Elımızde jyl saiyn üşemder qatary artyp keledı. Ara-tūra törtemderdıŋ ömır esıgın aşqanyn da qūlaǧymyz şalyp qalady. Üş jyl būryn bırden tört balanyŋ ata-anasy atanǧan almatylyq Esentai men Nazymgüldıŋ de şaŋyraǧy erekşe quanyşqa bölengen-tūǧyn.
Almaty qalasynyŋ tarihynda tūŋǧyş ret düniege kelgen törtemderdıŋ esımderı de erekşe: Bekaişa, Nūraişa, Gülaişa jäne Janaişa. Ökınışke qarai, elımızde egızderdı bylai qoiǧanda, tıptı törtemder men üşemderdıŋ de äleumettık jaǧdaiyn jasau mäselesı qarastyrylmaǧan. Būl otbasyda törtemnen keiın taǧy bır kenje böbek ömır esıgın aşqan bolatyn. Almatydai qymbat şaharda bes bırdei balanyŋ balabaqşasyn töleu ata-anaǧa batpan salmaq ekenı aitpasa da tüsınıktı. Törtemnıŋ anasy Nazymgül Quanǧan joǧary jaqqa hat jazyp, törtemnıŋ balabaqşa aqysyn 50 paiyzǧa jeŋıldetuge äreŋ qol jetkızıptı. Alaida «būl bır jylǧa ǧana jasalǧan uaqytşa jeŋıldık emes pe?» – dep küdıktenedı ol. Bıraq qazaqtyŋ «bır qozy tusa, bır tüp jusan artyq şyǧady» degen sözı beker bolmasa kerek. Äkımqaralardyŋ nazaryna ılıgıp, baspanaly bolǧan būl otbasyǧa üisız-küisız jürgen köp qazaqtyŋ qyzyǧa qaraityny ras. Kerekulık Batyrhan men Olganyŋ şaŋyraǧynda ömırge kelgen maŋdaiy torsyqtai üş ūl qazır özdıgınen otyratyn därejege jetıp qaldy. «Alǧaş ret auruhanaǧa qabyldauǧa kelıp, därıgerdıŋ «Sızde üşem bolady» degen sözın estıgende, ärine, bıraz qobaljydym. Qūdaidyŋ jazǧany ǧoi. Quanyşymda şek bolmady», – dep alǧaşqy äserımen bölıstı anasy. Bır ana qūrsaǧynan tuǧan üş ūlǧaAŋsar, Änuar jäne Arlan degen esımder berılgen. Olga men Batyrhannyŋ şaŋyraǧyndaǧy üşemnıŋ üş jasar aǧasy Sanjar bolsa, ol da anasyna – qolqanat, bauyrlaryn oinatuǧa jarap qalǧan.
Tört balanyŋ anasy bolu baqytyna ie bolǧan 23 jastaǧy Olga taǧy da qūrsaq köterıp, qazaqtyŋ sanyn köbeituge äzır ekenın jasyrmaidy. «Bır qolymen älemdı, bır qolymen besıktı terbetken ana atty qūrmettı atqa ie bolyp otyrǧanyma quanyştymyn. Men üşın ana boludan artyq baqyt joq. Bolaşaqta, taǧy qyz süisem degen armanym bar», – deidı O.Nūrǧazina. Qazırgı kezde Batyrhan men Olga ekı bölmelı päterdı jaldap tūryp jatyr. «Köp tılegı – köl» degen emes pe? Osyǧan orai, elımızdıŋ demografiialyq ahualyna üles qosuşy Nūrǧazinder otbasy baspanaly bolsa degen tılegımız de joq emes.
Tört balanyŋ anasy bolu baqytyna ie bolǧan 23 jastaǧy Olga taǧy da qūrsaq köterıp, qazaqtyŋ sanyn köbeituge äzır ekenın jasyrmaidy. «Bır qolymen älemdı, bır qolymen besıktı terbetken ana atty qūrmettı atqa ie bolyp otyrǧanyma quanyştymyn. Men üşın ana boludan artyq baqyt joq. Bolaşaqta, taǧy qyz süisem degen armanym bar», – deidı O.Nūrǧazina. Qazırgı kezde Batyrhan men Olga ekı bölmelı päterdı jaldap tūryp jatyr. «Köp tılegı – köl» degen emes pe? Osyǧan orai, elımızdıŋ demografiialyq ahualyna üles qosuşy Nūrǧazinder otbasy baspanaly bolsa degen tılegımız de joq emes.
Düniege säbi äkelu – baqyt. Egız säbi äkelu – ekınıŋ bırıne būiyra bermeitın baqyt. Al üşem, törtem tabiǧattyŋ öte sirek kezdesetın syiy bolyp sanalady. Elımızde üşemderdıŋ tuyluy jyldan-jylǧa ösıp keledı.Üşemdı düniege äkelgen keibır otbasylarǧa sol öŋır basşylarynyŋ qamqorlyǧymen, auqatty azamattar esebınen päter berılıp, jergılıktı äkımdıkter tarapynan otyn-su, azyq-tülıkpen qarailasu siiaqty bır rettık järdem beru deregı kezdesedı. Alaida halqymyzdyŋ sanyn köbeitude eleulı üles qosyp otyrǧan, düniege üşem äkelu baqytyn ielengen ata-analardyŋ barlyǧyna bırdei mūndai qamqorlyq jasalyp, baspana berılıp jatqan joq. Öitkenı, düniege üşem äkelıp otyrǧan otbasylarǧa memleket tarapynan jörgekpūl men bır jasqa tolǧanǧa deiıngı berıletın järdemaqylardan basqa kömek qarastyrylmaǧan. Üşemder men törtemderdı 18 jasqa tolǧanǧa deiin memleket qamqorlyǧyna alu, baspanamen qamtamasyz etu, balalardy kütuge arnaiy medbike taǧaiyndau siiaqty mäseleler şeşilgeni jön. Qytai fabrikasynda jūmys isteitin bir äieldiŋ ömırge törtem äkelgenı esıŋızde bolar. Qytaida bala tuuǧa şek qoiylatyndyǧyna qaramastan, jaŋaǧy 4 näreste 18 jasqa deiin ükımet qamqorlyǧyna alynǧan edı. Almatylyq Bauyrjan men Janat Äbiǧalievter şaŋyraǧynda tuylǧan Tomiris, Zarina, Ämina esımdı üşemder qazır bır jastan asyp qalǧan. Ata-analary da balabaqşa aqysyn töleu qiynǧa soǧatynyn tılge tiek etude. Al säbiler jaŋadan tuylǧan kezde anasy üşeuıne bırdei qarap ülgere almai, qinalǧanyn aitady. «Būl uaqytta arnaiy memlekettık kütuşınıŋ kömegı sözsız qajet. Üşemder öte näzık keledı» deidı, – Janat. Ūrpaq – ömırdıŋ mänı. Bala – ǧūmyrdyŋ jalǧasy. Eldıŋ bolaşaǧy da – osy bügıngı näresteler. Endeşe, egızderdı, üşemder men törtemderdı airyqşa qamqorlyqqa alatyn arnaiy memlekettık zaŋ qajet-aq. Mūndai zaŋ qabyldanar sättıŋ auyly alys emes dep ümıtteneiık.
Arman SERIKŪLY
