Qazaqstan märege jettı.
Qazaqtyŋ jany közıne keldı.
Qorlanǧanyn, aldanǧanyn sezıne keldı. Özgeler: qarapaiym halyq tügıl, zaŋ qyzmetkerlerınıŋ jaǧasyna jabysyp, aşyq türde memleketke küş körsetuge deiın däreje- aibattyŋ jūdyryǧyn jūmsady. Jürgınşıge jol bermeuşılıktıŋ körınısı- körınbei jatqan qoǧamdaǧy barlyq dandaisudyŋ betı ǧana ekendıgın aiǧaqtap tūr. Qansyrap tūrǧan qazaqtyŋ bauyr etın ädıletsızdıktıŋ otyna quyra bergenşe, özgenıŋ qolyndaǧy qanjardy nege almaisyŋdar. Tarihi Otandary bar, ūlttyq müddelerı qorǧauly "... Halyqtyq Assambleia": Qazaqstannyŋ örkendeuıne qyzmet jasap, alǧaşqy künnen bastap qazaq tılı arqyly, memlekettı qūrauşy qazaq halqynyŋ ainalasyna ūlt ökılderın toptastyryp, tūtas, bır baǧyttaǧy qadamnyŋ şynaiy ülgısın körsetuı tiıs edı. Olar bolsa özderın özderı qyzyqtap, özge ūlt ökılderı ekenın būldaumen ainalysyp jür. Nauqandyq daŋǧazanyŋ ortalyǧyna ainaldy. Bilıkke jaqyndaudyŋ amalyna ainaldyrdy. Tarasyn, ne bolmasa, memlekettı qūrauşy töl halyqtyŋ, qazaqtyŋ tılı arqyly, ainalasyna toptasyp aqiqatty moiyndasyn. Özge ūlt ökılderınıŋ ışınde bıreuler: " Qazaqstan Reseige qosylsyn" dep sandyraqtap jatyr. Osynyŋ barlyǧy: ūlttyq bilık öz qazaǧyn qualap jürgende, özgelerdıŋ kekırıgı azyp memlekettıŋ jaǧasyna jabysyp, kımmen jarnaqtasyp, qalai ömır süruımızge törelık aitatyndai deŋgeige jetkendıgın körsetıp tūr. Özgenıŋ köŋılıne qarap qazaqty öz jerı men bolaşaǧyna qatysty qojaiyndyq ruhpen, jauapkerşılıkten aiyru, köre tūryp küidıru, arlanu, namystanu sezımın öltıru- Täuelsız Qazaqstannyŋ bolaşaǧyna qyzmet jasaityn amal ma, älde, bilıktıŋ bır kündık jan saqtauy ma?! Özgenıŋ köŋılınen şyǧamyn dep, öz maŋdaiyŋdy qos qoldap jara beru jasampazdyqqa aparmaidy.
Qūmyrsqanyŋ belın üzuge bolady,
Ümıtın üzu mümkın emes. Ol da tıstep, küresıp öledı. Qūmyrsqa qūrly joqpyz ba?.. Ümıtımızdı üzbeŋızder, oǧan ūlttyŋ jūdyryqtai jüregı könbeidı.Öz jerımızde özgenıŋ qaqpaiyn körmei, ūl- qyz ösırıp, baqytty ǧūmyr keşkımız keledı. Teŋdıkke könbeitınderdı, eldıkke qalai köndıresıŋ. Onyŋ jalǧyz-aq joly: qoǧamdaǧy ūltaralyq qatynastyŋ bır jaqty dertın aşyq, aiqyn körsetu. Tabannyŋ astynda taptaludy emes,teŋ otyryp şattanudy üiretıŋızder. Jaltaqtamai şyndyqty betke aitudy üirenıŋızder. Arqalaryŋda qalyŋ el tūr, bilıktegı myrzalar! Bärın bız bılemız degen piǧyldan qaityŋyzdar. Deputattar söilesın. Halyqtan jasyryp jiyn jasap, ışterıŋe tüiınşek bailamaŋyzdar. Halyqtan jasyryp äreket ısteitın bolsaŋyzdar, onda nege halyqtyŋ atynan söz söilep mınberlerde jürsıŋızder?!.. Aityŋyzdar, qandai sabaq aldyŋyzdar,qandai şeşımge keldıŋızder.
