"Baqylaudy küşeitpese jazataiym oqiǧalar tyiylmaidy". Akademik Qazaqmys jūmysyn synǧa aldy

Osydan bırneşe kün būryn Ūlytau oblysy «Jomart» ken ornynda apat saldarynan 7 kenşı köz jūmǧan edı. Qaiǧyly oqiǧaǧa bailanysty Memleket basşysy qataŋ eskertu berıp, Ükımetke tötenşe jaǧdaidyŋ män-jaiyn tekserudı jüktegenı belgılı. «Elımızde bekıtılgen talaptar öreskel būzylǧan faktıler köp. Nysandardyŋ qauıpsızdık jüiesımen jabdyqtalu deŋgeiı öte tömen. Sebebı kompaniialar jobalarǧa tiıstı mölşerde investisiia salmaidy. Mūnyŋ barlyǧy tehnogendı apattarǧa, jūmysşylardyŋ qaza tabuy men jaraqat aluyna äkep soqtyrady», - dedı Prezident Qasym-Jomart Toqaev. QR Memlekettık syilyǧynyŋ ekı märte laureaty, QR ŪǦA akademigı, tehnika ǧylymynyŋ doktory, professor, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen önertapqyşy Äbdıräsıl Järmenov el kenışterındegı apattardyŋ sebep-saldary jaily öz paiymdaularymen bölıstı. «Ǧalym retınde aitarym, mys şahtalary kömır şahtalaryna qaraǧanda eŋ qauıpsız bolyp sanalady. Eger mys şahtasy opyrylyp tüsse ol qauıpsızdık tehnikasynyŋ öreskel būzylǧanyn körsetedı. Būl jerde erejenı käsıporyn basşylary būzdy ma, jūmysşylardyŋ özı saqtamady ma ony komissiia ädıl anyqtaidy dep senemın. Degenmen būl käsıporyn qojaiynyn eşqandai jauapkerşılıkten qūtqarmaidy, kez kelgen mekeme basşylyǧy eŋbek qauıpsızdıgın jıtı qadaǧalap otyruy tiıs», - dedı professor. Äbdıräsıl Järmenovtyŋ pıkırınşe, ken igerıp jatqan kompaniialarda aşközdık pen salǧyrttyq basym. «Ken öndıru – el ekonomikasyn alǧa tartatyn auyr önerkäsıp. Osy salada  kenşılerımız qanşama metr tereŋdıkte jūmys ıstep, ömır men ölımnıŋ ortasynda jür. Qauıptı jūmys bolǧan soŋ oǧan qoiylatyn bırınşı talap eŋbek qauıpsızdıgı ekenı mälım. Ökınışke qarai, bızdıŋ elde eŋbek qauıpsızdıgı jiı būzylyp, onyŋ soŋy öndırıstık jaraqattarǧa jäne adam ölımıne ūlasyp jatyr. Aita berseŋ faktıler öte köp. Bügınde elımızdegı öndırıstegı ölım- jıtımnıŋ 75 paiyzy Qazaqmysqa tiesılı. Būl Tötenşe jaǧdailar ministrlıgı tırkegen aqparat. Osyǧan qarap korporasiia qauıpsızdık talaptaryn saqtap otyr dep aitu qiynǧa soǧady», - dedı ol. Äbdıräsıl Järmenovtyŋ aituynşa, Qazaqstanda ken öndırıp jatqan kompaniialardyŋ qauıpsızdık talaptaryn saqtauǧa äleuetı jetedı. Sebebı qazba bailyqtyŋ qūny jyl ötken saiyn qymbattamasa arzandaǧan emes. «Qazba bailyqtyŋ qūny jyl saiyn qymbattap jatqany belgılı. Osylai bola tūra olar qauıpsızdık jüiesın jabdyqtauǧa qarajat jūmsaǧysy kelmeidı. Qazır sifrlyq däuırde ömır sürıp jatqandyqtan ozyq tehnologiialar, jabdyqtar jetkılıktı. Ken qojaiyndary osyndai zamanaui jobalarǧa tiıstı mölşerde investisiia saluǧa qūlyqsyz. Mūny Memleket basşysy da synǧa aldy. Bızge önerksıptık qauıpsızdık jüiesın qaita qarau qajet dep deputattar da aitty. Menıŋ özım de baqylau men qauıpsızdık talaptaryn qaitadan bekıtıp, qadaǧalaudy küşeitpese jazataiym oqiǧalar tyiylmaidy dep oilaimyn. Negızı, Ükımet käsıporynnyŋ ışkı ısterıne aralasa almaidy, degenmen öz menşıgındegı ken ornyn paidalanuǧa bergennen keiın sol paidaly qazbany öndıru men öŋdeu barysynda jeke kompaniianyŋ memleket müddesın būzbauyn qadaǧalap otyra alady. Jekemenşık kompaniia rudany öndırgende Ükımet belgılegen normativterge baǧynuǧa, ken ornynda ter tögıp jürgen jūmyskerlerınıŋ qauıpsızdıgın qamtamasyz etuge, ekologiialyq talaptardy saqtap, qorşaǧan ortany lastamauǧa mındettı», - dedı ǧalym. Professordyŋ paiymdauynşa, ken oşaqtarynda qauıpsızdıktıŋ saqtaluyn  qamtamasyz etu - ǧylymi-ädıstemelık bazany talap etetın auqymdy jūmys. «Mūnymen ainalysatyn arnaiy mamandardyŋ, ǧalymdardyŋ, zertteuşılerdıŋ  ortalyǧy boluy tiıs. Iаǧni önerkäsıptık qauıpsızdıktı qamtamasyz etetın memlekettık instituttar belsendı jūmys ıstep tūruy kerek. Aldaǧy uaqytta tehnogendık apattardyŋ aldyn alamyz desek osy mäselenı qolǧa alǧanymyz jön bolady», - dep oi tüiındedı Äbdıräsıl Järmenov.