Uhan qalalyq bır auruhananyŋ Respiratorlyq jäne renimatologiialyq bölımnıŋ Bas därıgerı Sao Bin: "Rasyn aitqanda, virustyŋ naqty qaidan kelgenın bılmeimız”
Būndai tūjyrymdaǧy maqalany Qytaidyŋ jaŋalyqtar portaly jazdy. Maqalada, Uhan qalasynyŋ qaq ortasynda ornalasqan teŋız önımderı bazary jaŋa täj virusynyŋ bırden-bır ındet közı retınde qarastyrylmaityny aitylady. Bırqatar qytailyq ǧalymdardyŋ zertteu nätijesı ondai tūjyrymdy rastamaityn bolyp şyqty.
24-qaŋtarda Huan Chaolin bastaǧan ǧalymdar “Uhanda jaŋa täj virusyn jūqtyrǧan adamdardyŋ klinikalyq erekşelıkterı” atty qūjat jariialap, 2-qaŋtar künı uhandyq auruhanaǧa densaulyqtaryna şaǧym aityp kelgen 41 adamnyŋ densaulyq jaǧdaiynyŋ tarihyn baiandaidy. Jaŋa virus jūqtyrǧan adamdardyŋ taldau nätijelerı boiynşa, olardyŋ tek 27-nıŋ ǧana aurudyŋ oşaǧy sanalǧan älgı bazarǧa qatysy bar bolyp şyqqan. Onyŋ üstıne, auruhanaǧa alǧaş jäne keiın tüsken emdeluşılerdıŋ epidemiologiialyq auruǧa qatysy bolmaǧan.
Uhan qalalyq bır auruhananyŋ Respiratorlyq jäne renimatologiialyq bölımnıŋ Bas därıgerı Sao Binnıŋ aituynşa, teŋız önımderınıŋ bazary ındettıŋ jalǧyz oşaǧy emes. “Rasyn aitqanda, virustyŋ naqty qaidan kelgenın bılmeimız”, - dedı ol.
Atalǧan qūjattan, virus jūqtyrǧan eŋ alǧaşqy adamnyŋ 2019 jyldyŋ 1-jeltoqsanyna deiın tırkelgenın köruge bolady. Alaida ol uaqyt oŋtüstık Qytaidaǧy atyşuly bazardyŋ bylyǧy älı aşylmaǧan kez. Ärı 10-jeltoqsanda auyrǧan üş adamnyŋ ekeuınıŋ de ol bazarǧa barmaǧany anyq bolǧan.
Densaulyq saqtau boiynşa Uhandyq komissianyŋ esebınde, aurudyŋ eŋ alǧaşqy belgılerı jeltoqsannyŋ 8-de anyqtalyp, onyŋ “köp jaǧdaiy” teŋız önımderınıŋ bazarymen bailanysty bolǧany aitylady. Söitıp, ötken jyldyŋ 31-jeltoqsany künı Uhannyŋ densaulyq saqtau komissiiasy teŋız önımderınıŋ bazary jöndeu jūmystary üşın 2020 jyldyŋ 1-qaŋtarynan bastap jabylatynyn habarlaidy.
AQŞ-taǧy Djordjtaun universtetınıŋ infeksiialyq aurular boiynşa sarapşysy Daniel Liusi «Science” veb-saitynda, “Adamdardyŋ auru jūqtyrǧan jäne auru belgılerınıŋ paida bolu uaqyty aralyǧyndaǧy mälımetter naqty bolsa, onda virus 2019 jyldyŋ qaraşasynda bastaluy kerek” dep mälımdedı. Demek, virus sol uaqytta adamdardyŋ arasynda bırtındep tarai bastaǧan.
Al, AQŞ-tyŋ San-Diego şatyndaǧy Skripps zertteu institutynyŋ biolog-evoliusionistı Kristian Anderson, virus jūqtyrǧan eŋ alǧaşqy adamnyŋ 2019 jyldyŋ 1-jeltoqsanynda paida boluyn “erekşe körınıs” dep esepteidı. Onyŋ aituynşa, bıreu virusty bazardan tys jerde jūqtyryp, ony keiın bazarǧa äkelgen. Būl ärı ǧalymdar keltırgen mälımetterge säikes keledı.
Qalai degenımen de, teŋız önımderı bazary täj virusymen tyǧyz bailanysty. 26-qaŋtar künı Densaulyq saqtau Ūlttyq komissiiasynyŋ direktory Ma Siaovei däl qazırgı taŋda täj virusy turaly tüsınıktıŋ älı de şekteulı ekenın, ärı infekiianyŋ naqty közı tabylmaǧanyn mälımdedı.
Beiresmi aqparat deregınşe, būl ındettı Uhan virusologiialyq instituty “biologiialyq qaru” retınde qoldan jasaǧan boluy da mümkın. Ondaǧy mälımetterde, institutta adam ölımıne äkeletın Ebola virusy siiaqty eŋ qauıptı mikroorganizmdermen synaqtar jürgızıletını, söitıp onda, jylan, jarqanattyŋ genınen adam aitqysyz dünieler jasap şyqqany aitylady. Aqparat taratuşylar būl turaly Deni Şoham atty izraildık tyŋşy habarlaǧan dep jazady. Ökınıştısı, ol abaisyzda syrtqa tarap, endı oǧan jetekşılık etetınderdıŋ özıne ülken qauıp töndırıp otyr dep esepteidı.
Qytaidyŋ soŋǧy resmi derek közderı, BAÄ-ı elde täj virusyn jūqtyrǧan Uhannan kelgen bır otbasy müşesınıŋ tırkelgenın turaly habarlaǧanyn jazdy. Al Qytaida virus jūqtyrǧandardyŋ sany 6014-ke jetıp, küdıktıler qatary 9239 adamdy qūraǧan. Al qaza tapqandar sany – 132.
Ertai NÜSIPJANOV
