Qazaq äuenı İzrail aspanynda asqaqtady

Täuelsızdık mänı sarylyp jetken qazaq üşın asa qūndy. Sondyqtan ony qalai qasterlesek te jarasady. Qazırde Qazaqstan öz Täuelsızdık merekesın älemge paş etude jer jüzınıŋ tükpır-tükpırıne resmi saparlap qana emes, är universitetten önerpaz studentterdı aparyp, ūlttyq önerın nasihattau arqyly da körsetıp keledı. Sonyŋ bırı – respubli­kamyz­dyŋ jetekşı bılım ordasy äl-Farabi atyndaǧy Qazaq ūlt­tyq universitetı studentterınıŋ İzrailde qoiǧan konsertı. Onyŋ maqsaty – qazaqtyŋ Täuelsızdık künı merekesı qarsaŋynda şetel­dıkterge ūlttyq önerımızdıŋ mäuelı mäiegın tanytu.
Qazaq önerıne şeteldıkter kezektı ret täntı boldy. Bır aiyrmaşylyǧy, būl joly olarǧa bız qonaqqa bardyq. Jeltoqsannyŋ 11-16-sy aralyǧynda QazŪU-dyŋ önerpaz stu­­dentterı uni­ver­sitet rektory Ǧalym­qaiyr Mūtanovtyŋ qoldauymen, bırınşı pro­rektor Mū­ham­bet­qali Bürkıtbaevtyŋ bas­tauymen İz­rail­de ıssaparmen bolyp qait­tyq. Basty maqsat – Qazaqstan Täuel­sız­dıgı me­re­kesıne orai ūiymdastyrylǧan ıs-şaralarǧa qatysu, sonymen qatar ūlt­tyq önerımızdı paş etu. Ol jaǧynan taŋ­dai qaqtyrarymyzǧa kümän bol­ma­dy. Sebebı Ǧaliia Esmūhanbetovanyŋ je­tek­şı­lıgındegı «Baqyt» bi ansamblı, änşı Möldır Baqyt­jan­qyzy, qobyzşy ärı bızdıŋ jetekşımız Zita Sybanbaeva osy­ǧan deiın şet mem­le­ketterden jüldesız oral­ǧan emes. Oǧan Er­ǧali Änesov ekeu­mız dombyraşy bolyp qosyl­dyq.

Älqissa… Qazaqstannan ūşqan al­ǧaş­­qy kündegı bırınşı baǧytymyz Uk­rai­na bol­dy. Öitkenı İzrailge tura ba­ratyn bız­den ūşaq joq. Bes saǧatqa je­ter-jetpes uaq­ytta Kievtıŋ törınen kö­rındık. Äuejaida üş saǧattai aialdap, ary qarai ūştyq. Al­dymyzda – İz­rail…

Almatynyŋ qysynan Tel-Aviv­tıŋ jaz mausymyna bırden top ete qal­dyq. Qazaqstandyq delegasiiany el­şı­­lık­ten kütıp alyp, däl Jerorta te­ŋı­zınıŋ ja­ǧasyndaǧy ekı qabatty üige or­na­las­tyr­dy.

Bız kelgen senbı künı qatty taŋǧal­ǧa­nymyz – jergılıktı barlyq  düken jabyq, kö­lıkter men sapyrylysqan adamdar da kö­rın­beidı. Janymyzdaǧy jol bastau­şy­dan sūrasaq, būl evrei halqynyŋ jūmasy – 16:01- den 17:15-ke deiın dem­alatyn «Şa­bat» dästürı bolyp şyqty. Osy uaqyt ara­lyǧynda ärkım öz üiınde dūǧa qylyp ne­mese kıtaptar oqyp, bır sözben aitqanda, dema­lady eken. Būl elde jylyna kem de­gende ekı ret qai­talanatyn atauly erekşe kün bar. Ol künderı barlyq kölık qozǧalysy to­lyqtai bır künge toqtaidy. Osy kezde ata-analarymen üiden şyqqan büldır­şın­derge tas jolda äi, bır erkın kösı­lu­dıŋ sätı tüsedı eken.

