Adam köp bolǧan saiyn, qaldyq köp bolady. Özbekstan üşın būl aksioma öte özektı. Qazır respublika halqy jyl saiyn 9 million tonnaǧa juyq qoqys şyǧarady, onyŋ 894 myŋ tonnasy nemese 10% -dan azy öŋdeledı. Mäsele boljamdy demografiialyq ösumen kürdelene tüsedı. Mamandardyŋ aituynşa, 2028 jylǧa qarai tūrmystyq qatty qaldyqtardyŋ (TQQ) mölşerı 16-16,7 mln tonnaǧa jetedı.
Şūǧyl şeşudı qajet etetın taǧy bır mäsele - qoqys jinau mäselesı. Respublikanyŋ Memlekettık ekologiia komitetınıŋ mälımetı boiynşa, 2013 jyldan 2017 jylǧa deiın halyqtyŋ tek 6% -y qatty qaldyqtardy jinau jäne tasymaldau qyzmetterımen qamtylǧan. 2019 jyly būl körsetkış 57% -ǧa deiın östı, bıraq būl 30 million tūrǧyny bar el üşın öte az. Elestetıp körıŋızşı, özbek halqynyŋ jartysyna juyǧy qoqys maşinasy kelıp, qoqysty tazalaidy dep kütpeidı. Olar ysyrapqa qaida barady?
Bilık eşteŋe jasamasa, el ülken qoqysqa ainaluy mümkın ekenın tüsınedı. Osyǧan orai, osy jyldyŋ säuır aiynda Özbekstan Prezidentı Şavkat Mirziioev taiaudaǧy on jylǧa arnalǧan qatty qaldyqtardy öŋdeu strategiiasyn bekıttı.
Bırınşı kezeŋde zaŋnamalyq bazany retke keltıru, tazartu qūrylystarynyŋ materialdyq-tehnikalyq bazasyn jäne infraqūrylymyn nyǧaitu, tölem tärtıbın küşeitu josparlanuda. Alaida, reforma būdan erterek bastaldy dep boljauǧa bolady: jyl basynan bastap azamattardan qoqys jinauǧa arnalǧan qarajat pen qaryz aqşany Bas Prokurordyŋ Mındettı Atqaru Biurosy jinady.
Strategiiany ıske asyrudyŋ ekınşı kezeŋınde jaŋa poligondar men qaita öŋdeu käsıporyndaryn saluǧa baǧyttalǧan investisiialarǧa nazar audarylatyn bolady. Nätijesınde 2028 jyly tūrǧyndardy qatty qaldyqtardy jinau jäne şyǧaru qyzmetterımen qamtu 100%, qaldyqtardy öŋdeu kölemı 60% deiın ösuı kerek. «Qoqys mäselelerın» şeşuge jūmsalatyn investisiialardyŋ jalpy kölemı şamamen 2,2 mlrd. AQŞ dollaryn qūraidy, onyŋ köp bölıgı halyqaralyq qarjy instituttary men kommersiialyq bankterdıŋ nesielerı, sondai-aq tıkelei şeteldık investisiialardy tartu esebınen qamtamasyz etıledı.
Qoqys degenımız aqşa
Alaida, Özbekstanda TQQ basqaru strategiiasy qabyldanǧanǧa deiın qoqysty qaita öŋdeu tek ekologiialyq tūrǧydan ǧana emes, sonymen qatar ekonomika üşın de tiımdı dep şeşken adamdar da bar. Nükıste Raşid Kartbaevtyŋ jeke käsıporny on jyl osy jūmyspen ainalysady.
Qartbaev - tabysty käsıpker, salauatty ömır saltyn qoldauşy. Mamandyǧy boiynşa biolog, ol qyzanaq pen qarbyz ösıredı, olardy süiektermen tyŋaitady, al öndırıstık qaldyqtar sūiyq tūsqaǧazdarǧa, tas tösemderıne jäne jūmsaq asfaltqa ainalady. Sözdıŋ tura maǧynasynda qoqys şyǧaratyn biznes salǧan Raşid Qaraqalpaqstanda alǧaşqylardyŋ bırı bolyp özınıŋ öndırıs jüiesın damytty.
