Taiauda Kazakhstan Press Club ortalyǧyndaǧy brifingte jurnalist Olga Arinbasarova reseilık platformalarda bılım alyp jatqan myŋdaǧan qazaqstandyq oquşynyŋ baryn aitty. Myŋdaǧan balamyz reseilık bılımdı qanjyǧasyna bailamaqqa ūmtylypty. Aldaǧy uaqytta būl sannyŋ qalai özgeretını belgısız. Qazaq topyraǧynda tuyp, ösken balanyŋ reseilık bılımdı aluǧa būryluy jaqsy ma, jaman ba?
Bylai qarasaŋyz, ärine, ärkım özı şeşedı, qaida jäne qandai bılım aludy. Desek te, soŋǧy uaqytta qazaqstandyq oquşylar men studentterdıŋ reseilık bılımdı taŋdauy nelıkten? Resei bılım sapasy jaǧynan aldyŋǧy elderdıŋ qatarynda emes. Qazaqstan reseilık bılım beru ülgısınıŋ köşırmesın öz oquşysyna ūsynyp otyrǧan el ekenı de jasyryn emes. Olai bolsa, qazaqstandyq oquşylar men studentter ne sebeptı soltüstıktegı körşınıŋ mektebı men universitetıne qyzyǧuşylyq tanytuda?
«Menıŋşe, mūnyŋ üş sebebı bar: Bırınşıden Qazaqstanda Resei mediasynyŋ şekteusızdıgı aqparattyq üstemdıgıne äkelıp soqty. Teledidarda, internette Keŋestık bılım jüiesınıŋ keremettıgı turaly jarnamaǧa ülken oryn berılgen. Ekınşıden, bızdegı 4-toqsandaǧy aldymen onlain-oqytu dep alyp, oǧan internet jyldamdyǧy men AKT qūraldarynyŋ jetıspeuşılıgı amalsyz onlain oqu emes, qaşyqtan oqytuǧa mäjbürledı. Sol jaǧdaidy körgen ata-analar ärine balam bılımsız qalady dep qauıptenedı. Üşınşıden, Qazaqstan halqynyŋ ülken bölıgı orystıldı ekenı belgılı. Sol orystıldı qazaqstandyqtardyŋ ülken bölıgı öz bolaşaqtaryn Reseimen bailanystyratyny aşy şyndyq»,- deidı Qazaqstan bılım salasynyŋ bılıktı mamany, şymkenttık ūstaz Ömır ŞYNYBEKŪLY.
Jalpy, Qazaqstan azamaty öz balasyn Resei mektepterınde qaşyqtan oqytyp, Qazaqstandaǧy mektepke balasyn jıbermei-aq qoisa bola ma? Däl osy sūraq QR Bılım jäne ǧylym ministrlıgınıŋ resmi saitynda qoiylǧan edı. Sol tūsta ministr Ashat AIMAǦAMBETOV QR «Bılım turaly» zaŋyn alǧa tarta otyryp, ärbır bala orta bılım aluǧa tiıs ekenın, balanyŋ özı sabaq oqu üşın mektepke baruy qajettıgın täptıştep tüsındırıp bergen dı. Äitse de, baiqaǧanymyzdai, zaŋymyzda basqa elden onlain bılım alu-almau turaly naqty eşteŋe aitylmaǧan. Olai bolsa, balasyn orystyŋ onlain mektebınde oqytamyn degen ata-analar zaŋ būzuşy emes qoi?
Qazaqstandyq balalardy reseilık bılım nesımen yntyqtyrdy degen sūraqqa jauap ızdep, bırneşe saitty aqtaryp qarap kördık. Ä degennen jarnamasynyŋ özı kez kelgen adamdy oilantyp tastaidy eken.
Reseilık onlain mektepter negızınen «sızdıŋ mektepte bılım sapasy tömen dep sanasaŋyz, eger reseilık joǧary oqu ornyna tüskıŋız kelse, öz elıŋızde bılımge qol jetkızu qiyn bolsa, sapaly, myqty bılım aludy qalasaŋyz» dep bastap oquşylardy şaqyrady eken.
Osy mäselege bailanysty bırneşe jyl būryn Reseiden ata qonysqa köşıp kelgen jäne orys mektebınde mūǧalım bolǧan Salidat QAMBARQYZY: «Reseilık bılım sapasynyŋ bızden artyp bara jatqan tūsy joq. Tek Resei ǧana emes, menıŋşe TMD elderındegı bılım deŋgeiı bırdei därejede. Keŋes zamanynda edı, mäskeulık bılım joǧary, sapaly dep sanalatyn. Qazır orystardyŋ özı de dūrys bılımdı Europa elderınde aluǧa jantalasady. Reseide de däl bızdegıdei reformadan köz aşpaidy bılım salasy.
Qazaqstandyq balalar orystyŋ onlain mektebınde oqyǧysy keletının estıp, taŋǧaldym. "Özgenıŋ qaŋsyǧyna taŋsyq boludy" qoimaimyz osy. Eger sol balalardyŋ ata-analary balasynyŋ rasymen bılımdı boluyn qalasa, naǧyz bılımdı Europa jaqtan ızdegenı dūrys bolar edı. Al özımız deŋgeiles Reseiden bılım ızdeu menıŋşe bılımsız adamnyŋ äreketı»,- deidı.
Al osy reseilık onlain mektepter turaly aqparat jinap, aldaǧy uaqytta balasyn sondai mektepte oqytsam degen jospary bar Güldana ALPYSQYZY: «Öz basym reseilık bılımde sapa bar dep sanaimyn. Bırneşe «probnyi» sabaqtaryna onlain qatysyp kördık. Mūǧalımderınıŋ sabaqty tüsındıruı qatty ūnady. Öz ısıne jauappen qaraityn mūǧalımder eken. Al bızde «barmaq basty, köz qysty» äreketterdıŋ kesırınen jauapkerşılıgı joǧary ūstazdar kün sanap azaiyp barady. Balam bastauyşty qazaq mektebınde oqydy.
Tört jyl boiy balamnyŋ mūǧalımımen alysyp, şarşadym. Özınıŋ jūmysyna qalai bolsa, solai qaraidy, jalqau edı. Orys mektebıne auystyrǧanda balamnyŋ da qatty özgergenın baiqadym. Öz oiyn erkın aitudy orys mektebınde üirendı. Ökınışke qarai, būrynǧy myqty mūǧalımderınen qazır sanaulysy ǧana qalyp, soŋǧy kezderı balamnyŋ sabaǧy tömendep barady. Oilana kele, reseilık bılım alsa qaitedı degen şeşımge keldık. Bolaşaqta Reseidıŋ universitettıne tüsse de, ülken jeŋıldıgı bar eken», -degendı alǧa tartady.
Joǧaryda da söz ettık, balasyna qandai bılım aludy taŋdau ärkımnıŋ öz enşısınde. Desek te, reseilık deŋgeiden köterılıp, qanatty keŋge sermeitın künge älı jetpegenımız qynjyltady. Būl arada Kremldı qūbyla tūtatyndardyŋ aramyzda älı de köp ekenın de aitu artyq bolmas. Sapaly bılımdı ızdeuge öresı jetken ata-ana bälkım, ondai bılımnıŋ ǧylymy men tehnikasy qaryştap damyǧan elderde ekenıne de öresı jeter dep oilaimyz. Olai bolsa, aqyry bılımdı syrttan ızdegen ekensız, nege aǧylşyn tılındegı onlain mektepterdı taŋdamasqa?
Meruert HUSAİNOVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly.
Foto: aşyq derekközden alyndy.
