Qazaqstandyq tanymal jazuşy, dramaturg, ssenarist Äkım Tarazi 92 jasqa qaraǧan şaǧynda ömırden öttı. Qaraly habardy aqyn Bauyrjan Qaraǧyzūly äleumettık jelıde jazdy,dep habarlaidy “Adyrna” ūlttyq portaly.
Äkım Ürtaiūly Äşımov (Äkım Tarazi) 1933 jyly 9 qyrküiekte Almaty qalasynda düniege kelgen.
Äkım Tarazidıŋ «Tasjarǧan», «Qorqau jūldyz», «Şer», «Qiianat», «Mūstafa Şoqai», «Moskva – Balasaz» romandary, «Auyl şetındegı üi», «Täj», «Mahabbat jyry», «Kök aspanda qyraǧy köz bar», t.b. äŋgıme-esselerı men povesterı, «Joly bolǧyş jıgıt» pesalar jinaǧy jaryq körgen. Sondai-aq 2023 jyly mamyr aiynda qalamgerdıŋ 12 tomdyq jinaǧynyŋ tūsaukeser räsımı ötken bolatyn.
Äkım Tarazidıŋ ssenariilerı boiynşa tüsırılgen «Tūlpardyŋ ızı», «Arman – ataman», «Qaraş-Qaraş oqiǧasy», «Mūstafa Şoqai», «Qyzjylaǧan» filmderı qazaq kinosynyŋ «altyn qoryna» endı.
«Külmeitın komediia», «Jaqsy kısı», «Joly bolǧyş jıgıt», «Aqyn, perışte, mahabbat», «Indet», «Mahambet», «Lainer», «Ükılı jūldyz», «Qyz mahabbaty» jäne özge de dramaturgiialyq şyǧarmalary elımızdıŋ teatr sahnalarynda qoiyldy. Jazuşynyŋ köptegen tuyndylary orys, qytai, poliak, bolgar jäne aǧylşyn tılderıne audarylǧan.
Äkım Tarazi N.Iа. Bichurinnıŋ «Ejelgı uaqytta Orta Aziiada ömır sürgen halyqtar turaly mälımetter jinaǧy» («Sobranie svedenii o narodah, obitavşih v Srednei Azii v drevnie vremena») jäne «Şyŋǧys äuletınen şyqqan alǧaşqy tört hannyŋ tarihy» («İstoriia pervyh chetyreh hanov iz doma Chingizova») atty tarihi ǧylymi-zertteu eŋbekterın, sondai-aq, F. Rablenıŋ «Gargantiua jäne Pantagriuel» romanyn qazaq tılıne tärjımalaǧan.
1994 jyly «Qūrmet» ordenımen marapattaldy, 1997 jyly «Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı» ataǧyn aldy, 2002 jyly Qazaqstan Memlekettık syilyǧynyŋ laureaty atandy. 2011 jyly Praga qalasynda Frans Kafka atyndaǧy halyqaralyq ädebi syilyǧymen marapattaldy. Sol jyly Angliiada Ä. Tarazidıŋ «Qorqau jūldyz» romany aǧylşyn tılınde jaryq kördı. 2015 jyly «Otan» ordenımen marapattalǧan. 2021 jyly öner jäne ädebiet salasyndaǧy jetıstıkterı üşın Qazaqstan Respublikasynyŋ joǧary därejelı üzdık nagradasy – «Qazaqstannyŋ Eŋbek Erı» ataǧynyŋ iegerı atandy.
Ūqsas jaŋalyqtar