2011 jyly Raşid plastmassa öŋdeudı bastady jäne qaldyqtardy kırıske ainaldyrdy. Būl käsıpke bırneşe dostary men tuystary sengenımen , bank senbedı. Bankte Kartbaevtyŋ biznes-jospary qaraldy, bıraq nesie beruden bas tartty. Bank Qartbaevtyŋ ideiasy jalǧan dep oilady, ärı öndırıstı jyljytuǧa jäne şyǧyndardy ötei almaitynyna senımdı boldy.
Qajet qarjyny - bes myŋ dollardy tuystarynan aluǧa tura keldı. Biznestı bastau üşın şaǧyn bölme satyp alyp, jūmysty bastap ketken Raşid özınıŋ dosy Davlet Hodjabaevpen bırge improvizasiialanǧan qūraldardyŋ kömegımen öz biznesıne qajettı qūral-jabdyqtardy jinady. Keŋes zamanynan berı bos tūrǧan käsıporynnan qūral-jabdyq tauyp, mehanizmnıŋ qalai jūmys ısteitının tüsınu üşın bölşektedı, sodan keiın öz maşinalaryna qajettı barlyq bölşekterdı öŋdedı. Alǧaşqy stanoktaryn ǧaryşqa zymyran ūşyratyndai sezımde küttı. Baqyttaryna qarai, alǧaşqy maşinalary jūmys ıstep kettı.
Nükıstıŋ tükpır-tükpırınen adamdar plastikalar men polietilendı Qartbaevtyŋ kışkentai şeberhanasyna tasydy, al öŋdegış maşinalar olardy su aǧatyn plastikalyq qūbyrlarǧa ainaldyrdy. Käsıpkerler öz önımderıne qajettı sertifikattardy alyp, sata bastady. Olar öz önımderın qūrylys bazarlarynan ekı ese tömen baǧamen satty.
Qaldyqtardan jasalǧan qūbyrlardy alǧaşqy satyp aluşylar Nükıstıŋ bırneşe yqşam audandarynyŋ tūrǧyndary boldy, jäne köp ūzamai olar Qaraqalpaqstannyŋ tükpır-tükpırınen, tıptı körşıles Horezmnen kele bastady. On tört kilogramm qaitalama şikızat diametrı 20 millimetr bolatyn 100 metr qūbyrdy şyǧarady. Sondai-aq, käsıpkerler plastmassalardan bruschatka tösemder men plitkalar jasap şyǧardy.
- Bırde bız özımız şyǧaratyn cherepisanyŋ üstımen kölık jürgızeiık dep şeştık. Nätijesınde msyzat ta bolǧan joq! - deidı «Mūstanab-Hilol» JŞS-nıŋ basşysy Raşid Qartbaev. - Būl plastik degenıŋız barlyq basqa komponentterdı myqtap bekıtıp tastaidy. Maŋaidyŋ bärınde şaşylyp jatyr. Mäselen, bız künıne 3 tonna qoqysty öŋdeimız. Bız ony sūryptap, qoldanysqa engızemız. Tūrǧyndarǧa jūmys bar, qala da taza. Kölık doŋǧalaqtarynan bız piroliz maiyn alamyz, eskı kiımderden - sūiyq tūsqaǧaz. Bız halyqtan şüberek satyp alamyz, sodan keiın oǧan daiyn önımdı satamyz. Olar sonymen bırge jeke menşık ielerı men käsıporyndardyŋ, jeke qūrylys saluşylardyŋ serıktestıgın qabyldauǧa daiyn. Bırınşıden, būl naryqtaǧydan arzan, al ekınşıden, bızdıŋ jıgıtterdıŋ özderı kelıp, osy tūsqaǧazdardy «jabystyrady». Suretşıler klientke är türlı nūsqalardy ūsynady.
