Óli rıza bolmaı tiri baımaıdy –degen bablarymyz. Artyna izgilikti iz qaldyryp ketken jandarǵa Quran baǵyshtap, ıgilikti sharalarmen eske alyp otyrýdyń úlken máni bar. Eń bastysy jastarǵa ótkendi úlge etip, tárbıe dánin ege bilý. Búgingi eske alyp otyrǵanymyz 45 jyl boıy aýyl mektebinde bala oqytyp, urpaq tárbıeleýde ólsheýsiz úles qosqan aıaýly ustaz, Kazaq KSR Oqý-aǵartý isiniń úzdik qaıratkeri,Uly Otan soǵysynyń ardageri, Qordaı aýdanynyń qurmetti azamaty, Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq pedagoıkalyq ýnıversıtetiniń 1948-1951 jyldardaǵy túlegi Ordabaı Sádibekov. Ulaǵatty ustaz bıyl tiri bolsa 100 jasqa tolmaq edi. “Ustazdyq etken jalyqpas, úıretýden balaǵa” dep, danyshpan Abaı aıtqandaı, ustaz – aıaýly jan, qurmetti adam. Qazaqtyń oqý ordalarynyń ishindegi eń alǵashqy kıeli qara shańyraǵy bolyp sanalatyn Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedogoıkalyq ýnıversıtetin támamdap bar ǵumyryn bala tárbıesine arnaǵan jandar jetedi. Solardyń biri Ordabaı Sádibekov.
Ordabaı atamyz Uly Otan soǵysynan týǵan elge jeńispen oralǵannan keıin, 1948-1951 jyldary Qazaq ulttyq pedogoıkalyq ýnıversıtetine túsip bilim alady. Sodan keıin týǵan aýyly Jambyl oblysy, Qordaı aýdany, Irsý, Voroshılov eldi-mekenderine baryp, aýyl balalaryn oqytyp, saýatyn ashady. Sóıtip ustazdyq jolǵa túsedi. Sodan tabany kúrekteı 45 jyl muǵalim bolyp, el qadirlegen ulaǵatty ustazǵa aınalady. Ordabaı aǵaıdan oqyp bilim alǵan shákirtter búgingi tańda elimizdiń ár óńirinde túrli qyzmetti, ár salada eńbek etip júr. Máselen, búginde aramyzda joq qoǵam qaıratkerleri Bılibaı Qashaǵanov, Shaban Bázilov, satırık Bektursyn Mádıev, aqyn Rza Qýnaqova taǵysyn taǵy elge tanymal adamdar sol kisiniń bel shákirtteri. Tájirıbeli ustaz jas býyndarǵa bilim berýde pedagogıkanyń sońǵy jańalyqtaryn sheber paıdalanyp, óz tájirbıesin de ortaǵa salyp erinbeı eńbek etkeni eleýsiz qalmaǵan. Qordaı aýdany boıynsha eń úzdik muǵalim atanyp, KSR Oqý aǵartý isiniń úzdik qaıratkeri degen ataqqa ıe bolady. Sonymen qatar, Qordaı aýdanynyń qurmetti azamaty ataǵymen de marapattalǵan.Uly Otan soǵysynda otanyn fashısterden azat etýde batyrlyǵy úshin alǵan orden-medalderdiń orny bir tóbe.
Sonaý, 1932 jyldary el basyna tóngen náýbet asharshylyqty kózben kórip, basynan keshiredi. Muǵalim bolyp júrgen kezde 1939 jyly Ordabaı Sádibekov kezekti mindetti áskerı boryshyn óteýge shaqyrylady. Osylaısha, jas jaýynger bolyp áskerı qatarda boryshyn atqaryp júrgende 1941jyly Uly Otan soǵysy bastalyp ketedi. Alǵashqy urysty Rýmynııanyń Renı qalasyn jaýdan bosatýda qarsy alady. Sevostopal, Odessa qalalarynda jaýmen shaıqasyp, jeńis úshin qan tógedi. 1944 jyly Odessa qalasyn azat etýge qatysady. Sonymen qatar, Vengrııanyń kóptegen qalalarynda jaýmen urysqa túsip, ólim men ómir arasynda ótken Býdapesht úshin bolǵan qyrǵyn soǵysta artqa metr sheginbeı jaýǵa qarsy turady. Otan aldyndaǵy mindetin atqaryp júrgen polk keıin shyǵysqa qaıtyp Japon soǵysyna eshalonmen attanady. Al, Ordabaı aqsaqal jeńis kúnin 1945 jylǵy 9 mamyrda jolda poezda ketip bara jatqanda estip, búkil sostav merekeleıdi. Osylaısha uly jeńistiń qýanyshty habaryn soǵys ardageri Ordabaı Sádibekov atamyz Taıga stanııasyna jetkende estigen eken.
