Jelide kúıeýiniń tyrnaǵyn alyp, aıaǵyn jýǵan kelinshektiń vıdeosy qyzý pikirtalas týdyrdy. Jas arýdy biri jaqtasa, biri dattap jatyr. «Eger kúıeýińiz bar jaǵdaıyńyzdy jasap otyrsa, ne sebepti oǵan da sondaı qarym-qatynas jasamasqa?»,- deıdi Ámına Táliptiń ózi.
Shyǵys elderiniń ádet-ǵurpynda «kúıeýdiń aıaǵyn jýý» salty bar. «Ol áıeldiń erine degen syılastyǵy men jarynan bir saty tómen turatynyn bildiredi. Sonymen qatar, kelin qaıyn atasynyń da aıaǵyn jýýǵa mindetti»,-deıdi Qyrym tatarlary. Aıta keteıik, bul halyqtyń dástúri boıynsha áıel adam kúndelikti eriniń qolyn súıip, aıaǵyn jýýy tıis.
Dese de, Eýropa halqy úshin «bireýdiń aıaǵyn jýý» adamdy tómendetý bolyp sanalady. Al bizdiń qoǵam «jarynyń tyrnaǵyn alyp, aıaǵyn jýýǵa» qalaı qaraıdy?
Aıgúl Omarqyzy kúıeýiniń aıaǵyn jýyp berýdi teris kórmeıtin áıelderdiń qatarynan.
- «Ońtústiktiń kelinimin. Iá, kúndelikti kúıeýimniń aıaǵyn jýyp beremin, odan abyroıym artpasa, túsken emes. Jarym otbasymyzdy asyraımyn dep kúni-túni jumys jasaıdy. Keshkilik úıge kelgende bar jaǵdaıyn jasap, syılastyǵymdy bildiremin»,-deıdi bes balanyń anasy. Sondaı-aq, Aıgúl hanym qazirgi áıelder qaýymynyń tákapparlyqqa salynyp ketkenin atap ótti.
- «Ómirde kútpegen jaǵdaılar bolady. Qudaı saqtasyn, biraq erteń jaryńyz naýqastanyp, tósekke jatyp qalýy da múmkin. Sondaı jaǵdaıda ony tastap ketpeısiz ǵoı. Búginde kúıeýiniń aıaǵyn jýýǵa arlanyp júrgen kelinshekter, erteń bastaryńyzǵa osyndaı synaq tússe ne isteısizder?»
Al femınıst Saıda Nurlanova bolashaq kúıeýiniń aıaǵyn jýýǵa kelispeıtinin jetkizdi.
- « "Tyrnaǵyn alý, aıaǵyn jýý" degen ne sumdyq? Shyny kerek, birinshi ret estip otyrmyn. Jalpy bul isti qyz balasyna jasatý durys emes. Qyz balasyn aıalaý kerek»
Dına Bókebaı:
- «Eger kúıeýimniń jaǵdaıy qıyn bolsa, kómektesýge qarsy bolmaımyn. Negizi, gıgıena - er, áıel dep bólýge kelmeıtin ár adamnyń jeke jaýapkershiligi. Sondyqtan otbasylyq ómirde de bul jaýapkershilik joǵalyp ketpeýi tıis»
Sáýle Qýanysh:
- «Erge qurmet kórsetken jaqsy ǵoı. Qazir sol joldasymnyń qara tyrnaǵyna zarmyn. Ondaı̆ baqyt endi buı̆yrmas..»
Qyz-kelinshekterdiń pikiri osyndaı. Er azamattar ne deıdi?
Baqdáýlet Boranbaev:
- Áı̆eldiń kúı̆eýiniń aıaǵyn jýyp berýinde turǵan eshqandaı sókettilik joq. Jalǵyz qazaq ultynda emes, álem boı̆ynsha «kúı̆eýin jýyp kútip alý» salty bar. Mysaly, japon ultynda dástúr bolyp qalyptasqan. Al jarym maǵan osyndaı̆ usynys aı̆tsa, oǵan da qarsy bolmaı̆myn, sebebi beker aı̆tpasa kerek. Áıel qatty naýqastanyp qalsa nemese júkti kezinde ózine ózi shamasy kelmese, eshkimge aı̆ta almaı̆tyn ótinishin eń jaqyny kúı̆eýine aı̆tady. Al kúndelikti jaǵdaı̆da óz aıaǵyn ózgege jýdyrýdy uıat dep bilemin.
Beısenǵalı Kókeı:
- Ár adam óz jynystyq erekshelerine qaraı̆ ózi isteı̆tin isin ózi isteý kerek. Al aıaq jýýdy áı̆el adamǵa mindetteý durys emes dep esepteı̆min.
Sáken Perdesh:
- Áıelim aıaǵymdy jýyp kórgen emes, biraq jýamyn dese qarsy bolmas edim. Al erkekterge bul ádet jat. Jalpy áıel balasy erden bir saty tómen ekenin umytpaıyq.
«Ár eldiń salty basqa» dep tekke aıtylmasa kerek. Jaryńyzǵa qalaı qurmet kórsetseńiz de, óz erkińiz. Bastysy, syılastyqtaryńyz úzilmesin.
Dıana ASAN,
«Adyrna» ulttyq portaly