Kez-kelgen qoqys jaqsy
Qartbaevtyŋ käsıporny ornalasqan industrialdy aimaqqa äkelıngen tozǧan kiım, eskı körpe, perdeler jäne basqa da şüberekter sūryptalyp, sūryptalǧannan keiın dezinfeksiialanady. Sodan keiın şikızat ūsaqtalyp, paketterge oralady. Tüsqaǧazdar jelımımen jäne boiaumene aralasyp, sodan keiın qabyrǧalarǧa jaǧylady.
Nükıstegı jeke üi ielerınıŋ bırneşe serıktestıgı täjıribe jasady - aǧartu men boiaudyŋ ornyna olar podezderde sūiyq tūsqaǧazdardy qoldana bastady. Tūrǧyndar bolsa būl ūsynysty maqūldap, tıptı jöndeuge özderı de qatysty. Köptegen podezderde qabyrǧaǧa gülder tüsıp, aǧaştar ösıp, ertegı keiıpkerlerı paida boldy. Serıktestıkterdegı mūndai jöndeu ädettegıden äldeqaida arzan. Sonymen qatar, sūiyq tūsqaǧaz kögeruden jaqsy qorǧaidy, jyludy saqtaidy jäne jaqsy dybystyq oqşaulau retınde qyzmet etedı.
Kompaniianyŋ tapsyrystary bırneşe ai būryn aldyn-ala josparlanǧan, sondyqtan Raşid jaŋa adamdardy jūmysqa qabyldauǧa daiyn. Tek qaitalama şikızatty sūryptauda şamamen 150 adam jūmys ısteidı. Olar Nükıs üşın jaqsy jalaqy alady - aiyna 1 millionnan 2 millionǧa deiın (şamamen $ 106-212). Mūnda jūmys ısteitınderdıŋ arasynda alimenttık jäne mäjbürlı qoǧamdyq jäne tüzetu jūmystaryna tartylǧan adamdar da bar. Raşidpen kelısım boiynşa olardy mūnda Nükıs polisiia bölımı jıberedı. Käsıpker sondai-aq tūrmysy tömen otbasylardyŋ jastaryn jūmysqa jiı alady. Eşkım būl jerden ketkısı kelmeidı, kerısınşe, qosymşa jūmys ısteuge daiyn - būl qosymşa tabys. Barlyq tölemder resmi türde, plastikalyq karta boiynşa nemese qolma-qol aqşamen jüzege asyrylady. Ol menıŋ jasyratyn eşteŋem joq deidı - uaqytyly salyq töleidı, satylǧan qūbyrdyŋ nemese plitkanyŋ är metrı üşın chek tapsyruy kerek.
Raşid Qartbaevtyŋ şeberhanasynan şyqqan qoqystan jasalǧan tūsqaǧazdar.
- Jaqynda bız üşın jaŋa ekı önım türın - terrassalyq taqtalar men şifer öndırısın igerdık. Qūramy qarapaiym: 60% -y - senbılıkterden keiın poligonǧa äkelıngen japyraqtar men şöpter, qalǧany sol plastikten tūrady, - dep jalǧastyrdy Raşid Qartbaev. - Mūndai önımdı şyǧaruǧa arnalǧan jabdyq şamamen 350 myŋ dollar tūrady, onyŋ bır bölıgın Qytaidan satyp aldyq. Qalǧan barlyq bölşekterdı bız özımız öŋdedık, jūmys jasap, ıske qostyq. Nätijesınde, şamamen üş ese arzan boldy. Bız jūmsaq asfalt şyǧaramyz - negızgı komponentter - polistirol, lak jäne rezeŋke qaldyqtary. Bız ony körsetılımge şyǧarǧan joqpyz, bıraq jeke tapsyrys jetkılıktı. Bız sondai-aq synyq äinekten örnektı jäne keskınsız syrtqy sylaqty jasaimyz.