Ordabaı Sádibekov Qara teńiz flotynda 356 bólim rotasynda, jaǵalaý jolynyń rotasynda áskerı mindetti morıak bolyp atqarǵan. Japon soǵysy 1945 jyly 2 sentıabrde aıaqtalǵan soń, bul polk rezerv armııasy bolady. Polk Vladıvastokta bir aı turyp, qaıtadan Odessaǵa keledi. Mine, osy jerden 1946 jyly Sádibekov Ordabaı áskerı mindetinen bosatylyp aýylǵa qaıtady. Ordabaı qart jaýynger “Odessany qorǵaǵany úshin”, “Sevastopaldy qorǵaǵany úshin», “Ýshakov teńiz”, “V.I.Lenınniń 100 jyldyq”, “Tyń kóterý”, “Jeńistiń 20, 30, 40, 50 jyldyq” medaldarymen jáne “Otan soǵysy” ordenimen marapattalǵan.
Týǵan elge aman-esen oralǵannan keıin, ózi týǵan aýylynda ustazdyq jumysyn jalǵastyrady, joldasy Rápııa ekeýi ot basyn quryp, jeti bala tárbıelep, nemereleriniń ortasynda júrip, 1979 jyly zeınetke shyǵady.
Jyr alyby Jambyldyń aldynan bata alyp, aqıyq aqyn-kompozıtor, Alataýdyń bulbuly atanǵan Kenen Ázirbaevpen bir aýylda bir aýany jutyp, etene jaqyn týys bolǵan inisi Ordabaı Sádibekov mine osyndaı adam bolǵan. Maıdanger, ulaǵatty ustaz Ordabaı aqsaqal jeti balasyn da úlgili etip ósirip, qatarǵa qosqan. Balalarynyń ishinde Alsaı ǵana baqılyq dúnıge attanǵan, qalǵan ul-qyzdarynyń barlyǵy elge úlgi bolatyndaı qazaq qoǵamynyń zııaly azamattary.Uldarynyń ishinde Aqyn Ordabaıuly el tanyǵan belgili jýnalıst, jazýshy, Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵynyń múshesi, S.Berdiqulov syılyǵynyń ıegeri. Aqyn ákesiniń jazǵan shyǵarmalaryn jınaqtap ,, Jaqsylyqqa jarasady jaqsylyq,, atty kitabyn basyp shyǵarsa, anasy Rápııaǵa Halykovaǵa arnap ,,Rápııa,, atty ardager kınomehanık ájeniń ómir joly, adamı kelbeti jetkizetin, Qazaqstan ǵana emes KSRO kólemindegi bedeldi basylymdardan jaryq kórgen baspasóz jınaqtary toptastyryp derekti kitapty jazyp shyǵardy. Ordabaı aqsaqaldyń zaıyby Rápııa Halyqova búginde seksenniń seńgirine kelip otyr.
El anasy atanǵan apamyz qazaq áıelderi arasynan shyqqan tuńǵysh kınomehanık – SSSR kınomotografııasynyń úzdigi. Jemisti eńbektiń ıesi. Baqytty apanyń omyraýynda “Qurmet belgisi”, “Oktıabr revolıýııasy”- ordenderi jarqyraıdy. Rápııa apaı týraly sonaý 1985 jyly ataqty kınorejısser Oraz Ábishev «Rápııa» degen derekti fılm túsirip, tulǵanyń jarqyn beınesin kórkemdep kórsete bilgen bolatyn. Mine, maıdanger ulaǵatty ustaz ben elge áıgili kınomehanık apamyz 40 jyl qol ustasyp baıandy ǵumyr keship, halyq qurmettegen qadirli otbasy. Ordabaı aqsaqaldyń dúnıeden ozǵanyna kóp jyldar ótti. Al, Rapııa apamyz kıeli qara shańyraqtyń otyn tútetip berekesin kirgizip otyrǵan jáıi bar.
Otan úshin qan tógip, elge aman-esen oralǵan Kenen aýylynyń maıdangerleriniń arasynda búginde 97 kelgen, Ordabaı aqsaqal men bir mektepte kóp jyldar boıy ustazdyq etken, aýyldyń qurmetti aqsaqaly Kerimqul Qosaqov qana aman saý ortamyzda ulaǵatty ata bolyp otyr. Osyndaı jeńistiń 75 jyldyq mereıtoı kúnderinde elimizdiń ár-aımaǵynda aman-esen júrgen Uly Otan soǵysynyń ardagerlerin shyn júrekten quttyqtaımyz. Otan úshin jan qıǵan soǵys ardagerleriniń aldy peıish, arty kenish bolsyn deımin. Ólige ıman, tirige Alla bereketin bersin.
Musaǵalı Tasqalıev
"Sport juldyzdary" jýrnalynyń bas redaktory,
Qazaq Sport jáne Týrızm akademııasynyń
qurmetti professory,
Qazaq jýrnalıstıkasynyń qaıratkeri.
