«Adyrna» ulttyq portalynyń tilshisi álemdegi eń áıgili mýzeıler týraly maqalalar serııasyn bastaıdy.
Lývr – álemdegi eń áıgili jáne Eýropadaǵy tuńǵysh murajaı. Ol tek qana tarıhı eskertkish retinde ǵana emes, sonymen qatar eń tanymal mýzeı retinde de áıgili. Mýzeıde 350 myńnan astam tarıhı jádigerler saqtaýly. Bul tarıhı jádigerler 60 myń gektar aýmaqqa ornalastyrylǵan. Murajaı álemdegi eń keń jáne áserli óner jınaqtarynyń birine aınalǵanǵa deıin, erte ortaǵasyrlyq Parıjdi basqynshylardan qorǵaǵan korol saraıy jáne bekinisterdiń mańyzdy bóligi boldy.
Murajaıdyń ashylýy Franýz revolıýııasy etek alǵan tusqa, ıaǵnı 1793 jylmen tuspa-tus kelgen. Lývrdyń eń tanymal qundylyqtary retinde – Leonardo da Vınchıdiń Mona Lızasyn, kóne grektik Venera Mılosskaıa músinderin atap ketýge bolady.
Murajaı Senanyń oń jaq jaǵalaýynda, Parıjdiń ortalyǵynda ornalasqan. Ol alǵashynda qamal bolǵan. Saraıdyń qurylysy segiz ǵasyrǵa sozylyp, negizin II Fılıpp Avgýst qalaǵan. «Lývr» sózi franýz tilinde munara, qamal degen maǵynalardy bildirgen. XVII ǵ. Lemerse jáne Levo atty arhıtektorlar keń kólemde qurylys jasap, tórtburysh alańdy salǵan. 1980 jyly Lývr mýzeıi sońǵy ózgeriske ushyrap, arhıtektor Io Mıng Peı Lývrdy qaıta jobalap, úlken áınek pıramıdalar salyndy.
Lývr pıramıdasy sáýletshi Io Mıng Peı jobasy negizinde salynǵan. Áınek qurylys materıaldarynan salynǵan. Mýzeıdiń bıiktigi 21metr, uzyndyǵy 35 mert. Pıramıda áınek roıbıg, úshburysh formasyndaǵy úlgi retinde jasalǵan. Mýzeıde Leonardo da Vınchı, Rembrantd, Rýbens, Jan Manýel, Velaskes sekildi álemge áıgili qylqalam sheberleriniń sýretteri saqtaýly.
Napoleon Bonapart tusynda sýretshiler Perse Pantenniń basshylyǵymen Lývr kólemi ulǵaıyp, Mazarını jáne Bankır Iabahtyń kollekııalarynyń satyp alynýy mýzeı qoryn baıytty. XX ǵ 90 j keskindeme men músindeme kotalogy boıynsha Lývr qory otyz myńdaı bolǵan. 1989 jyly qytaılyq sáýletshi I.I.Peıdiń salynǵan Lývr shyny pıramıdasy ashylyp, jańa basty kireberis retinde qyzmet etken.
Eýropanyń ataqty murajaıy Lývr 2012 jyly eń kóp qonaq kelgen oryn bolyp tirkeldi. Jyl basynan bastap Lývr kassalarynda 10 mıllıon bılet satylǵan. Bul degenimiz burynǵy kórsetkishten mólshermen 1 mıllıon kóp degen sóz. Adamdar ańyzǵa aınalǵan murajaıdyń qonaǵy bolýǵa álemniń ár túpkirinen aǵylypty.
2018 jyly Lývr kelýshileriniń sany 10 mln-nan asty. Lývr-Franııanyń kórkem jáne tarıhı jádigerlerin kollekııalaýdyń baı tarıhy bar kóne murajaılardyń biri.
Endi Lývr murajaıy týraly 7 faktini ataıyq.
- Lývr álemniń eń úlken jáne tanymal murajaılarynyń biri, Parıjdiń Nort-Dam nemese Eıfel munarasy sııaqty salynǵan.
- Lývr jyl saıyn 10 000 000 deıin óz oı-órisin keńeıtýge nıet bildirýshilerdi qabyldaı otyryp, Parıjdiń eń kórikti oryndarynyń biri bolyp tabylady.
- Lývrdyń osyndaı tanymaldylyǵyna VI ǵasyrdan bastap qazirgi ýaqytqa deıin 380 000 qaıtalanbas jaýharlar men antıkvarıat jıyntyǵyntary sebep boldy. Kollekııalardyń baılyǵy boıynsha onymen eshteńe salystyrylmaıdy.
- Lývrdyń aýdany 160 106 sharshy metr. Bul murajaıdy aralap ótý úshin 3 aı ýaqyt qajet!
- Franýz tilinen aýdarǵanda «Lývr» ataýy «Qasqyr ormany» degendi bildiredi. Saraı burynǵy ańshylyq alqaptarynyń ornyna salynǵan.
- Lývrdyń eń tanymal eksponattary: Leonardo da Vınchı jáne Venera Mılosskaıanyń músini.
- Lývrdyń murajaı retinde resmı ashylýy 1793 jyldyń 10 tamyzynda ótti.
Daıyndaǵan: Gúlvıra Asqar,
"Adyrna" ulttyq portaly