Kartbaev, sonymen qatar, mal süiekterın halyq pen käsıpkerlerden satyp alady, olardy barbekiu men meiramhanalardan alady. Süiekter et qaldyqtarynan tazartylady, mūqiiat juylady jäne jūmsaq bolǧanşa bırneşe saǧat qainatylady. Betıne qalqyp ketetın mai alynady. Asqorytylǧan süiekter «dietalyq» jäne holesterin bolmauy maŋyzdy. Sodan keiın olar keptırılıp, süiek tamaǧyna ainalady. Būl dietalyq qosymşa, käsıpkerdıŋ aituy boiynşa, qūs etın tamaqtandyruǧa ketedı, ol industrialdy aimaqtaǧy täjıribelık alaŋda ösırıletın kökönıstermen ūryqtandyrylady. Būl taǧamdy jergılıktı fermerler satyp alady.
Käsıpker qoqysty qalai dūrys şyǧaruǧa jäne odan kırıs aluǧa müddelı barlyq adamdarǧa bılımı men täjıribesımen bölısedı. Ol elımızdıŋ bırneşe qalasynda şeberlık sabaqtaryn ötkızdı, bükıl Qaraqalpaqstandy aralap, adamdarǧa özı siiaqty jobalarǧa qarajat saluǧa ügıt-nasihat jürgızdı. Ol bäsekelestıkten qoryqpaidy jäne tıptı bırınşı satyda jaŋadan bastauşylarǧa kömektesuge daiyn: Raşid Kartbaev tuǧan ölkem taza bolsa men üşın quanyş deidı.
Qoqys bärıne jetedı
Nükıstık käsıpkerdıŋ būl mysaly basqa qalalardaǧy özbekter üşın ıs-qimyl "signaly" bola alady. Şynynda, eger sız qoqysty dūrys öŋdeitın bolsaŋyz, onda sız jaqsy paida taba alasyz. Irı kompaniialar qatty qaldyqtardy sūryptau jäne eksporttau qūqyǧy üşın küresıp jatqandyǧy beker emes.
Strategiia qabyldanǧanǧa deiın bırneşe keremet jobalar turaly aqparat paida boldy. 2016 jyldyŋ soŋynda Samarqand qalasynyŋ janynda - qala ortalyǧynan 15 km qaşyqtyqta ornalasqan Hişrau auylynyŋ maŋynda 20 ga aumaqty qūraityn jaŋa poligon salu josparlary jariialandy. Sondai-aq, täulıgıne 80 tonna qaldyqty öŋdei alatyn keşen salu josparlanǧan bolatyn. İnvestisiia kölemı 37 million eurodan asady, onyŋ 23,5 milliony - Fransiianyŋ damu agenttıgınıŋ nesiesı, 8 million - Ortalyq Aziianyŋ investisiialyq qorynyŋ granty, 5,6 million - Özbekstan biudjetınen. 2018 jyldyŋ şıldesınde "Samarqand habarşysy" poligonoryny «masqara ornyna» - tabiǧi qoqys pen şoşqalardyŋ jaiylatyn aumaǧyna ainaldy dep jazdy. Jergılıktı bilık būǧan jaqynda fransuz serıktesterı qarjylandyratyn jūmys bastalady dep mälımdedı. Alaida būl jalǧan bolyp şyqty. Üstımızdegı jyldyŋ tamyz aiynda Samarqand aldyn-ala daiyndalǧan bas josparynyŋ tūsaukeserınde şeneunıkter Hişrau poligony tūrǧyn audandarǧa jaqyn ornalasuyna bailanysty tolyǧymen jabylatynyn aitty. Nelıkten olar būǧan deiın jappaǧan, būl - şeteldık investisiialardyŋ taǧdyry sekıldı qūpiia küiınde qaldy.