Öz üilerıŋe bıreuler kırıp alyp, qatyn- balalaryŋa, dünie- mülıkterıŋe, ar- namystaryŋa qol salyp jaǧalaryŋa jabyssa osylai otyrmaisyŋdar ǧoi. Nege ūlttyq müddege kelgende kegejektep keiın şegınıp, kelınşek keiıpke köşıp etekterıŋdı türıp,jüzderıŋdı jasyryp,erınderıŋdı tıstep ünsız jatyp qalasyŋdar. Saǧan sengen elıŋdı sarsaŋǧa salu- saiasatkerlık emes. Zaŋ ädıl bolǧannyŋ özınde, ony ıske asyratyn bilık ädıl bolmasa qajetı ne?.. Sender halyqtan üstem jäne aqyldy emessıŋder, sol üşın halyqty tyŋdau mındetterıŋız! Jauap berıŋızder!?.. Nege Düngender memlekettıŋ (zaŋ ökılderınıŋ) jaǧasyna jabysty?!.. Nege qara jolda qazaq şegınuı kerek. Osynşalyq deŋgeidegı astamşylyq bır sättık körınıstıŋ, bır- ekı esırıktıŋ boiyndaǧy menmendıktıŋ saldaryma? Şynymen mūnşalyqty asqynǧan derttı körgılerıŋ kelmei otyrma?..
Bır künı Aq Ordanyŋ da jaǧasyna jabysyp, jolyn tartyp almasyna kım kepıl?!..Tüsınıktı, ainalada alpauyt elder otyr. Degenmen batyl qadam jasap, der kezınde şeşım qabyldap alu kerek. Keide oqys, şapşaŋ şaryqtaular kerek.Osy qazır däl mezgılı.
Jäne osy baǧytqa ündep "... Halyqtyq Assambleia" ūran salsyn, qazaq halqynyŋ ainalasyna toptasu kerek ekendıgın eselep aityp, kündız- tünı sol qaǧidany basşylyqqa alsyn. Solai memleketşıldıktıŋ, bauyrlastyqtyŋ ülgısın tanytsyn. Ony jasamaidy eken, tüpkı nietterı qandai ekendıgınen habar beredı. Şyndyq pa, şyndyq!
Qorqa berudıŋ barlyǧy-saqtyq emes. Bız qoiandardyŋ emes, kökbörılerdıŋ ūrpaǧymyz. Aqiqattyŋ taǧdyry tarazyǧa tüsıp tūrǧan tūsty ūltymyzdyŋ paidasyna şeşıp, qazaq halqynyŋ ainalasyna toptastyratyn tübegeilı şeşımderdı şyǧaryp aluymyz kerek. Qazaq tılı- ūlt ökılderınıŋ ruhyn jaqyndastyryp, bırlık pen bauyrlastyqqa jol aşsyn. Qazaq tılın derbes, ūiymdastyruşy, ūiytqy bolatyn därejege köterıŋızder, şıderın şeşıŋızder, şeksız quat pen küş berıŋızder. Bır tıl, bır baǧyt, bır el, bır bolaşaq!.. Kezeŋı keldı. Otyz jyl jyltyr sözben jymyŋdasqandaǧy, bi bilep qūşaqtasqandaǧy nätijenı körıp otyrsyzdar. Tynyştyq bärımızge kerek, bıraq ol tek juas tüienıŋ jünınen, nemese qazaq halqynyŋ esebınen jasalyp, üzdıksız qaitalana bermeuı kerek. Özgerıster kerek, öz halqynyŋda maŋdaiynan syipaityn alaqandar kerek. Qarapaiym adamdarmyz, öz tüsınıgımızdıŋ şeŋberınde jan syrymyzdy aityp otyrmyz. Eldıŋ esesı kete berse ezdıkke üirenedı, kerek kezınde oiau qazaq tappai qalasyŋdar.Tuǧan eldıŋ, tulaǧan namystyŋ qūnyn bılıp, Qūdaiǧa şükır etıŋızder. Bilıktıŋ qorǧany- qazaq, mysaly, künı keşe Qordaida ekı polisiianyŋ jyrtylǧan jaǧasy üşın qandai arlandy. Qaryndastyŋ dauysy qaraŋǧyda belgılı degen sözdı de qazaq atam aityp ketken. Qaraǧai basyn şortan şalsa, qastaryŋda qazaq qana qalyp, qanyn da, janyn da Atameken- el üşın, jer üşın beretın bolady. Kökbörınıŋ tısın qaǧyp ala berseŋder, köp tülkınıŋ qūiryǧyna buynyp ölesıŋder. Esepsız eşteŋe joq, nenı qor tūtsaŋdar, sony zar tūtasyŋdar. Qazaq halqy üstemdık talap etıp otyrǧan joq, öz jerınde örkendep, qalauymen qam jasauyna, bolmysy men ūlttyq kelbetın saqtap damuyna kedergı bermeudı talap etıp otyr.
