Erteŋ 9 tamyz – Belorussiiada prezidenttık sailau. Bükıl el, Europa ǧana emes, törtkül qūrlyqtaǧy saiasatqa alaŋdaityn adam balasy Belarus elındegı sailauǧa alaŋdap otyr. Osy oraida tanymal jurnalist Dmitrii Gordonnyŋ Aleksandr Lukaşenkomen sūhbaty jariialandy.
Köptı qyzyqtyrǧan saual: 26 jyl eldı basqarǧan Aleksandr Lukaşenko taǧy da prezident bola ala ma? Būl turaly özınıŋ oiy qandai? Minsk köşelerınde nege arazylyq örşıp tūr?
Sūhbat barysynda belarus prezidentı Aleksandr Lukaşenko Reseimen, Putinmen ara qatynas, Ukrainadaǧy, Donbass, Qyrym mäselelerın jiı söz ettı.
Reseidıŋ jaldamalylary Minskıde beker jürmegenın aitqan Lukaşenko olardy keibır qaltaly toptardyŋ astyrtyn qoldap otyrǧanyn mälım ettı. Prezidenttık sailauǧa tüsıp jatqan kandidattardyŋ Reseige büiregı būratynyn da jasyrmady. Lukaşenko oppozisiianyŋ atynan synǧa tüsıp jatqan Svetlana Tihonovskaianyŋ «dūrysy kotlet pısırıp, üide otyrǧanyn» jön köredı.
Ol Belorussiiada prezidenttık sailau barysynda Ukrainadaǧydai jaǧdaidyŋ qaitalanuyna jol bermeidı. Lukaşenko prezidenttık ömırden basqa ömırdı közıne elestete almaitynyn aitty.
Eŋ basty sūraq: eger Belorussiiada maidan bolyp, qandai da bır agressor jaǧdaidy tūraqtandyru üşın el aumaǧyna basa-köktep kırse, Aleksandr Lukaşenkonyŋ qaşuy mümkın be? Sūhbattan qysqaşa nūsqa...
-Eger qandai da bır el Belarus territoriiasyna köz alartsa, bırınşı bolyp oq atasyz ba?
–Men eşqaşan bırınşı bolyp oq atpaimyn. Būl – ülken aqymaqtyq, būl jaularyma berılgen tosyn syi bolar edı. Mäselenıŋ aldyn alu üşın oq atqanǧa deiın talai nūsqa, mümkındıkter bolady. Eger olardyŋ bärı joiylyp, tyǧyryqqa tıreler bolsaq, kümänsız oq atuǧa tura keledı.
Qazır bızde öte qauyrt kezeŋ. «Lukaşenko qaşuy mümkın» degen ärtürlı qaŋqu sözder jürıp jatyr. Men özım tuyp, ösken täuelsız elden qaşpaimyn. Balam da eşqaida ketpeidı.
Mende sailau aldynda eşqandai ışkı qorqynyş bolmaidy. Erteŋ köşede qandai da bır narazylyq örşıp, olarǧa qarsy ärtürlı qatal şaralar qabyldap jatsaq, būl maǧan yŋǧaisyzdyq tudyrady. Būl el imidjıne nūqsan keltıredı. Qazır osy jaǧdai menı alaŋdatady.
Barlyǧy da boluy yqtimal. Bıraq qandai oqiǧa bolsa da, eşqaida qaşpaimyn. Menı atyp ketuı de mümkın. Mysaly, sen (Gordonǧa qarap-red) özıŋdı mäŋgılık ömır süre alatyn adammyn dep oilaisyŋ ba? Qazır barlyq mäsele Lukaşenkoǧa qarai baǧyttalyp otyr. Sondyqtan elde kütpegen oqiǧa oryn aluy yqtimal. Bıraq bızde, köşede adamdarǧa qarsy oq atylady degen närse qisynǧa kelmeidı, – dedı Lukaşenko.
«Sailauǧa bırer kün qalǧanda, sız Belorussiianyŋ prezidentı bolamyn dep, nyq aita alasyz ba?» degen Dmitrii Gordonnyŋ saualy Lukaşenkoǧa oŋai timegenı sūhbat barysynda baiqalyp qaldy.
–Ärine, kımnıŋ prezident bolatynyn aita alamyn, bıraq onyŋ qazır keregı ne?,- dep qysqa qaiyrdy Aleksandr Lukaşenko.
–26 jyl memleket basynda bolǧan Lukaşenko bärınen jalyǧyp, keide özı üşın ömır sürgısı kelmei me?
–Būl turaly da oilanǧan kezder boldy. Bıraq men basqaşa ömır saltyn köz aldyma elestete almaimyn. Ärine, memleket basqaru öte auyr. Kezınde maǧan osy tärızdı saual qoiyldy. Eger bos bolsam, adamdardy emder edım. Hirurg, därıgerler bızde jetkılıktı. Bıraq adamdy psihozdan, sanadaǧy üreiden emdeu kerek. Halyq būl ömırde tynyş, baisaldy ömır sürse deimın.
–Saiasat, kezdesuler, jiyndar... Ūzaq jyl memleket basqardyŋyz. Memuar jazar ma edıŋız?
–Joq. Būl tūrǧyda men jalqaumyn. Eger būǧan qatysty pıkırım özgerıp jatsa, janymda jürgen azamattarǧa ötınış jasauym mümkın.
R.S, Sūhbat barysynda aiqyn aŋǧarylǧany, belarustıŋ «Batkasy», «Europanyŋ eŋ soŋǧy diktatory» atanǧan Aleksandr Lukaşenko oŋailyqpen bilıktı bermeidı. Erteŋ – sailau. Aqyryn küteiık...
Erkın Qaldan, «Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