Aldaǧy uaqytta Taşkentte qatty qaldyqtardy öŋdeitın bırneşe ırı zauyt salynbaq. Ötken jazda italiandyq Waste to energy kompaniiasy özbek astanasynda künıne 1200 tonna qoqysty elektrlık jäne jylu energiiasyna ainaldyruǧa qabılettı eŋ ülken qaldyqtardy basqaru boiynşa kompaniia qūrudy josparlaǧany turaly habarlady. Keiın qazaqstandyq serıktesterdıŋ kömegımen osyndai käsıporyndy qūruǧa niet bıldırgenı turaly aityldy. Bıraq, aitylǧanymen älı ıske aspady. Osydan bır ai būryn Özbekstannyŋ Memlekettık ekologiia komitetı Singapurde ornalasqan Alpha Global Capital kompaniiasy qaldyqtardy öŋdeitın plazmalyq zauyt saluǧa 15 million dollar investisiia salady degen aqparat taratty. Joba respublikanyŋ qai aimaǧynda jüzege asyrylatynyn şeneunıkter naqtylamady.
Özbek qoqysynan aqşa tabu - būl jaqsy käsıp. Eger sız barlyq atalǧan jobalar ıske asady dep oilasaŋyz, nükıstık Qartbaev siiaqty qoqystyŋ jelın mūrjadan şyqqan tütınge, sodan keiın syŋǧyrlaǧan tiynǧa ainaldyrasyz.
Qaldyqtardan jasalǧan qūbyrlardy alǧaşqy satyp aluşylar Nükıstıŋ bırneşe yqşam audandarynyŋ tūrǧyndary boldy, jäne köp ūzamai olar Qaraqalpaqstannyŋ tükpır-tükpırınen, tıptı körşıles Horezmnen kele bastady. On tört kilogramm qaitalama şikızat diametrı 20 millimetr bolatyn 100 metr qūbyrdy şyǧarady. Sondai-aq, käsıpkerler plastmassalardan bruschatka tösemder men plitkalar jasap şyǧardy.
- Bırde bız özımız şyǧaratyn cherepisanyŋ üstımen kölık jürgızeiık dep şeştık. Nätijesınde msyzat ta bolǧan joq! - deidı «Mūstanab-Hilol» JŞS-nıŋ basşysy Raşid Qartbaev. - Būl plastik degenıŋız barlyq basqa komponentterdı myqtap bekıtıp tastaidy. Maŋaidyŋ bärınde şaşylyp jatyr. Mäselen, bız künıne 3 tonna qoqysty öŋdeimız. Bız ony sūryptap, qoldanysqa engızemız. Tūrǧyndarǧa jūmys bar, qala da taza. Kölık doŋǧalaqtarynan bız piroliz maiyn alamyz, eskı kiımderden - sūiyq tūsqaǧaz. Bız halyqtan şüberek satyp alamyz, sodan keiın oǧan daiyn önımdı satamyz. Olar sonymen bırge jeke menşık ielerı men käsıporyndardyŋ, jeke qūrylys saluşylardyŋ serıktestıgın qabyldauǧa daiyn. Bırınşıden, būl naryqtaǧydan arzan, al ekınşıden, bızdıŋ jıgıtterdıŋ özderı kelıp, osy tūsqaǧazdardy «jabystyrady». Suretşıler klientke är türlı nūsqalardy ūsynady.
Kez-kelgen qoqys jaqsy
Qartbaevtyŋ käsıporny ornalasqan industrialdy aimaqqa äkelıngen tozǧan kiım, eskı körpe, perdeler jäne basqa da şüberekter sūryptalyp, sūryptalǧannan keiın dezinfeksiialanady. Sodan keiın şikızat ūsaqtalyp, paketterge oralady. Tüsqaǧazdar jelımımen jäne boiaumene aralasyp, sodan keiın qabyrǧalarǧa jaǧylady.
Nükıstegı jeke üi ielerınıŋ bırneşe serıktestıgı täjıribe jasady - aǧartu men boiaudyŋ ornyna olar podezderde sūiyq tūsqaǧazdardy qoldana bastady. Tūrǧyndar bolsa būl ūsynysty maqūldap, tıptı jöndeuge özderı de qatysty. Köptegen podezderde qabyrǧaǧa gülder tüsıp, aǧaştar ösıp, ertegı keiıpkerlerı paida boldy. Serıktestıkterdegı mūndai jöndeu ädettegıden äldeqaida arzan. Sonymen qatar, sūiyq tūsqaǧaz kögeruden jaqsy qorǧaidy, jyludy saqtaidy jäne jaqsy dybystyq oqşaulau retınde qyzmet etedı.
