Mūhtar Maǧauin qazasynan keiın aluan söz äleumettık jelını duyldatyp tūr eken. Maǧauin turaly äŋgıme bır bastalsa, toqtauy qiyn bolatyny būrynnan belgılı dünie.
Degenmen ündemei qalsaŋ, sözdıŋ atasy ölıp qaluy mümkın deitındei bır mäsele maza bermei tūr.
Mūhamedjan Tazabekovtyŋ aitar oiy būlynǧyr, maqsaty tüsınıksız keşegı postyn men de oqydym. Soǧan orai 3 tiyndy qyrynan qystyryp keteiın.
Bırınşıden, ömırdegı köptegen jaǧdailarda, tıptı epikalyq bop körınetın tarihi oqiǧalarda köp rette öte qarapaiym qisyn jatady.
Mäselen, Mūhtar Maǧauinnıŋ 2007 jyly şetelge ketuın alaiyq. Öz qazaǧyn keremet süietın adam, onyŋ ädebietı men tarihyna bükıl ǧūmyryn baǧyştai salǧan kısı – jalpy aqymaq bolmasa kerek.
Öz ūltynyŋ ruhaniiatyna ǧūmyryn baǧyştaǧan eken, onda ol oiynşyq bermedıŋ dep ökpeleitın qyrsyq bala siiaqty būrtiyp, öz tuǧan elıne betalbaty renjıp ketpeidı.
Onyŋ üstıne sabalsa da, elıne renjımei, qarymta alamyz degenderdı sabyrmen toqtatqan, özınıŋ idealy bolǧan Abaidyŋ oqiǧasyn Maǧauin jaqsy bıledı.
Taǧy da Maǧauin qalai bolǧanda da qazaqtyŋ qūrmetınıŋ arqasynda, qazaqtyŋ ony ūly jazuşy dep moiyndaǧan soŋ Maǧauin boldy.
Qazaq bolmasa, Maǧauin eşkımge kerek emes ekenın ol naqty ärı jaqsy bıldı. Öitkenı ol tarihty da, ädebiettı de asa jaqsy bıletın kemeŋger kısı edı.
Sondyqtan Maǧauin qazaqqa renjıp kettı, qazaqty Maǧauin “talaq” etıp kettı degen äŋgıme tise terekke, timese feisbukke bolǧan mülde jönsız söz.
Nege kettı degen sūraqqa - qarapaiym jauap. Maǧauinnıŋ aldynda ūly maqsat tūrdy, ony ol oryndau kerek bolǧan, semız nükte. Eger ol elde qalyp, bıtpeitın şaralar, toilar, ölım-jıtım, astar, dau-şarlar, qonaqqa baru, bilıktıŋ qolqalauymen amalsyz bırdeŋelerdı jazu siiaqty qyrtqan tırlıkten köz aşpaityn edı. Ärı densaulyǧy tez naşarlap, tıptı qajityn edı. Olai bolsa, qazır 4 tom “Şyŋǧyshan” da joq, “Jarmaq” ta joq, “Altyn orda” da joq, bırneşe tom ärtürlı äŋgımeler, estelıkter t.b. endı ūlttyŋ qazynasy bop qalǧan eŋbekter de qazaqtyŋ söresınde tūrmauşy edı.
Maǧauin - elden Qazaq üşın kettı, qazaqtyŋ şaşylyp jatqan tarihyn jüielep beruge kettı. Bıreuden bırdeŋe sūrady ma, memleketke osyny ıstep jatyrmyn dep mındetsıdı me?! Joq!
Talai qazaq ne ısterın bılmei, aqşasyn qaida şaşaryn bılmei bırese elden ketıp, bırese qaityp kep, būltalaqtap jürgende, Maǧauin daliyp jaǧajadaida jatqan joq, kerısınşe eşkımdı tanymaityn elde tas üige kırıp alyp, talmai jūmys ıstedı.
Allaǧa rahmet Mūhtar aǧamyzǧa Edıgedei sanaly ūl bergenıne. Qazaqqa bergen mol qazyna üşın bız ömır boiy jaǧdaiyn jasaǧan Baqytjamal apamyzǧa da, Edıge men Mūhtar aǧanyŋ kelınıne, jalpy ony ūzaq-ūzaq jyldar boiy qoldaǧan otbasyna da zor alǧys aituymyz kerek! Öitkenı jaqynyn qoldamasa, qūr eŋbekten dym önbeidı. Şyǧarmaşyl adamnyŋ tabiǧaty sondai.
Elden kettım degen adamnyŋ qūlaǧy da, telefony da tynyş bolady da, ol özınıŋ ömırlık ülken şaruasyna alaŋsyz otyrady. Jäne Maǧauinnıŋ būl strategiialyq qadamy - öte sättı jäne ūlt üşın oljaly boldy. Sondyqtan onyŋ elden ketuın san-saqqa jügırtıp, odan ūlttyq tragediia jasaudyŋ qajetı joq. Maǧauinnıŋ şetelge ketuınen jazuşy da, ūlt ta - pliuste qaldy.
Al özınıŋ qai jerde jerlenuıne bailanysty aitarym - ol endı Mūhtar aǧanyŋ öz qalauy. Bız onyŋ soŋǧy qalauyn qūrmetteuımız kerek, boldy.
Aqberen Elgezek
Ūqsas jaŋalyqtar
