Raqymşylyq zaŋy jemqorlardy ainalyp öte me?

Zaŋ jobasyn talqylau barysynda deputat Ermūrat Bapi zaŋ jobasynyŋ ekınşı babyna säikes, qylmys jasaǧan adam äldekımge ziian keltırmese nemese ziianyn ötese, mūndai ortaşa qylmys jasaǧandarǧa raqymşylyq qoldanylatynyna nazar audardy. Sondai-aq, auyr jäne asa auyr qylmys jasaǧandardyŋ merzımderın qysqartu közdelgenın atap öttı. “Bızde sybailas jemqorlyq degen bır dert bar. Osylardyŋ jaǧdaiy ne bolady? Olardy bız raqymşylyqqa jatqyzamyz ba? Sebebı jemqorlyqtyŋ ülken-kışısı bolmaidy. Azdap jemqorlyq, tolyq jemqorlyq degen taǧy bolmaidy. Sonda ony jeŋıl qylmys, auyr qylmys degen siiaqty qalai jıkteisızder”, - dep sūrady deputat Ermūrat Bapi. Būl saualǧa jauap bergen Abzal Qūspan zaŋ jobasynyŋ törtınşı babynda raqymşylyqqa ılınbeitın şekteuler naqty körsetılgenın jetkızdı. “Osy törtınşı bapta qandai baptarǧa raqymşylyq qoldanylatyny naqty jazylǧan. Sonyŋ ışınde sybailas jemqorlyq sipatyndaǧy qylmystardyŋ barlyq sanattaǧy ısterıne raqymşylyq qoldanylmaityny aiqyn körsetılgen. Qazır bas bostandyǧynan aiyru mekemelerınde 624 adam osy sybailas jemqorlyq sipatyndaǧy qylmystary üşın otyr. Olardyŋ eşqaisysyna da raqymşylyq aŋynyŋ talaptary qoldanylmaidy”, - dedı deputat. Zaŋ jobasyn qorǧaǧan deputat Abzal Qūspannyŋ aituynşa, azamattar men memlekettıŋ qauıpsızdıgıne eleulı qater töndırmeitın qylmystar jasaǧan sottalǧandardy bosatu közdeledı. Atap aitqandai:

• qylmystyq terıs qylyqpen onşa auyr emes qylmystardy jasaǧandar;
• ziian keltıruge äkep soqpaǧan, auyrlyǧy ortaşa qylmys jasaǧan ne ony tolyq ötegen adamdar;
• zalaldyŋ nemese azamattyq talaptyŋ bolǧanyna qaramastan auyrlyǧy ortaşa qylmys jasaǧan, äleumettık jaǧynan osal adamdardy bosatu közdelgen.

Türmeler men uaqytşa ūstau izoliatorlarynda 40 myŋnan astam adam ūstalyp otyr. Olardyŋ 33 myŋy sottalǧan. 7 myŋy tergeu qamauyndaǧy adamdar. Būdan bölek bas bostandyǧynan aiyru jazasymen bailanysty emes 27 myŋ adam probasiia qyzmetınıŋ esebınde tūr. “Aldyn ala esepteulerge säikes, raqymşylyq jasauǧa bas bostandyǧynan aiyru oryndarynda ūstalatyn 6 myŋ sottalǧan jäne probasiia qyzmetınıŋ esebınde tūrǧaan 9 myŋ adam qamtylady. Qylmystyq atqaru mekemelerınen şamamen 632 adam, sondai probasiia qyzmetınıŋ esebınde tūrǧan 3,5 myŋ sottalǧan bostandyqqa şyǧady”, – deidı ol. Deputat qylmystyq jazadan sonymen qatar jaza merzımıne tek bır jyl qalǧan, oŋ mınezdemesı bar 1700-den astam azamattar bosap şyǧu közdelgen. Ol özgerıs zaŋ jobasynyŋ ekınşı jäne üşınşı baptarynda közdelgen. Probasiia esebınde tūrǧan 5500 adamǧa jazany saralau tärtıbı qoldanylady. Sonymen qatar äleumettık osal adamdar sanatyndaǧy 629 adamnyŋ 57-ı bosap şyqsa, 572-nıŋ merzımı qysqartylady. 833 äieldıŋ 109-y bosap şyqsa, 724-nıŋ merzımı qysqyrtylady. Zaŋ jobasy asa qauıptı qylmys jasaǧandarǧa qoldanylmaidy.