Kompaniianyŋ tapsyrystary bırneşe ai būryn aldyn-ala josparlanǧan, sondyqtan Raşid jaŋa adamdardy jūmysqa qabyldauǧa daiyn. Tek qaitalama şikızatty sūryptauda şamamen 150 adam jūmys ısteidı. Olar Nükıs üşın jaqsy jalaqy alady - aiyna 1 millionnan 2 millionǧa deiın (şamamen $ 106-212). Mūnda jūmys ısteitınderdıŋ arasynda alimenttık jäne mäjbürlı qoǧamdyq jäne tüzetu jūmystaryna tartylǧan adamdar da bar. Raşidpen kelısım boiynşa olardy mūnda Nükıs polisiia bölımı jıberedı. Käsıpker sondai-aq tūrmysy tömen otbasylardyŋ jastaryn jūmysqa jiı alady. Eşkım būl jerden ketkısı kelmeidı, kerısınşe, qosymşa jūmys ısteuge daiyn - būl qosymşa tabys. Barlyq tölemder resmi türde, plastikalyq karta boiynşa nemese qolma-qol aqşamen jüzege asyrylady. Ol menıŋ jasyratyn eşteŋem joq deidı - uaqytyly salyq töleidı, satylǧan qūbyrdyŋ nemese plitkanyŋ är metrı üşın chek tapsyruy kerek.
Raşid Qartbaevtyŋ şeberhanasynan şyqqan qoqystan jasalǧan tūsqaǧazdar.
- Jaqynda bız üşın jaŋa ekı önım türın - terrassalyq taqtalar men şifer öndırısın igerdık. Qūramy qarapaiym: 60% -y - senbılıkterden keiın poligonǧa äkelıngen japyraqtar men şöpter, qalǧany sol plastikten tūrady, - dep jalǧastyrdy Raşid Qartbaev. - Mūndai önımdı şyǧaruǧa arnalǧan jabdyq şamamen 350 myŋ dollar tūrady, onyŋ bır bölıgın Qytaidan satyp aldyq. Qalǧan barlyq bölşekterdı bız özımız öŋdedık, jūmys jasap, ıske qostyq. Nätijesınde, şamamen üş ese arzan boldy. Bız jūmsaq asfalt şyǧaramyz - negızgı komponentter - polistirol, lak jäne rezeŋke qaldyqtary. Bız ony körsetılımge şyǧarǧan joqpyz, bıraq jeke tapsyrys jetkılıktı. Bız sondai-aq synyq äinekten örnektı jäne keskınsız syrtqy sylaqty jasaimyz.
Kartbaev, sonymen qatar, mal süiekterın halyq pen käsıpkerlerden satyp alady, olardy barbekiu men meiramhanalardan alady. Süiekter et qaldyqtarynan tazartylady, mūqiiat juylady jäne jūmsaq bolǧanşa bırneşe saǧat qainatylady. Betıne qalqyp ketetın mai alynady. Asqorytylǧan süiekter «dietalyq» jäne holesterin bolmauy maŋyzdy. Sodan keiın olar keptırılıp, süiek tamaǧyna ainalady. Būl dietalyq qosymşa, käsıpkerdıŋ aituy boiynşa, qūs etın tamaqtandyruǧa ketedı, ol industrialdy aimaqtaǧy täjıribelık alaŋda ösırıletın kökönıstermen ūryqtandyrylady. Būl taǧamdy jergılıktı fermerler satyp alady.
Käsıpker qoqysty qalai dūrys şyǧaruǧa jäne odan kırıs aluǧa müddelı barlyq adamdarǧa bılımı men täjıribesımen bölısedı. Ol elımızdıŋ bırneşe qalasynda şeberlık sabaqtaryn ötkızdı, bükıl Qaraqalpaqstandy aralap, adamdarǧa özı siiaqty jobalarǧa qarajat saluǧa ügıt-nasihat jürgızdı. Ol bäsekelestıkten qoryqpaidy jäne tıptı bırınşı satyda jaŋadan bastauşylarǧa kömektesuge daiyn: Raşid Kartbaev tuǧan ölkem taza bolsa men üşın quanyş deidı.
