Aqtau maŋynda Azerbaijan Airlines (AZAL) äue kompaniiasyna tiesılı Bakudan Groznyiǧa baǧyttalǧan Embraer-190 ūşaǧynyŋ apatqa ūşyraǧanyna bır aidan asty. Qaiǧyly oqiǧa 2024 jyly 25 jeltoqsan künı bolǧan edı. Sodan berı ne belgılı, ne anyqtaldy?
Būl tragediianyŋ saldarynan ūşaqtyŋ kapitany İgor Kşniakin, ekınşı pilot Aleksandr Kalianinov jäne aǧa bortserık Häkima Älievamen qatar 38 adam qaza tapqan bolatyn. Olarǧa Äzırbaijannyŋ ūlttyq qaharmany ataǧy berıldı.
Kelesı künı, 2024 jyldyŋ 26 jeltoqsanynda, bastapqy mälımet boiynşa ūşaq Reseidıŋ «Pansir-S1» äue qorǧanys jüiesı arqyly atyp tüsırılgenın habarlanǧan bolatyn. Keiınırek Resei tarapy tragediianyŋ sebepterın būlyŋǧyrlatuǧa tyrysyp, türlı boljamdar ūsyndy.
Caliber.az basylymy mälımdegendei, sodan berıde ūşaqty atyp tüsırgen oryndauşy jäne būǧan būiryq bergen ofiser anyqtaldy. Sonymen qatar, ūşaqtyŋ Reseidıŋ «Pansir-S1» äue qorǧanys jüiesımen atyp tüsırılgenı turaly derekter rastaldy. Sondai-aq, ūşaqqa soqqy bermes būryn onyŋ bortynda radioelektrondy küres qūraldary qoldanylǧany, būl navigasiialyq jüielerdıŋ ısten şyǧuyna jäne ūşaqtyŋ basqaruyn qiyndatuyna sebep bolǧany da belgılı boldy.
Osy apattyŋ sebepterın anyqtau üşın Äzerbaijan prezidentı İlham Älievtıŋ jarlyǧymen arnaiy memlekettık komissiia qūryldy. Jarlyqqa säikes, memlekettık mekemeler, sonyŋ ışınde densaulyq saqtau ministrlıgı men medisinalyq aumaqtyq bölımşelerdı basqaru qauymdastyǧy (TÄVIV) qajettı şaralardy qabyldau üşın tapsyrmalar aldy.
AMAN QALǦANDARDYŊ JAǦDAIY QALAI?
Densaulyq saqtau ministrlıgınıŋ baspasöz qyzmetı habarlaǧandai, apattan jaraqat alǧan azamattardy elge qaitaru jäne olardyŋ emdeluı üşın qajettı jaǧdailar jasaldy. Ötken aptadaǧy mälımet boiynşa «Eni klinikasyna» jetkızılgen 17 adamnan törteuı reanimasiia bölımınde, al 13-ı stasionarda emdelude. Pasientterdıŋ köpşılıgınıŋ denesınde synyqtar, kögeruler, bas-mi jaraqaty, keude quysynyŋ soqqy jaraqaty, ekı jaqty pnevmogemotoraks, tynys alu jetkılıksızdıgı siiaqty türlı jaraqattar bar.
Ärbır nauqas tiıstı därıgerlerdıŋ (ortoped-travmatolog, neirohirurg, reanimatolog, torakaldy hirurg, jalpy hirurg, infeksionist) baqylauymen tekserılıp, qajettı diagnostikalyq zertteuler jürgızıldı. Jalpy, 17 nauqastyŋ 12-sı ambulatorlyq em alu üşın üilerıne şyǧaryldy. Olardyŋ jaǧdaiyn baqylau üşın uchaskelık därıgerler taǧaiyndaldy. Üş nauqasqa operasiia jasaldy, al qazır 4 adam (1 er adam jäne 3 äiel) stasionarda emdelude. Olardyŋ bırı reanimasiia bölımınde, qalǧan üşeuı
Aita keteiık, atalǧan ūşaqtan alynǧan qara jäşıkterdıŋ Braziliiadan jetkızılgen derekterın zertteuge kırıskenın 15 qaŋtarda habarlaǧan.
"Qazaqstan Respublikasy Kölık ministrlıgınıŋ aviasiialyq oqiǧany tekseru jönındegı komissiiasy İKAO-nyŋ 13-qosymşasyndaǧy standarttar men ūsynylǧan täjıribege säikes barlyq faktıler men materialdardy egjei-tegjeilı zerdelegennen keiın aldyn ala esep jariialaidy. Būl esepte naqty anyqtalǧan aqparat jäne tergeu barysy turaly mälımetter körsetıledı. Qazaqstanǧa jetkızılgen borttyq jazǧyştardyŋ şifry şeşılgen derekterı de mamandar tarapynan zerttelude", - dep habarlaǧan sonda Qazaqstan Kölık ministrlıgınıŋ baspasöz qyzmetı.
Aqtau maŋynda apatqa ūşyraǧan ūşaqtyŋ qara jäşıkterın şifryn anyqtauǧa mındettelgen Braziliiada būl jūmys 7 qaŋtarda aiaqtalǧany belgılı bolǧan. Sol kezde qara jäşıktıŋ ekı jazǧyşynan alynǧan tiıstı aqparat Qazaqstan bilıgıne jıberılgenı habarlandy.
Al Qazaqstannyŋ vise-premerı Qanat Bozymbaev ötken aptada brifing barysynda Aqtau maŋyndaǧy AZAL ūşaǧynyŋ apaty boiynşa aldyn ala tergeu qorytyndylary osy aptada jariialanatynyn aitqan edı.
Eske sala keteiık, boljam boiynşa, Groznyi äue keŋıstıgınde ūşaq reseilık äue qorǧanys jüiesınıŋ şabuylyna ūşyraǧannan keiın baǧytyn özgertuge mäjbür bolǧan, osylaişa Qazaqstanǧa jetıp apatqa ūşyraǧan. Äzerbaijan prezidentı İlham Äliev apatqa Resei ökılderı kınälı dep mälımdep, Mäskeu ötemaqy töleuı kerek degen talap qoidy.
Keiın Resei prezidentı Vladimir Putin Älievke ūşaq «Reseidıŋ äue keŋıstıgınde apatqa ūşyraǧany üşın» keşırım sūrady. Resei bilıgı Äzerbaijan ūşaǧy Groznyiǧa qonbaq bolǧan kezde ukrainalyq drondarǧa bailanysty qala töbesınde äue qorǧanys jüiesı ıske qosylyp tūrǧanyn moiyndaǧan.
Keiın Äzerbaijan ūşaǧynyŋ apatqa ūşyrauynyŋ tergeu qorytyndylaryn kütıp otyrǧanda Resei tarapy kınälılerdı jazalaudan görı, mäselenı maǧynasyz talasqa būruǧa tyrysqanyn habarladyq.
Atalǧan daudyŋ basy Resei syrtqy ıster ministrı Sergei Lavrovtyŋ «qara jäşıkterden» alynǧan derekter «media keŋıstıkte taraǧan aqparatty rastamaidy» degen mälımdemesınen bastalǧan bolatyn. Al Qazaqstan vise-premerı Qanat Bozymbaev şynaiy derektıŋ taralyp ketken mälımetten aiyrmasy baryn aitqan. Onyŋ aituynşa, Braziliiada aşylyp oqylǧan qara jäşık mälımetterı zerttelıp, osy aptada aldyn-ala qortyndysy jariialanuy mümkın.
