Memlekettık rämızder – Qazaqstan Respublikasynyŋ eldıgı men täuelsızdık tūǧyrymyzdyŋ belgısı. Egemen el ekenımızdı aiqyndaityn simvol. Qazaqstanda memlekettık rämızderdı qorlaǧan tūlǧany qylmystyq jauapkerşılıkke tartady, ärı zaŋnama būl jauapkerşılıktı küşeitudı jalǧastyryp keledı. Qazırgı uaqytta memlekettık rämızderdı qorlaǧany üşın salynatyn aiyppūl 3 myŋ ailyq eseptık körsetkışke (AEK) deiın jetuı mümkın. Sondai-aq, bas bostandyǧynan aiyru jazasy 1 jylǧa deiın qarastyrylǧan bolatyn.
Tırkelgen mysaldar
Aita ketsek 2022 jyly jastar arasynda öz trekterımen tanymal İK toby men SHIZA jartylai mas küiınde sahnada öner körsetıp, onyŋ ışınde kök tuymyzdy ūstap änşılerdıŋ tarapynan balaǧat sözder aitylǧan bolatyn. Däl sondai faktıler boiynşa ötken jyldary Taldyqorǧanda oblystyq äkımdık maŋynda memlekettık tudy qoqys qapşyǧy retınde paidalanǧan jaǧdai bolǧan, būl qoǧamnyŋ narazylyǧyn tuǧyzǧan edı. Sondai-aq, bırneşe halyqaralyq sporttyq ıs-şaralar kezınde Qazaqstannyŋ memlekettık änūrany dūrys oryndalmaǧany jaily da oqiǧalar tırkelgen. Al zaŋnamalyq deŋgeide memlekettık rämızderge degen qūrmettı küşeitu maqsatynda jaŋa erejeler men aiyppūldardy köbeitu mäselelerı talqylanyp jatyr .
Taiaqtyŋ ekı ūşy bar demekşı, elımızde memlekettık rämızderdı joǧary qoiatyn tūlǧalardyŋ da bar ekenın aita ketkenımız jön. Sportşylarymyz öz aldynda. Ataqty telejürgızuşı, aktior, Nūrlan Qoianbaevtyŋ byltyr Astanada 7 qyrküiek künı bolǧan Qazaqstan – Finliandiia oiynynda 20 000 tudy körermenge taratqan bolatyn. Sondai-aq äigılı kinoprodiusser özınıŋ Instagram jelısıne kök tuymyzdy jariialaǧan edı. Post saludyŋ maqsaty – Qazaqstannyŋ tuyn lüpıl men pıkır boiynşa Ginnes rekordtar kıtabyna engızu. Atalmyş fotosuretke Qazaqstan Respublikasynyŋ prezidentı Qasym-Jomart Kemelūly Toqaevqa deiın qoldau körsetıp, pıkır qaldyrǧan.
Zaŋger ne deidı?
Memlekettık rämızderdıŋ standarttary būzylǧan jaǧdaida qandai şara qoldanylatyny turaly Adyrna tılşısı zaŋger – Baǧdat Amandosūlynan bılıp qaitty.
– Äkımşılık otyratyn nemese t.b basşylar otyratyn oryndarda eltaŋbanyŋ ılınıp tūratyny – zaŋdy. Taǧy basqa qandai jerlerde eltaŋbanyŋ ılınıp, jalpy rämızderımızdıŋ ılınıp tūrǧany zaŋ?
– Aldymenen osy memlekettık rämızderdı paidalanu, onyŋ ışınde ornatu – ol bızde arnaiy qaulymen retteledı. Naqtyraq aitsaq, Qazaqstan Respublikasynyŋ memlekettık rämızderdı paidalanu, ornatu, ornalastyru qaǧidalaryn bekıtu turaly 2007 jylǧy QR-nyŋ qaulysy bar. №873 degen. Sol qaulyda naqty barlyǧy retteledı. Endı sūraqqa keletın bolsaq, QR-nyŋ konstitusiiasynda naqty körsetılgen memlekettık rämızderdı Qazaqstan Respublikasynda tūratyn är tūlǧa qūrmetteuı tiıs. Al rämızderımızdı qoldanuǧa bolady, bolmaidy degenge keletın bolsaq, memlekettık ǧimarattarynda, Qazaqstannyŋ şeteldegı memleketterınde, resmi türde Qazaqstan Respublikasynyŋ atynan ūiymdastyrylyp otyrǧan auqymdy zaldarda, Ūlttyq holdingter men kompaniialarda, Ūlttyq aksionerlık qoǧamda jäne jauapkerşılıgı şekteulı serıktesterge (TOO) memleket serıktes bolyp tabylsa, onda sol mekemelerge eltaŋbany qoldanuǧa bolady. Taǧy bır aita ketetınım – Memlekettık ǧimarattardy otyratyn lauazymdy tūlǧalardyŋ jūmys kabinetınde eltaŋba nemese tudyŋ ornalsuyna bolady. Öitkenı adam kırıp kelgen kezde memlekettık basşysy ekenıŋdı körsetedı.