Qoqys bärıne jetedı
Nükıstık käsıpkerdıŋ būl mysaly basqa qalalardaǧy özbekter üşın ıs-qimyl "signaly" bola alady. Şynynda, eger sız qoqysty dūrys öŋdeitın bolsaŋyz, onda sız jaqsy paida taba alasyz. Irı kompaniialar qatty qaldyqtardy sūryptau jäne eksporttau qūqyǧy üşın küresıp jatqandyǧy beker emes.
Strategiia qabyldanǧanǧa deiın bırneşe keremet jobalar turaly aqparat paida boldy. 2016 jyldyŋ soŋynda Samarqand qalasynyŋ janynda - qala ortalyǧynan 15 km qaşyqtyqta ornalasqan Hişrau auylynyŋ maŋynda 20 ga aumaqty qūraityn jaŋa poligon salu josparlary jariialandy. Sondai-aq, täulıgıne 80 tonna qaldyqty öŋdei alatyn keşen salu josparlanǧan bolatyn. İnvestisiia kölemı 37 million eurodan asady, onyŋ 23,5 milliony - Fransiianyŋ damu agenttıgınıŋ nesiesı, 8 million - Ortalyq Aziianyŋ investisiialyq qorynyŋ granty, 5,6 million - Özbekstan biudjetınen. 2018 jyldyŋ şıldesınde "Samarqand habarşysy" poligonoryny «masqara ornyna» - tabiǧi qoqys pen şoşqalardyŋ jaiylatyn aumaǧyna ainaldy dep jazdy. Jergılıktı bilık būǧan jaqynda fransuz serıktesterı qarjylandyratyn jūmys bastalady dep mälımdedı. Alaida būl jalǧan bolyp şyqty. Üstımızdegı jyldyŋ tamyz aiynda Samarqand aldyn-ala daiyndalǧan bas josparynyŋ tūsaukeserınde şeneunıkter Hişrau poligony tūrǧyn audandarǧa jaqyn ornalasuyna bailanysty tolyǧymen jabylatynyn aitty. Nelıkten olar būǧan deiın jappaǧan, būl - şeteldık investisiialardyŋ taǧdyry sekıldı qūpiia küiınde qaldy.
Aldaǧy uaqytta Taşkentte qatty qaldyqtardy öŋdeitın bırneşe ırı zauyt salynbaq. Ötken jazda italiandyq Waste to energy kompaniiasy özbek astanasynda künıne 1200 tonna qoqysty elektrlık jäne jylu energiiasyna ainaldyruǧa qabılettı eŋ ülken qaldyqtardy basqaru boiynşa kompaniia qūrudy josparlaǧany turaly habarlady. Keiın qazaqstandyq serıktesterdıŋ kömegımen osyndai käsıporyndy qūruǧa niet bıldırgenı turaly aityldy. Bıraq, aitylǧanymen älı ıske aspady. Osydan bır ai būryn Özbekstannyŋ Memlekettık ekologiia komitetı Singapurde ornalasqan Alpha Global Capital kompaniiasy qaldyqtardy öŋdeitın plazmalyq zauyt saluǧa 15 million dollar investisiia salady degen aqparat taratty. Joba respublikanyŋ qai aimaǧynda jüzege asyrylatynyn şeneunıkter naqtylamady.
Özbek qoqysynan aqşa tabu - būl jaqsy käsıp. Eger sız barlyq atalǧan jobalar ıske asady dep oilasaŋyz, nükıstık Qartbaev siiaqty qoqystyŋ jelın mūrjadan şyqqan tütınge, sodan keiın syŋǧyrlaǧan tiynǧa ainaldyrasyz.
Aziz Iаkubov, Djuliana Aleksandrova "Fergana"
"Audarǧan "Adyrna" ūlttyq portaly
