Quatty aimaqtar – quatty Qazaqstan

2014 jyly Öŋırlerdı damytudyŋ 2020 jylǧa deiıngı bıryŋǧai baǧdarlamasy qabyldandy. Būl baǧdarlamaǧa «Aimaqtardy damytu», «Mono-qalalardy damytu», «Aqbūlaq», «Tūrǧyn üi-kommunaldyq şaruaşylyqty jaŋǧyrtu», «Qoljetımdı baspana–2020», sondai-aq şaǧyn qalalardy damytu baǧdarlamasynyŋ jobasy engızılgen edı. Jalpy, mūndai baǧdarlamalar az emes jäne halyq üşın barynşa paidasyn beretını anyq. Mäselen, joǧaryda söz etılgen baǧdarlama elımızdıŋ ūtymdy aumaqtyq ūiymyn qalyptastyru jolymen öŋırlerdıŋ äleumettık-ekonomikalyq äleuetın damytu üşın jaǧdai jasau, halyq kapitalyn ekonomikalyq ösımı joǧary ortalyqtarǧa şoǧyrlandyrudy közdeidı. Baǧdarlama aiasynda halyqtyŋ qai aimaqta tūratynyna qaramastan, infraqūrylymdy damytu arqyly tūrǧyndardyŋ ömır süru sapasyn arttyruǧa basa män berıldı. Osy baǧdarlamanyŋ eŋ özektı bır tarmaǧy halyqty auyz sumen jäne su būru qyzmetterımen tiımdı jäne ūtymdy qamtamasyz etu. «Bızdıŋ qaǧidamyz barşaŋyzǧa mälım: quatty aimaqtar – quatty Qazaqstan. Azamattarymyzdy tol­ǧandyrǧan naqty mäseleler jergılıktı deŋgeide şeşıluı tiıs. Jergı­lıktı özın-özı basqaru jüie­sın nyǧaitamyz. Aimaqtaǧy qor­da­lanǧan mäselelerdı şeşuge ha­lyq belsene aralasatyn bola­dy», – dedı Q.Toqaev jetınşı baǧyt turaly. Mıne, osy sebepten de on tört oblysty damytu üşın Öŋırlerdı damytu­dyŋ 2020 jylǧa deiıngı baǧdar­la­ma­sy jasaldy. Oblystar bır-bırımen klimaty, ekonomikasy, äleu­mettık jaǧdaiy, infraqūry­lymy, salalyq damuy jaǧynan erekşelenedı. Sol sebeptı, Öŋır­ler­dı damytu baǧdarlamasy negı­zınde är oblys özınıŋ aumaq­tyq damu baǧdarlamalaryn (2016-2020 jyldarǧa arnalǧan) jasaǧan. Aumaqtyq baǧdarlamalarda köz­del­gen indikatorlardyŋ oryn­da­l­uy tüptep kelgende, Öŋırlerdı damytudyŋ 2020 jylǧa deiıngı baǧdarlamasynyŋ oryndaluyna yqpal etedı. Bır ǧana auyl­­dy sumen jabdyqtau jüie­le­rın damytuǧa   barlyq qarjy köz­de­­rı­nen   100 mlrd teŋge bölın­dı. Qala­­lar men auyldarda sumen jabdyqtau jäne su būru jüielerın salu/rekonstruksiia­lau boiynşa 331 joba, toptyq su qūbyrlaryn salu/rekonstruk­siia­lau boiynşa 15 joba ıske asyryldy. Qalalar men auyldar­da sumen jabdyqtau jäne su būru jüielerı boiynşa 133 nysan paidalanuǧa berıldı. 380 auyl üşın täulıgıne 166,44 myŋ tekşe metr somadaǧy jeras­ty su qory bekıtıldı. Memlekettık baǧdarlamany ıske asyruǧa 2018 jyly 244,4 mlrd teŋge bölıngen, onyŋ ışınde: respublikalyq biudjet esebınen 130,0 mlrd teŋge, jergılıktı biud­jet­ter esebınen 81,7 mlrd teŋge, biud­jet­ten tys qarajattar esebı­nen (käsıporyndar qaraja­ty) 32,7 mlrd teŋge bölındı. Baǧdar­lama biudjetınıŋ igerıluı 243,5 mlrd teŋgenı nemese 99,6 paiyzdy qūrady.  Desek te, baǧdarlama biudjetınıŋ tolyq igerılmeuı de joq emes. Qalalyq jäne auyldyq eldı­me­kenderde sumen jabdyqtau jäne su būru jönındegı jobalardy ıske asyru şeŋberınde respub­li­ka­lyq biudjetten bölıngen qara­jat­tyŋ eŋ köp igerılmeuı Qyzy­lor­da (37,6 mln teŋge), Şyǧys Qazaqstan (18,2 mln teŋge), Tür­­kıstan (6,9 mln teŋge) jäne Jam­byl (5,3 mln teŋge) oblys­ta­ryna tiesılı. «Auyl – el besıgı» jobasy aiasynda 3 477 auyl jaŋar­tylyp, auyl hal­qynyŋ 90 paiyzy nemese 7 mln adam sapaly auyzsumen qam­tamasyz etıledı. Baǧ­darlamany jüzege asyru üşın 1,3 trln teŋge bölu jospar­lanǧan. Bügınge deiın osy baǧdarlamanyŋ baǧyty boiynşa tūtas tarmaqtary jüzege asyrylyp, auyl halqynyŋ basym bölıgı auyz sumen qamtamasyz etıldı.

                                                                               «Adyrna» ūlttyq portaly