Braziliialyq älemge äigılı fotograf Sebastian Salgado qaitys boldy, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly Associated Press (AP) agenttıgıne sılteme jasap.
Qaiǧyly habardy turaly Salgado men onyŋ jūbaiy Leliia Vanik negızın qalaǧan kommersiialyq emes ekologiialyq qor Terra instituty habarlady.
Fotograf 82 jasta bolǧan. Onyŋ naqty ölım sebebı aitylmaǧanymen, agenttıktıŋ mälımetınşe, Salgado 1990-jyldary bezgekpen auyrǧannan keiın densaulyǧyna bailanysty ūzaq uaqyt türlı qiyndyqtardy bastan ötkergen. Jaqynda ǧana Fransiianyŋ Reims qalasynda ötetın jurnalistermen kezdesuge densaulyǧynyŋ naşarlauyna bailanysty qatysa almaǧany da atap ötıldı.
Terra instituty Salgadony «zamanaui däuırdegı eŋ üzdık fotograf qana emes, älemdı jäne onyŋ qaişylyqtaryn obektiv arqyly aşa bılgen jan» dep atap öttı.
«Bız onyŋ mūrasyn jalǧastyra beremız – jerdı kütıp-baptap, ädılettılık pen sūlulyqty saqtaimyz. Sebebı ol olardyŋ qalpyna keluı mümkın ekenıne şyn senetın», – delıngen qordyŋ mälımdemesınde.
Braziliia prezidentı Luis İnasiu Lula da Silva Salgadonyŋ esımın erekşe atap, ony özınıŋ saiasi mansabynda ärdaiym qoldaǧan adam retınde sipattady.
«Ol – älem jasaǧan eŋ ūly, tıptı eŋ ūly fotograftardyŋ bırı. Onyŋ älemdegı teŋsızdıkke degen qarsylyǧy men şyndyqty beineleudegı tabandylyǧy – adamzat ar-ūjdany üşın ärdaiym oiatuşy belgı boldy», – dedı prezident.
Sebastian Salgado 1944 jyly 8 aqpanda Braziliianyŋ Minas-Jerais ştatynda düniege kelgen. Alǧaşynda ekonomist bolyp jūmys ıstegen, bıraq 1970-jyldary käsıbın tübegeilı özgertıp, fotografiia salasyna bet būrdy. Onyŋ fotosuretterı qara-aq tüstı, tereŋ emosiiaǧa toly jäne äleumettık taqyryptardy qozǧauymen erekşelendı.
Eŋ tanymal jobalary retınde industrialdy eŋbek turaly «Workers» («Jūmysşylar», 1993) jäne soǧys, kedeişılık pen ekologiialyq apattar saldarynan oryn alǧan halyq qozǧalystary turaly «Migrations» («Köşı-qon», 2000) aitylady.
1998 jyly Sebastian Salgado Braziliiaǧa kelgenınde özınıŋ balalyq şaǧy ötken öŋırlerdıŋ būrynǧydai qalyŋ orman men jan-januarǧa bai emes, kerısınşe, şölge ainalǧanyn körıp, ormandy qaitadan jandandyruǧa bel budy. Salgadu men jūbaiy Leliia Vanik Terra institutyn qūrdy. Būl ūiym Braziliiadaǧy tropikalyq ormandardyŋ sirek kezdesetın ösımdıkterın saqtau men qalpyna keltırudı maqsat ettı. Jobanyŋ nätijesınde 600 gektar aumaqqa Atlant ormanyna tän 2,5 millionnan astam aǧaş türı otyrǧyzyldy. Būl būryn şölge ainalǧan aimaqta būrynǧy klimattyq jaǧdai men su balansy qalpyna keltırıldı. Sondai-aq, qalypqa keltırılgen aumaqta 172 qūs türı, 33 sütqorektı, 15 bauyrymen jorǧalauşy, 15 qosmekendı, 293 ösımdık türı tabiǧi tırşılıgın jandandyrǧan. Osy jerlerdı Salgado Braziliia halqyna syiǧa tartyp, mūnda ūlttyq park aşty.