Ekınşı äserımız, tūrǧyndar İerusalim men Tel-Aviv qalalary arasyndaǧy jol­dyŋ ekı qaptalyna aǧaştardy öz qolda­ry­men otyrǧyzyp şyqqan. Jäne bır qyzyǧy, sonda ötkızgen alty künnıŋ ışınde bızdegıdei qymbat Hummer, Lexus kölıkterın körmedık. Sebebı janarmai qymbat. Esepke qai ja­ǧynan bolmasyn jüirık evrei halqy na­ry­qta esesın jıbermeitının osydan-aq bai­qatty.

Kelesı künı İerusalim qalasyndaǧy Al-Aksa meşıtınde, İsa paiǧambardyŋ dūǧa qylǧan, jaularynan jasyrynǧan üŋgırınde boldyq. «Jartas üstındegı küm­bez» dep atalatyn jerdegı äuede eşbır tıreu­sız qalqyp tūratyn tasty ūstaǧanda, kımnıŋ de bolsa qatty tolqityny ras. Bır aita keterlıgı, meşıtke kıre berıste mūzdai qarulanǧan jauyngerler tūrady. Senen Qūran süresın, mūsylman ne mū­sylman eme­sıŋ­dı sūraidy. Mūsylman eke­nıŋdı dä­lel­deseŋ ǧana ışke ene alasyŋ. Mūndai saqtyqtyŋ boluy, ke­zın­de meşıt­tıŋ ışıne kırıp, jary­lys ja­sa­ǧandar bol­ǧan eken. Ja­nymyzda El­şı­lıktıŋ ada­my bol­ǧan­dyqtan, ondai tekserıske tüs­pedık.

Sol künı keşke İerusalim qalasynda esımın önerımen baǧalaityn şet mem­le­ket­terge tanys Erbolat Tölepbaidyŋ suret kör­­me­sı boldy. Qazaqtyŋ tūrmys-tır­şı­lı­gı­­nen, da­la tynysy, sūlulyǧynan syr şe­r­tetın onyŋ tuyndylary körmege kel­gen qonaq­tar­dyŋ ülken qy­zy­ǧu­şy­lyǧyn tudyrdy. Keş­tı aşqan Qazaq­stan­nyŋ İzraildegı el­şısı Ǧalym Ora­z­ba­qov ekı el arasyndaǧy mä­deniet pen yn­tymaqtastyq damuynyŋ aiqyn körı­nısı osyndai ruhani baila­nystan bas­ta­la­tynyn atap öttı.

Erteŋıne Tel-Aviv qalasynda Qa­zaqstan Täuelsızdıgınıŋ mereitoiyna orai ūiym­dastyrylyp otyrǧan negızgı ıs-şa­ranyŋ legıne bız de qosyldyq. Ūlt­tyq öne­rımızdı aiqyndaityn bi bilep, küi tartyp, qa­zaq änderın şyr­qa­ǧa­ny­myz­da zaldaǧy qonaqtardyŋ özdıgınen delebesı qo­zyp ketkendei boldy. Tıptı Ukrainadan kelgen bır aǧamyz Qara teŋızdıŋ ja­ǧa­synda öner körsetuge ar­naiy şaqyrdy. Keş soŋy banketke ūlas­­ty. Būl – qazaq önerınıŋ İzrail as­pa­­nynda asqaqtaǧan künı boldy. Täuel­sız­dık merekemızdı ūlyqtauǧa İz­rail hal­qy da rizaşylyǧyn bıldırdı. Mūndai ru­hani qūndylyqtar ärqaşanda ūlttyŋ me­reiın asyratyn şara ekenı aqiqat.

P.S.Sapar soŋynda közıqaraqty izraildıkter men elşılıktegı otandastarymyz Qazaqstan halqyna, önerlı studentterın jıberıp otyrǧan QazŪU-dyŋ basşylyǧyna, rektor Ǧalymqaiyr Mūtanūlyna ülken alǧysyn aityp, dūǧai-dūǧai sälemın jetkızıp qala berdı. Al bız şetelge şyǧuǧa mümkındık jasaǧan aǧalarymyzǧa şeksız alǧysymyzdy bıldıre otyryp, aŋsarymyz auǧan tuǧan jerımızge masattana attanyp kettık.

Asqarbek QAZANǦAP,

QazŪU-dyŋ jurnalistika fakultetınıŋ studentı

Almaty–Tel–Aviv–İerusalim–Almaty

«Alaş ainasy».