Almaty qalasynyŋ ortalyǧyndaǧy Timiriazev köşesı turaly ne bılemız?

Almaty qalasynyŋ ortalyǧyndaǧy Timiriazev  köşesı turaly ne bılemız? Būl turaly «Almaty köşelerı» baǧdarlamasynyŋ jaŋa şyǧarylymynda aitylady.

Būl köşe ötken ǧasyrdyŋ 60-70 jyldary qalyptasa bastady. Köktem-1, Köktem-2 şaǧynaudandary salynyp, qalanyŋ oŋtüstıgı damyǧanda ol da körkeie tüstı. Köşege tabiǧat zertteuşısı Kliment Timiriazevtıŋ esımı äu bastan-aq berılgen, sodan berı özgermedı. Sol kezde būl magistralge jasyl jelekter men az qabatty tūrǧyn üiler erekşe sipat berdı. Odan soŋ zaman talabyna sai zaŋǧar ǧimarattar boi köterıp, maŋyzdy nysandar salyna bastady.

«Köşe körkeiıp keledı, bıraq qanşa özgerse de tarihi kelbetın saqtap tūr. Būryn bala künımde osy maŋda jiı jüretınmın, balalyq şaǧym osynda öttı deuge bolady. Ǧimarattar salynyp, ajarlana tüstı. Degenmen közge jyly ūşyraityn, köp närsenı eske tüsıretın nysandar az emes», – dedı qala tūrǧyny Ruslan Bisembaev.

Köşe qalanyŋ oŋtüstık bölıgınde Bostandyq audanynda ornalasqan. Jeltoqsan köşesınen batysqa qarai Jandosov köşesıne deiın sozylyp jatqan joldyŋ ūzyndyǧy 4550 şaqyrym. Boiyndaǧy maŋyzdy nysannyŋ bırı - äl-Farabi atyndaǧy Qazaq Ūlttyq universitetı. Köşege körık berıp tūrǧan zaŋǧar ǧimarat ta - osy. 1934 jyly negızı qalanǧan oqu ordasy öz qyzmetın bastaǧan jyldardan-aq el damuyna üles qosqan myŋdaǧan maman ielerın daiarlap şyǧardy. Byltyr 90 jyldyǧyn atap ötken ūlttyq universitet te studentterge jaily jaǧdai jasap, jyl sanap körkeiıp keledı.

Almatynyŋ köruge taŋsyq körıktı ǧajaptarynyŋ bırı botanikalyq baq ta Timiriazevtıŋ boiynda ornalasqan. Respublika tügıl, düniejüzınıŋ ösımdık älemınıŋ asa bai qazyna-qory osynda saqtalyp keledı. Odan bölek, köşede sauda oiyn-sauyq ortalyqtary, saiabaqtar, şaǧyn skverler ornalasqan. Sondai-aq qala tarihynan syr şertetın nysan – Atakent ıskerlık-yntymaqtastyq ortalyǧy.

Atakenttı almatylyqtar jiı körme dep te ataidy. Mūndaǧy pavilondar sol kezde salynyp, älı künge deiın mūnda türlı sala mamandary körme ūiymdastyrady.

Al 2017 jyly Timiriazev köşesınde BRT jelısı ıske qosyldy. Avtobus pen trolleibustar jüitkıp, ondaǧy jolauşylar legı edäuır arta tüstı. Jol qozǧalysy jeŋıldep, jükteme azaidy.

«Bolaşaqta būndai koridorlar köbeie beredı. Öitkenı bız Almatynyŋ keptelısınen arylu üşın sondai-aq ekologiialyq jaǧdaidy jaqsartu maqsatynda, jeke kölıkterdıŋ sanyn azaityp qoǧamdyq kölıkke basymdyq beruımız tiıs», – dedı Mobildılık basqarmasynyŋ bölım basşysy Daniiar Nadyrhanov.

Mamandardyŋ sözınşe, Timiriazev Baitūrsynov köşelerınıŋ qiylysynda aiaqtalatyn BRT jelısı endı şyǧysqa qarai Jeltoqsan köşesıne deiın ūzarady. Odan soŋ tömen qarai Raiymbek daŋǧylyna deiın jetedı dep josparlanypty.

Megapolistıŋ barlyq audanynda abattandyru jäne jaŋǧyrtu boiynşa auqymdy jūmystar jürgızılude.

Aita ketu kerek, üş jyl ışınde Almatyda 85 jaŋa oryn qūrylyp, 71 qoǧamdyq keŋıstık qaita jaŋartyldy. 650 şaqyrym jol jöndelıp, 100 şaqyrym jaŋa jol salyndy. 2025 jyly taǧy 300 şaqyrymdy ortaşa jöndeumen qamtyp, 35 şaqyrymnan astam jaŋa jol salu josparlanuda.

Sondai-aq megapolistı abattandyru aiasynda «Qasbetten qasbetke deiın» jobasy şahardyŋ 10 köşesınde jüzege asady. Olardyŋ qatarynda Puşkin jäne Jıbek joly, Dostyq bar. Joba şeŋberınde trotuarlar retke keltırıledı, jasyl jelek otyrǧyzylyp, tūrǧyn üi aumaqtary türlenedı.