özbekstandy dın erkındıgın basyp-janşityn elder tızımınen alyp tastady. Mausymnyŋ 21-ı künı Vaşingtonda älemdegı dın bostandyǧynyŋ ahualy turaly baiandamany tanystyrǧan kezde AQŞ memlekettık hatşysy Maik Pompeo resmi Taşkenttıŋ ıs-äreketınde özgerıs baryn airyqşa atap ötken. Pompeo: "Özbekstanda älı ülken jūmystar atqaru qajet, alaida ol [Özbekstan] 13 jyldyŋ ışınde alǧaş ret erekşe alaŋdauşylyq tuǧyzatyn elder qatarynda joq" dep mälımdegen.
Sonymen bırge memlekettık departamenttıŋ esebınde progress baiqalatyndyǧyna qaramastan Özbekstanda dıni erkındıkke älı de qysym jasalatyny aitylǧan.
Vaşingtondaǧy Pew Research zertteu ortalyǧynyŋ (saiasi partiialarǧa täueldı emes būl ūiym qoǧamdy AQŞ pen älemdegı problemalar men tendensiialar jaily habardar etıp otyrady) biylǧy şıldede jariialaǧan esebındeÖzbekstandy dın erkındıgın edäuır şekteitın elder qataryna jatqyzǧan. Al dın bostandyǧyn qatty şekteitın memleketter tızımınde Äzerbaijan, İran, Qazaqstan, Qytai, Resei, Saud Arabiiasy men Türkımenstan tūr.
"Azattyq" radiosy
