Düniejüzılık ekonomikalyq forumda Qazaqstan aldaǧy ekı jylda qaruly qaqtyǧystar qauıpı joǧary 12 eldıŋ qatarynda ekenı jariialandy. Būl nenı bıldıredı? Parlament ökılderınıŋ paiymy qalai?
Global Risk Report esebı boiynşa Armeniia, Kolumbiia, Kot-D-İvuar, Qazaqstan, İrak, İzrail, Latviia, Rumyniia, Polşa sekıldı memleketterde aldaǧy ekı jylda qaqtyǧys tuy yqtimal delınedı. Eger elımızge qauıp tönse, äskerımız halyqty qorǧai ma, älde bilıktı qorǧai ma? Mäjılıs deputattarynan sūrap kördık.
Erjan Beisenbaev: Soǧysqa alyp keletın äreketter jasamasaq eken...
- Negızınde mūndai jaǧdaidan Alla saqtasyn. Bıraq ta juyrda «Qazaqstannyŋ äskerı daiyndyǧy joǧary deŋgeide» degen aqparat şyqqan bolatyn. Sondyqtan endı ol äskerge ǧana emes, halyqqa da bailanysty bolady. Bız özımızdıŋ aramyzda şu şaǧarmasaq iaǧni bıreulerdı jamandap nemese soǧysqa alyp keletın äreketter jasamasaq, soǧys bolmaityn şyǧar degen oidamyn. Ony memleket qana şeşpeidı halyqtyŋ özıne de bailanysty bolady.
Azat Peruaşev: Daiyn boluymyz kerek!
- Soŋǧy kezderı baiqasaŋyz, memleket tarapynan bırtalai ıs-şaralar jürgızılıp jatyr. Mysaly, jergılıktı özın özı qorǧau jäne rezervtegı qyzmet mäselelerı jönındegı zaŋ jobasy qabyldandy. Ärine, qorǧanys salasyna män berıp jatqanymyz dūrys. Bızdıŋ ärqaisymyz, iaǧni el azamaty retınde ıştei de soǧan daiyn boluymyz kerek. Elımızden basqa el, ben jerımızden basqa bır jer joq. Sondyqtan jerdı qaşan jäne kımnen bolsa da qorǧauǧa daiyn boluymyz kerek!
Erlan Saiyrov: Diplomatiialyq qadamdar jasau kerek
- Qazaqstan düniejüzılık ärtürlı memleketterdıŋ tektonikalyq plitasynda ornalasqan memleket. Qazaqstannyŋ geografiialyq jaǧdaiy öte kürdelı. Al geografiia ol taǧdyr. Ökınışke qarai, bızdıŋ ekı jaǧymyzda dünienı dür sılkındırıp otyrǧan ekı alpauyt – Resei men Qytai otyr. Sondyqtan Qazaqstan düniejüzındegı ärtürlı şielenıske kırıp ketpeu jäne sol şielenısterden joǧary tūru üşın diplomatiialyq qadamdar jasau kerek.
Bügıngı taŋda Qazaqstan däl osyndai qadamdardy jasap jatyr. Iаǧni bız Resei men Ukraina arasyndaǧy şielenıstıŋ bır jaǧynda emes, kerısınşe osy şielenıstı boldyrmau jaǧyn qarastyryp jatqan memleketterdıŋ bırımız. Mıne osyndai memleket retınde Qazaqstan Euroodaqpen de, Amerika Qūrama Ştattarymen de, Reseimen de dialog jasap otyr. Būl Qazaqstannyŋ qauıpsızdık deŋgeiın joǧarylatady.
Ermūrat Bapi: Rezervtegı äsker daiyndalyp jatyr
- Ärine, qajettı äsker kölemın ūstap tūru kez kelgen memleketke oŋai emes. Bızge, mäselen, qazırgı jaǧdaida jarty million äsker qajet bolsa, ony ūstap tūru bızdıŋ memlekettıŋ ekonomikasyna ülken şyǧyn, ülken jük. Sondyqtan qazır qandaida bır qater tönse, rezervtegı äsker daiyndalyp jatyr. Odan bölek äskeri boryşyn ötep kelgen azamattardy mobilizasiia arqyly şaqyruǧa bolady.
Rezervtegı äskerdıŋ bır erekşelıgı – dabyl qaǧyla qalǧan jaǧdaida kelısımge otyrǧan rezervist äskeri bölımge baryp jürmei, üiınde tūrǧan kiımın kiıp, brigadaǧa barady da özınıŋ äskeri postyna otyryp būiryqqa daiyn ekenın körsetedı.
Ashat Aimaǧambetov: IT jäne Jİ salasynda ülken soǧys bolyp jatyr
- Soŋǧy jyldary memlekettık biudjettıŋ qarajaty qaruly küşterdı küşeituge jūmsalyp jatyr. Būl tek qana memlekettıŋ qarajaty emes, jalpy bızdıŋ elımızdegı qūndylyqtar, tūraqtylyq, bırlık, patriottyq jūmystardy qajet etedı ǧoi. Osyǧan bailanysty mektepterde arnaiy pän bar. Qazırgı taŋda osy pändı jandandyru boiynşa patriottyq daiyndyq mäselesı de arnaiy qarastyrylyp jatyr.
Jalpy, bızdıŋ armiiamyzdyŋ ary qarai damuy üşın jaŋa qūral-jabdyqpen qamtamasyz etu boiynşa keşendı jūmystar jürgızılıp otyr. Būl tek qana bır tarapta qaraityn mäsele emes, mūny keşendı qarauymyz kerek. Älemdegı geosaiasi jaǧdai tūraqty bolmaǧandyqtan är türlı mäselelerge tötep beruımız kerek. Būl jerde ekonomikalyq nemese IT salasyndaǧy tūraqsyzdyq mäselesı boluy mümkın. Jalpy IT men Jİ salasynda ülken bäseke, ülken soǧys bolyp jatyr. Bızge būl asa bır körınbeidı, bıraq alpauyt memleketter ekonomika men IT salasynda bır-bırımen soǧysyp jatyr. Sondyqtan bız barlyq salada bäsekege qabılettı boluymyz üşın adami kaptital, elımızdegı bırlık pen ekonomikalyq damuǧa nazar audaruymyz kerek.
Ruslan Berdenov: Äskerdegı älımjettık alaŋdatady
- Is jüzınde soǧysty körmei aq qoiayq. Qūdai körsetpesın. Bıraq men öz basym kümänım bar. Öz basym äskerdegı bolyp jatqan jüiesızdıkke bailanysty kümändanamyn. Jalpy, bızde jastardyŋ äskerge baruǧa qūştarlyǧy joq. Sebebı sarbazdardyŋ qaza boluy adamdardy alaŋdatady. Äskerde älımjettık, «dedovşina» älı de bar.
Deputat retınde būl sūraqty özım de köterdım. Qaru alyp qolyna soǧysu emes, bızdıŋ köp adamdar qolyna kürek alyp, okop ta qaza almaidy. Sol üşın äskeri salany küşeituımız kerek.
Ūqsas jaŋalyqtar
