– Är adam qorşaǧan ortasynyŋ tazalyǧy üşın jauapkerşılıktı özıne alyp, elektr energiiasyn, sudy ünemdeu, ekologiialyq tūrǧyda taza önımdı qoldanu siiaqty qarapaiym erejelerdı saqtai bıluı qajet. «Sparta Astana» EKOklub ekologiialyq qozǧalysynyŋ negızın qalauşy, QR eko ambassadory, volonter Äsel Qūspanova QazAqparat tılşısıne bergen sūhbatynda osyndai pıkır bıldırdı. «Ekologiialyq baǧytta jūmys ısteuıme ülken äpkem yqpal ettı. Onyŋ būl salada jürgenıne üş jyldan asyp kettı. Ol menı būl salada eŋbek etuıme köndırgen joq jäne mäjbür etken joq, ärine. Künderdıŋ bır künınde özım osyndai toqtamǧa keldım. «Qoqys« dep atalatyn filmdı körgennen keiın qorşaǧan ortany qorǧau qanşalyqty maŋyzdy ekenın bıldım. Äleumettık jauapkerşılıktıŋ ne ekenın tüsındım jäne volonterlıkpen ainalysu - ömırdegı basty mındetım dep sanaimyn. Men 2018 jyldan berı ekologiialyq mäselelerge basa nazar audara bastadym. Bastapqyda üiden şyqqan tūrmystyq qaldyqtardy qapşyqqa ırıktep sala bastadym. Odan keiın ekologiia turaly aqparattardy qarap, jinaqtap, ol turaly özge adamdarǧa aita alatynymdy tüsındım. Ekologiia salasynda volonter retınde jūmys ısteuıme osy jaǧdai yqpal ettı», - deidı Äsel Qūspanova. Ol «Sparta Astana» EKOklub ekologiialyq qozǧalysynyŋ negızın qalauşy, Qazaqstan Respublikasynyŋ eko ambassadory, ekobelsendı jäne osy salada volonter. Äsel tabiǧatty aialap ūstaudy qoldaidy jäne senbılıkterge belsendı türde qatysady. «2019 jyldyŋ 1 nauryzy künı «Sparta Astana» EKOklub ekologiialyq qozǧalysyn qūryp, ekologiialyq mäselelerge nemqūraily qaramaityndardyŋ basyn bırıktırudı jön dep şeştım. Bırge küressek, ısımız nätijelı ärı paidaly bolady dep senemın. EKOklubtyŋ basty maqsaty - qalany, elordany, älemdı taza ūstau. Özım siiaqty oilaityndardy janyma jinap aldym. Senbılık ötkızgen kezde tūrmystyq qaldyqtardy ärtürlı qapqa ırıktep, bölıp salamyz. Äleumettık jelılerde ekologiiaǧa qatysty ideialarymmen bölısıp, mektep, universitet jäne ırı kompaniialarda şeberlık synybyn ötkızıp, därıs oqimyn«, - deidı ol. Ol bolaşaqta ärtürlı şaralardy ekologiiaǧa nazar audara otyryp ötkızudı josparlap otyr. «Byltyr sporttyq şaralardy ekologiialyq tūrǧyda basa nazar audaryp ötkızdık. Bız jasyl jäne sary konteiner ornalastyryp, taǧam qaldyqtaryn jasyl konteinerge, al su, susyn ydystaryn sary konteinerge saluǧa ügıttedık. Osylaişa elordada pilottyq jobam jüzege asty. Qazır ambassador retınde ministrlıkpen tyǧyz qarym-qatynasta bolyp, ekologiiaǧa qatysty ideialar men jobalardy jüzege asyrudamyz», - deidı ol. Sondai-aq, Äsel Qūspanova elorda tūrǧyndaryna tūrmystyq qaldyqtardy ırıktep, bölek saludyŋ qajettılıgı turaly tüsındıredı. «Bız ekologiiamyz taza bolu üşın qandai da bır qadam jasauymyz kerektıgın aitamyz. Är qadamnyŋ aitarlyqtai maŋyzy bar. Är adam qorşaǧan ortasynyŋ taza boluyna özı jauapkerşılık alyp, elektr energiiasy men sudy ünemdeu, ekologiialyq taza önım qoldanu siiaqty qarapaiym qaǧidalardy jüzege asyruy kerek. Jinap, tazalap ketetın jer emes, qoqys tastalmaityn jer taza bolady.»Älemdı özgertkıŋ kelse - özıŋnen basta«. Bızdıŋ ūstanym osyndai», - deidı ol. Äsel Qūspanova ekologiialyq özektı mäselelerdı jäne onymen küresu joldaryn aitty. «Rūqsat etılmegen qoqys orny, qoqys tastamau mädenietı, öndıruşılerge qatysty zaŋnamanyŋ joqtyǧy - mūnyŋ bärı ekologiialyq özektı mäsele. Eger qaita öŋdeuge jaramaityn qap şyǧaruǧa tyiym salynsa, qoqys äldeqaida az boluşy edı. 80% qaldyqtyŋ 10-12%-y ǧana öŋdeledı. Irı qalalarda ǧana jabdyqtalǧan qoqys poligony bar, al qalǧan öŋırlerde joq», - deidı ekobelsendı. Ol ekologiialyq mäselemen küresudı zaŋnamalyq deŋgeide şeşu kerek dep sanaidy. «Men qorşaǧan ortasyn taza ūstamaǧan adamǧa aiyppūl salu kerek degendı qoldaimyn, sebebı bızge jyldam äreket etu kerek. Şaralardy zaŋnamalyq deŋgeide qabyldau kerek. Adamdar zaŋ aldynda jauap bermeitın närseden qoryqpaidy. Olar jazalanǧan kezde ǧana oilanady. Bızdıŋ elımızdegı ekologiialyq jaǧdai jylarman küide. Qazırgı uaqytta elımızde 100 mln tonnadan astam tūrmystyq qaldyq bar. Künıne 5-6 mln tonna tūrmystyq qaldyq şyǧady. Būl tūrǧyn sany az bızdıŋ el üşın öte ülken körsetkış. Būl mäselege köp köŋıl böletın basqa eldermen salystyryp qaraǧanda ekologiialyq mädenietımız öte tömen. Mysaly, Japoniia halqy qoqysty ırıktep saluǧa üirenıp qalǧan. Būǧan Şvesiia, Norvegiia jäne Germaniiany qosuǧa bolady. Būlar -ekologiialyq jaǧdaiy jaqsy elderge jatady», - deidı ol. Būǧan deiın jazǧandai, ol Qazaqstan Respublikasynyŋ eko ambassadory. Onyŋ aituynşa, būl onyŋ bilıkpen dialog qūruyna yqpal etedı. «Bilıkpen dialog ornata alatynymyz quantady. Bız qoldan kelgennıŋ bärın jasaimyz, bıraq ekologiialyq sūraqtardy retteitın äkımşılık tetık te kerek. Bilık ökılderı qol ūşyn sozuǧa äzır, sebebı olar da ekologiiamyz üşın alaŋdaidy. Būl menŋ quantady», - deidı Äsel Qūspanova.
QazAqparat