– Al qandai jerlerde ılınıp tūrmauy kerek?
– Şaruaşylyq, tūrmystyq kiım ılınetın jerlerden alys boluy kerek. Sondai-aq memlekettık emes ūiymdardyŋ lauazymdy tūlǧalary özderınıŋ ışkı blankterınde sosyn özderınıŋ rekvizitterınde jäne mörlerınde eltaŋbanyŋ beinesın paidalanuǧa naqty tyiym salynǧan.
– Eger de bır tūlǧa eltaŋbany köpqabatty üiınıŋ syrtyna ılıp qoiǧan jaǧdaida oǧan zaŋ jüzınde qandai şara qoldanylady?
– Köpqabatty üilerde rämızderdı qoldanu üşın ol – memlekettık mekeme nemese sol memleketpen serıktes, memleketke qatysy bar ǧimarattar boluy kerek. Jeke üide qoiuǧa bolmaidy. Qūqyq būzuşylyqtarǧa qoldanylatyn zaŋ aiasyna kelsek, memlekettık rämızderdıŋ talaptaryn būzǧany üşın bızde Qazaqstanda äkımşılık jauapkerşılık közdelgen. Ol endı jeke tūlǧalar üşın 25 (AEK), lauazymdy tūlǧalar üşın, İP-lar üşın, kommersiialyq emes ūiymdar üşın 50 (AEK), orta käsıpkerlerge 75 (AEK), ırı käsıpkerlerge 200 (AEK) aiyppūl salu körsetılgen. Al endı rämızderdı paidalanu, ornatu, ornalastyru tärtıpterın būzsa, eŋ bırınşı eskertu jasalady jeke tūlǧalarǧa nemese olarǧa 5 (AEK) aiyppūl salynady. Al lauazymdy tūlǧalar men şaǧyp käsıpkerlerge 10 (AEK), orta käsıpkerlerge 20 (AEK), ırı käsıpkerlerge 30 (AEK) salynady. Eger os qūqyq būzuşylyqtar 1 jyl ışınde qaitalanatyn bolsa, onda äkımşılık olarǧa aldyŋǧysynan 2 ese köterıp aiyppūl salady. Taǧy bır aita keteiınşı, jeke tūlǧalar men zaŋdy tūlǧalar tūrǧylyqty jäne tūrǧylyqty emes oryndarda balkonǧa ılıp qoia alady. Bıraq maqsat qandai boluy kerek? Patriottyq sezımdı köteru maqsatynda boluy kerek. Osyny este ūstaǧan jön.
– Iýtub jelısınde Qazaqstan Respublikasynyŋ änūranyna remiks janrynda (özgertılgen nūsqada) jazylǧan äuen bar. Zaŋ tūrǧysynan būl dūrys pa? Dūrys bolmaǧan jaǧdaida remiks avtoryna qandai zaŋ qoldanylady?
– Būl jerde zaŋ būzuşylyq bar. Jaŋa aittym ǧoi «mekemelerde ūiymdarda, ǧimarattarda ǧana qoldanylady» dep. Būl jerde aita ketetın mäsele myna memlekettık tudy jeke jäne zaŋdy tūlǧalar qolanǧan kezde ony ūlttyq standarttan būza otyryp paidalanǧsa, zaŋ būzuşylyq bolady. Iаǧni memlekettık tudy qorlau nysanynda paidala almaidy. Al beinerolikke keletın bolsaq būl jerde avtor montaj jasaǧanda kök tuymyzdaǧy kündı jauyp tastap, ornyna basqa zat qoiǧan. Säikesınşe būl qūqyq būzuşylyq bolady jäne äkımşılık jauapkerşılıkke tartuǧa bolady. Äkımşılık qūqyq būzuşylyq turaly Qazaqstan Respublikasynyŋ Kodekstıŋ 458-baby Qazaqstan Respublikasynyŋ Memlekettık Tuyn, Qazaqstan Respublikasynyŋ Memlekettık Eltaŋbasyn jäne olardyŋ beinelerın zaŋsyz paidalanu, sondai-aq Qazaqstan Respublikasynyŋ Memlekettık Gimnın Qazaqstan Respublikasy zaŋnamasynyŋ talaptaryn būza otyryp paidalanu jäne oryndau – elu ailyq eseptik körsetkiş mölşerınde aiyppūl saluǧa äkep soǧady.
Qorytyndy
Täuelsızdık simvolyn aiaq asty etu qai jaǧynan qarasaq ta äbestık tanytady. Sondyqtan da bolaşaqta būndai jaǧdailar qaitalanbas üşın qazırden bastap öz-özımızben jūmys jasaǧan abzal.
İslam Äden