Qazaqta: “Su ışken qūdyǧyŋa tükırme” degen ösiet bar. Qaida jürsekte bız qazaq halqy ömır sürıp jatqan eldıŋ, töl halyqtyŋ öz topyraǧynda örkendeuıne, ūlttyq mūrattaryna amal jasauyna kedergı bermeudı maqsat tūtamyz, mūny adamdyq paryzymyz dep sanaimyz. Qazaq halqyna sıŋgen qasiet, tärbie solai. Qai elde jürsede şekten şyǧyp, şen talastyrmaidy. Joǧarǧy sana, ūlttyq mädeniet degenımız de osy bolar. Eşbır ūlttyŋ esıgın qaǧyp kırıp, bosaǧasyn qoparyp şyǧyp ketken jerımız joq. Sol dūrys, ol ūlttyŋ, memlekettıŋ saǧan ömır süruge, ösıp- önuge mümkındık jasaǧannan basqa qandai kınäsı bar. Nege öz elınıŋ bolaşaǧy üşın, senıŋ qas- qabaǧyŋa qarauǧa tiıs. Qolyŋnan kelse kömektes, qūrmette, eŋ bolmasa köldeneŋ jatyp alyp aiaǧyna tūsau, qolyna kısen, sanasyna salmaq bolma. Şekten şyǧyp, şekaradan attama. Aşuyn tuǧyzyp, şaptan türtıp oinama.
Qazaqstandaǧy ūlt ökılderınende osyndai qūrmetpen, mädeniettı qarym- qatynas kütemız.
Törımızge şyǧardyq, bıraq töbemızde oryn joq. Bızdıŋ töbemızde mäŋgılık Täuelsız Qazaqstannyŋ bolaşaǧy men ūlttyq ar- namysymyzǧa, Allanyŋ adamzatqa ortaq raqymy men märtebelı mereiıne jäne Haqtyŋ nūrymen, halqymyzdyŋ babadan qalǧan amanat- armanyna, künnıŋ şuaǧyna ǧana oryn bar. Bız özın özgenıŋ ornyna qoia bıletın mädeniettı ūlttardyŋ barlyǧymen dospyz, bauyrmyz!
Nanǧa toiyp, nadandyqtyŋ asauyna mınıp tairaŋdauşylarǧa jol joq. Eşbır ūlttyŋ namysyna tiıp, küie jaǧudan aulaqpyz. Ärkım būdan bylai öz nietı men äreketterıne baqylau jasap, Qazaq halqy öz jerınde eşkımge qaryz emes ekenın oilap jürsın.Öz keudelerınıŋ qalauy üşın, tūtas ūlttyŋ taǧdyrymen oinaudyŋ şegı bolatynyn sezıp jürsın.Teŋdık- ärkım öz ornyn bılıp jürgende ǧana saltanat qūrady.Qazaq halqy örkenietke ılesu üşın, öz jerınde özgelerden teŋdık sūrap jür. Şydam- şyndyqtan köp ömır sürmeidı. Qazaqtyŋ jansebıl şyndyǧy qylköpırdıŋ üstınde tūr.
Sabyr Adai 12.02.2020j
