Saiasi quǧyn-sürgın jäne aşarşylyq qūrbandaryn eske alu künıne orai ötken ıs-şarada Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev elımızdıŋ tarihyndaǧy qasırettı kezeŋderdı ūmytpai, sol näubetterden sabaq aludyŋ maŋyzyn erekşe atap öttı, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.
Prezidenttıŋ aituynşa, soŋǧy jyldary saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn aqtau boiynşa auqymdy jūmystar jürgızılıp keledı. Osydan bes jyl būryn qūrylǧan memlekettık komissiia üş jyl boiy üzdıksız eŋbek etıp, 300 myŋnan astam azamattyŋ saiasi aqtaluyna jol aşqan. Sonymen qatar 2,5 millionnan astam qūjattyŋ qūpiia belgısı alynyp, 72 tomdyq jinaq jäne Alaş qairatkerlerıne qatysty 12 tomdyq material jaryq kördı.
"Töl tarihymyzdyŋ aqtaŋdaq betterın aşu – ata-babalarymyzdyŋ jäne keiıngı ūrpaqtyŋ aldyndaǧy qasterlı boryşymyz.
Osydan 5 jyl būryn Saiasi quǧyn-sürgın qūrbandaryn tolyq aqtau jönındegı memlekettık komissiia qūryldy. Köptegen sarapşylar men ǧalymdar üş jyl boiy tynymsyz eŋbek ettı. Memlekettık jäne mekemelık arhiv qūjattary egjei-tegjei zertteldı. Saiasi quǧynǧa ūşyraǧan 300 myŋnan astam azamat aqtaldy. Ekı jarym millionnan astam materialdyŋ qūpiia belgısı alynyp tastaldy.
Komissiia zerttegen qūjattar negızınde 72 tomdyq jinaq daiyndaldy. Quǧyn-sürgın kezınde Alaşorda qairatkerlerıne qatysty qozǧalǧan ıster 12 tom bolyp jaryqqa şyqty. Būl eŋbektı äzırleu barysynda būryn eş jerde jariia etılmegen qūjattar alǧaş ret ǧylymi ainalymǧa engızıldı", – dedı Prezident.
Arnaiy arhiv ortalyǧy qūrylyp, būryn qūpiia bolǧan 700 myŋnan astam qūjat ǧylymi ainalymǧa berıldı. Toqaev būl bastamalardyŋ tarihi ädılettılıktı qalpyna keltıru jolyndaǧy maŋyzdy qadam ekenın atap öttı.
Prezident quǧyn-sürgın men aşarşylyq saldarynan qazaq halqy eŋ köp zardap şekkenın eske sala otyryp, būl qasıret tek bır ūlttyŋ ǧana emes, tūtas keŋestık keŋıstıktegı halyqtardyŋ tragediiasy ekenın jetkızdı.
"Būryn qūpiia bolyp kelgen 700 myŋ qūjat, iaǧni qylmystyq ıs osy ortalyqqa tapsyryldy. Būl — şyn mänınde, elımızde būryn-soŋdy bolmaǧan öte auqymdy jūmys.
Aşyǧyn aituymyz kerek, basqa memleketterde osyndai kölemdı zertteuler älı jasalǧan joq. Mūnyŋ bärı — zertteuşı mamandardyŋ qajyrly eŋbegınıŋ nätijesı. Men el tarihyn zerdeleuge belsene atsalysqan barşa azamattarǧa, sonyŋ ışınde Komissiia müşelerıne şyn jürekten rizaşylyǧymdy bıldıremın. Olardyŋ eŋbegı mındettı türde marapattalady. Qazırgı taŋda ǧalymdarymyz jinalǧan derekterdı jüielep, bır ızge tüsırıp jatyr. Būl — ūlt keleşegıne qajettı asa maŋyzdy jūmys", – dedı Memleket basşysy.
Söz soŋynda Prezident tarihty saiasat qūralyna ainaldyrmauǧa şaqyryp, ūltymyzdyŋ berık bırlıgı, jauapkerşılıgı men gumanizmı el bolaşaǧy üşın basty qūndylyq bolyp qala beruı kerektıgın aitty.
Ūqsas jaŋalyqtar
